«به بلندای آن ردا»؛ شرح زندگانی امام هشتم از منظر بی رحم‌ترین مرد

به گزارش بولتن نیوز، کتاب «به بلندای آن ردا» اثر سید علی شجاعی، درباره علی بن موسی‌الرضا (ع) است و به حرکت امام از مرو به سوی نیشابور و خراسان اشاره می‌کند. این اثر به شیوایی آنچه میان ابوالحسن و مامون، خلیفه عباسی روی می‌دهد را با عناصر داستانی در هم آمیخته و به زیبایی بیان کرده است.

«به بلندای آن ردا» منشا اتفاقاتی تازه در خلق داستان‌های تاریخی و دینی است. نخستین موضوعی که درباره این رمان باید به آن توجه شود وجوه دراماتیک تاثیرگذار در روایت داستانی اثر است. «به بلندای آن ردا» از یک اتفاق داستانی شروع می‌شود که تا پیش از این کمتر در منابع داستانی و تاریخی درباره آن سخنی به میان آورده شده است و در کنار آن نویسنده زاویه دیدی را برای بیان آن برگزیده که تا قبل از آن سابقه و جرات حرکت به سمت آن وجود نداشته یا کمتر دیده شده است.

بر همین اساس این اثر داستانی از نخستین سطر‌های خود با روایت صحبت با مأمون؛ خلیفه عباسی و معشوقه‌اش آغاز می‌شود. معشوقه که در بستر بیماری است، مأمون را وادار می‌کند تا درباره اشتباهاتش از زمان آغاز ولایت عهدی تا شهادت امام رضا (ع) به او توضیح دهد و توجیهات مأمون در کنار سوال و جواب‌های معشوقه است که در ادامه برای مخاطب این اثر محکمه‌ای را می‌گشاید که در آن مأمون در مقابل وجدان بیدار جامعه به محاکمه کشیده می‌شود.

از سوی دیگر بر خلاف تصور مخاطب این کتاب برای نخستین بار از زاویه بی‌رحم‌ترین مرد در دوران زندگی امام رضا (ع) به شرح زندگی و کرامات وی می‌پردازد و همین مسئله روایت داستانی این کتاب را بسیار خواندنی‌تر از آثار مشابهی کرده است که در صدد شرح زندگی امام رضا (ع) برآمده‌اند.

از همین زاوبه متن این کتاب انباشته از فلاش‌بک‌هایی است که در دل روایت‌های داستانی این کتاب به زیبایی، مخاطب را با سیر تاریخی زندگی امام رضا (ع) و فراز و فرودهایش آشنا می‌کند. نویسنده در این راه با تغییر زاویه دید خود توانسته با هنرمندی تمام و با استفاده از مستندات تاریخی متعدد، داستانی رئال و البته جزئی‌نگر و بسیار کامل از شرح زندگانی امام هشتم را بازگو کند.

«به بلندای آن ردا»، اما جدای از این، از زبانی فاخر نیز بهره می‌برد؛ زبانی که اگرچه در متون تاریخ و روایی از این دست می‌توان نشانی از آن گرفت، اما در تجربه شجاعی با تغییراتی چند قوام بیشتری به دست آورده است. شجاعی در این داستان و با بهره‌گیری از شیوه روایت داستانی تاریخ و در ضمن بهره‌گیری از فضا‌سازی‌های مختص آن، به زبانی عاشقانه و پر احساس دست یافته که مخاطبانش تا پیش از این در چنین متن‌هایی کمتر تجربه‌اش کرده‌اند. از سوی دیگر این زبان تاریخی با وجود پایبندی به قواعد بیانی بسیار ساده و با بهره‌گیری از اصطلاحات و عبارت قابل فهم تدوین شده است. در کنار این مسئله بهره‌مندی نویسنده از توصیف‌هایی جزئی و دقیق و کارساز متن او را به شدت دقیق و در عین حال دلنشین و قابل اعتنا کرده است و خوانش آن را نیز به تبع آن برای مخاطب بسیار ساده و دلچسب قرار داده است.

با چنین توصیفاتی است که می‌توان «به بلندای آن ردا» را یک تجربه استثنایی در خلق رمان دینی به شمار آورد که خوانش آن جدای از لذت‌بخش بودن، به صورتی فشرده سیری تاریخی از زندگی و سیره سیاسی و اجتماعی امام هشتم را با زاویه دیدی بدیع روایت می‌کند و همزمان با آن بیان هنرمندانه از زیست ایشان را نیز به رخ مخاطبانش و سایر نویسندگان این ژانر می‌کشاند؛ بیانی که نه به دنبال فخر فروشی و به رخ کشیدن توانمندی‌های تکنیکی و نه چنان شیفته محتوای روایت است که شیوه بیان آن را فدای مضمون کند.

گفتنی است کتاب «به بلندای آن ردا» نوشته سید علی شجاعی توسط انتشارات کتاب نیستان راهی بازار نشر شده است