زندگی و آثار رومن رولان

گروه فرهنگ و هنر: رومن رولان رمان نویس و نویسنده مبارز و متفکر، و همچنین یک رجل سیاسی آزادیخواه فرانسوی، در خانواده جمهوریخواه و پروتستان نواحی مرکزی فرانسه، در شهرستان کلماسی به دنیا آمد. او نوجوان بود که خانواده اش از شهرستان به پاریس منتقل شدند. رومن نوجوان، در دبیرستان با شیفتگی فراوان تاریخ هنر را مطالعه کرد و آثار نویسندگان بزرگ مانند شکسپیر و ویکتور هوگو را شناخت. در 1886 در دانشسرای عالی پذیرفته شد و در همین زمان با آندره سوارس آشنا شد. سپس در رشته تاریخ از دانشسرای عالی فارغ التحصیل شد. او همچنین تاریخ موسیقی را در دانشگاه سوربن مطالعه کرد. در 1889 به ایتالیا رفت و در رشته باستان شناسی تحت تاثیر شاهکارهای هنری دوره رنسانس و شاهکارهای میکل آنژ قرار گرفت.

به گزارش بولتن نیوز به نقل از برترین ها، شاید تلقی عامه مردم از موسیقی، وسیله یی برای آرامش روح و التذاذ روحی بدانند، و از این رو وقت بسیاری برای مطالعه حول آن صرف نکنند. اما رومن رولان موسیقی را به عنوان یک علم به دقت مطالعه کرد و چنان شیفه موسیقی شد که بخشی از فعالیت های نویسندگی خود را به موسیقی اختصاص داد. و موضوع پایان نامه تحصیلی خود را تاریخ اپرا در اروپا قرارداد و مدت ها درباره این موضوع تحقیق کرد. رومان از طریق یک خانواده هنردوست آلمانی، با آثار موسیقی ریچارد واگنر، متفکر بزرگ آلمانی آشنا شد. رومن رولان پس از آشنایی با آثار واگنر، به تاثیر موسیقی به عنوان یک هنر انگیزنده، بیش از پیش واقف شد و بی اندازه شیفته اندیشه و هنر آلمان گردید.

رومن رولان چنان شیفته آثار موسیقی و به ویژه آثار واگنر شده بود که پس از بازگشت به فرانسه در 1895 از متخصصان موسیقی واگنر به شمار می آمد. تحت تاثیر موسیقی و اپرای آلمان بود که رولان به فکر خلق تئاتری به سبک تئاترهای یونان افتاد.

اینگونه، هنر موسیقی و مطالعه تاریخ آن، در پیوند با مطالعه نمایشنامه های بزرگانی مثل شکسپیر و آثار معماری میکل آنژ، از آن جوان پژوهشگر فرانسوی، یک هنرمند خلاق در رمان و نمایشنامه آفرید. البته باید به همه این عناصر، قلبی دوستدار مردم و آزادی آنان را نیز افزود تا بتوان به راز پیدایش یک نویسنده و متفکر تاثیرگذار بر فرهنگ یک ملت را شناخت. ازین پس بود که رومن رولان نوشتن را آغاز کرد. اولین آثار او نمایشنامه هایی سیاسی بودند. رومن رولان در 1898 نمایشنامه گرگها و در 1900 نمایشنامه دانتون، یکی از متفکران انقلاب کبیر فرانسه، و در 1904 نمایشنامه چهاردهم ژوئیه را بر صحنه آورد که هر سه در مجموعه یی به نام تئاتر انقلاب، به چاپ رسید.


نمایشنامه گرگها از سرگذشت مردی حکایت می کند که در دوران انقلاب به اتهام جنایت محکوم به مرگ است و پس از بررسی دقیق بی گناهی او به اثبات می رسد و فاش می شود که دشمنی شخصیت برجسته ای از سیاستمداران موجب صدور حکم اعدام مرد بیگناه شده است. در جریان این داستان، مبارزه و کشمکش سیاستمدار مزبور، با مرد بیگناه بسیار دقیق وصف می شود. سر انجام قاضی برای حفظ آبروی شخصیت اتهام زننده، که از افسران مهم انقلاب فرانسه بوده است، مرد بیگناه را فدا می کند و حکم اعدام مرد بیگناه را تأیید می نماید.

اما نمایشنامه دانتون از حیث مطلب غنی تر و عمیق تر از دو نمایشنامه دیگر رومن رولان بود. در نمایشنامه دانتون، اختلاف نظر روبسپیر و دانتون، این دو شخصیت مهم انقلاب کبیر فرانسه موضوع نمایشنامه است، اختلافی که به اعدام دانتون منجر شده بود.

موضوع نمایشنامه چهاردهم ژوئیه، نیز به انقلاب کبیر فرانسه برمی گردد و حوادث روزهای دوازدهم تا چهاردهم ژوئیه 1789 را در برمی گیرد. این نمایشنامه و پرده نقاشی وسیعی است از تسخیر زندان باستیل و وقایع گوناگون اولین تظاهرات انقلاب.

رومن رولان مدتی نیز مدیریت مجله ای بانام «دفاتر دو هفته یکبار» را به عهده گرفت. و در آن به تحریر و نشر مقاله ها و کتاب هایی در شناخت موسیقی و تاریخ موسیقی پرداخت. آثاری که بعدها به چاپ نیز رسید و از آن جمله، کتاب هندل، و یا کتاب موسیقی دانان گذشته، و کتاب موسیقیدانان معاصر و زندگی بتهوون را می توان نام برد. تحریر کتاب زندگی بتهوون موفقیت و شهرت بسیار بیشتری برای رومن رولان آورد. چرا که در آن اثر تحقیقی، رولان به محتوای آثار موسیقی بتهوون، و به اندیشه های بتهوون پرداخته بود.

به این ترتیب، تفکر، و اندیشه به آنچه بشریت را به تعالی می رساند و آنچه می توان آن را اندیشه های بشردوستانه نامید، رومن رولان را محبوب نسل جوان کرد. رولان در پی این آثار خود، کتاب زندگی میکل آنژ را در 1905، و زندگی لئو تولستوی را در 1911 انتشار داد. در این دو اثر نیز او تنها به شرح بیوگرافی این بزرگان هنر نمی پرداخت. بلکه آنچه مورد توجه او بود، اندیشه ها و آرمانهای این هنرمندان و تموجات روحی آنان در طول زندگیشان بود. او همیشه از چیزهایی که روح جویای حقیقت هنرمندان بزرگ را متلاطم می سازد سخن می گفت.

رومن رولان مدتی نیز به گوشه گیری روی آورد و در حاشیه زندگی ادبی و اجتماعی، در عزلتی آمیخته با فقر به سر برد. در واقع او دراندیشه آن بود که همه وقت خود را به نوشتن اثر بزرگی که سالها قبل آغاز کرده بود صرف کند. اولین جلد این اثر ده جلدی معروف یعنی ژان کریستوف در 1904 منتشر شده بود و انتشار جلدهای دیگر آن تا 1912 ادامه یافت.


داستان ژان کریستوف پرده نقاشی گسترده ای است از زندگی موسیقیدانی جوان که پس از گذراندن دوره کودکی، در شهر کوچک رنانی به پاریس می رود. جلدهای اول تا چهارم کتاب، شامل وصف احساسهای مبهم کودکانه، چهره های اطرافیان، کشف استعداد موسیقی در خود، نوآموزی، جوانی، و اولین اندوه های یک جوان به نام ژان است. سپس کتاب به موضوعات شورش این جوان بر ضد قوانین و سنتهای اجتماع و آرزوی آزادی، و یافتن افقی بسیار وسیع در برابر دید، و پناه بردن او به پاریس می پردازد. جلدهای دیگر کتاب، به زندگی در پاریس و مبارزه و سرخوردگی های ژان کریستوف اختصاص دارد که می خواهد به محافل هنری راه یابد. پس همفکری پیدا می کند که پیوسته با او به سر می برد. بعدها مرگ این دوست، قهرمان کتاب را به ناامیدی و کناره گیری از جامعه می کشاند، او به سوئیس می رود و از شدت اندوه و ناامیدی، یک دوره عذاب روحی را می گذراند و بعدها به خودکشی متمایل می شود که به سبب نیروی جسمانی از آن می رهد و به زندگی در آرامش کوهستان تن می دهد. و سپس تعادل روحی خود را باز می یابد.

رومن رولان این کتاب را سرگذشت غم انگیز نسل جوان رو به زوال می داند. نسلی که نماینده شخصیت خود اوست. کتاب ژان کریستوف شهرت عظیمی برای رومن رولان آورد.

رولان در سوئیس کتاب کولا برونیون  را در آغاز جنگ جهانی اول انتشار داد. این اثر قصه ای، با فرهنگ روستایی است که در آن قدرت نویسندگی، بیش از زیبایی احساس، که در ژان کریستوف وجود داشت، به چشم می خورد.

رولان هنگام جنگ جهانی اول مقالاتی درباره صلح انتشار داد که در سال 1905 در مجموعه ای به نام (ماورای جدال ها ) به چاپ رسید. رولان در این کتاب، روشنفکران فرانسه و آلمان را به آشتی دعوت می کند و با تعصب افراطی و میهن پرستانه به مخالفت برمی خیزد. به همین سبب این اثر در فرانسه و آلمان، هردو با مخالفت بسیار روبه رو گشت و موجب مشاجره های قلمی غم انگیزی گردید و باعث شد که بسیاری از دوستان و طرفداران رولان به صف مخالفان او بپیوندند. اما پس از پایان جنگ، همین کتاب به منزله بیانیه طرفداران پرشور صلح به شمار آمد.

رولان پس از جنگ وقت خود را میان ادبیات و سیاست تقسیم کرد. در 1916 به دریافت جایزه ادبی نوبل نایل آمد. در 1919 به فرانسه بازگشت و روش نویسنده متعهدی را پیش گرفت که در عالم سیاست احساس مسئولیت می کند. در 1920 او کتابی به نام کلرامبو را انتشار داد.

رولان هنگامی که بازار سیاست در اروپا از نو رونق یافت، به اصول کمونیسم متمایل شد و کوشید در میان اندیشه های فیلسوفان هند و مبانی سیاست روسیه شوروی توفقی برقرار سازد. درعین حال، دنباله کار ادبی را رها نکرد و میان سالهای 1924 و 1934 رمان جان شیفته را در هفت جلد منتشر کرد. جان شیفته رمانی بزرگ بود اما مانند ژان کریستوف مورد استقبال قرار نگرفت.

رولان همچنین به تحقیقات خود درباره شناخت موسیقی ادامه داد و چندین کتاب در این زمینه منتشر کرد. در 1939 نمایشنامه روبسپیر را انتشار داد. رولان با وجود اغتشاش های روحی که بر اثر شکست و اشغال فرانسه پدید آمده بود، سال های آخر زندگی را به نوشتن زندگینامه پرشور دوستش پگی مصروف داشت که در سال 1944 انتشار یافت. این نمایشنامه شامل گفت و شنودهای پرهیجان و درددل های معنوی رولان، و مشابه با کتاب سفر درونی او بود رولان کتاب سفر درونی را در 1936 نوشته بود و این کتاب در حقیقت زندگینامه شخصی او به شمار می رفت.

رومن رولان چند ماه پس از آزادی کشور فرانسه از اشغال آلمان ها در سال 1944 درگذشت. در حالی که یادداشتهای روزانه و مکاتباتش زیر چاپ بود.

رولان از نادرترین نویسندگان فرانسه است که در فرهنگ فرانسه در رشته شناخت موسیقی تاثیر فراوانی داشته است. علاقه وافرش به آزادی، و بشردوستی او را برآن داشته بود که از زمان جنگ جهانی اول به بعد همه کوشش خود را در راه صلح و منافع مشترک مردم دنیا به کار برد. از نظر ادبی نباید از یاد برد که ژان کریستوف، نوع رمان های متوالی و چند جلدی را در ادبیات فرانسه وارد کرد و راه را بر نویسندگانی چون ژول رومن و روژه مارتن دوگار گشود. بسیاری از آثار رومن رولان به فارسی ترجمه شده است. برخی از این آثار عبارتند از: زندگی میکل آنژ، زندگی بتهوون، برلیوز، ژان کریستوف، موتزارت، مهاتما گاندی، واگنر، یادداشت های ایام جنگ، گرگ ها، جان شیفته و روبسپیر.