مراقبت‌های لازم برای نوجوانان مبتلا به دیابت نوع یک
به گزارش بولتن نیوز، مشخص است که یک جای کار ایراد دارد؛ به‌ویژه اگر فرزند شما اهل خودنمایی، لج‌بازی، شیطنت و... نباشد.
به‌قول معروف آهسته برود و آهسته بیاید. بنابراین باید به خوردن و نوشیدن و احوالات نوجوان‌ها دقت کرد، چراکه هر تغییری می‌تواند یک نشانه باشد.
کما این‌که آمار ابتلا به این بیماری در بین کودکان و نوجوانان ما کم نیست. همین مسأله، بهانه خوبی شد تا با دکتر اصغر صفرزاده خسروشاهی، متخصص داخلی و عضوهیات مدیره انجمن متخصصان داخلی ایران درباره دیابت نوع یک، نشانه‌ها و روش‌های مراقبت و آموزش به والدین کودکان و نوجوانان مبتلا به این بیماری، صحبت کنیم که می‌خوانید.
عادت‌های کودکان با شروع بلوغ تغییر می‌کند. این مساله طبیعی است. دقت زیادی هم لازم نیست متوجه شویم عادت خوردن، نوشیدن تا خلق وخوی نوجوانان با شروع دوره بلوغ متحول می‌شود. اما گاهی همه ماجرا، بلوغ نیست.
دکتر خسروشاهی دراین باره می‌گوید: درست است با شروع دوره بلوغ، شاهد افزایش اشتها یا کاهش اشتها در نوجوانان هستیم، اما همه ماجرا مربوط به بلوغ نیست. برای مثال اگر لیوان آب از دست فرزند شما نمی‌افتد یا با این‌که شیطنت همسالان‌شان را ندارند، اما از خستگی و ضعف عمومی شکایت می‌کنند؛ باید به این تغییرات، شک کنید.
او ادامه می‌دهد: شاید بخشی از آن جلب توجه باشد؛ اما اگر هربار بعد از چند دقیقه که به مرکز خرید، مهمانی یا هر جای دیگری پاگذاشتید، باید دنبال سرویس بهداشتی بگردید؛ پس حتما فرزند شما دچار مشکلی است. اگر فرزند شما دائما دچار سرگیجه، تهوع و سردرد است و آن‌قدری که باید سرحال نیست پس احتمالا چیزی فراتر از بی‌حوصلگی، تمرد یا تغییرات دوران بلوغ در او وجود دارد. این نشانه‌ها، می‌تواند بیانگر ابتلای فرزند شما به دیابت نوع یک یا دیابت ارثی باشد. اگرچه ممکن است تحرک بدنی فرزند شما بالا باشد، اما ممکن است میزان کاهش وزن او متناسب با میزان تحرک بدنی‌اش نباشد. از سوی دیگر، اشتهای زیاد نیز فقط به مساله بلوغ برنمی‌گردد. از آنجا که در افراد مبتلا به دیابت نوع یک، خوراکیهای مصرفی به خوبی به کالری تبدیل نمی‌شوند، بنابراین گرسنگی به شکل خاص‌تری دیده می‌شود.
وقتی خون اشباع می‌شود
تغییرات هورمونی یکی از نشانه‌های بلوغ است. اما بعضی از تغییرات هورمونی، نشانه بلوغ نیست. این متخصص داخلی درباره اختلال در ترشح هورمون می‌گوید: دلیل ابتلا به دیابت نوع یک، اختلال در ترشح هورمون انسولین و بالا رفتن نامناسب قند خون است. بالا رفتن قند خون خطر مرگ را به دنبال
دارد.
او ادامه می‌دهد: تنها راه درمان این بیماری، دریافت انسولین به مقدار مناسب و کنترل میزان قند خون است. این کار ابتدا باید توسط خود شخص انجام شود، اما تا زمانی که فرزند شما بتواند به‌درستی این کار را انجام دهد، این وظیفه به عهده والدین و اولیای مدرسه است.
شکر خوب و بد نداریم
با تقسیم‌بندی خوب و بد، بچه‌ها را به اشتباه نیندازید. دکتر خسروشاهی ادامه می‌دهد: «برای فرد مبتلا به دیابت، شکر خوب و بد معنی ندارد. با این تقسیم‌بندی که فلان خوراکی به دلیل داشتن این نوع شکر، مضر بوده و دیگری به دلیل داشتن فلان شکر، غیرمضر است، بچه‌ها را به اشتباه نیندازید. مصرف هرگونه خوراکی شیرین می‌تواند برای او مضر باشد» او ادمه می‌دهد: «بنابراین فقط سعی کنید با آگاهی از خوراکیهای مضر و مفید و آموزش مصرف خوراکیهای مفید به بچه‌ها، جان آنها را در امان نگه دارید».
همراهی کنید
«این بخش از ماجرا به‌طور مستقیم به مادر و برنامه غذایی‌ای که برای فرزندش تدارک می‌بیند، بستگی دارد.»
دکتر خسروشاهی ادامه می‌دهد: «این برنامه شامل تمام وعده‌های غذایی و میان‌وعده‌های تهیه شده در منزل و به‌همراه برده شده در مدرسه است.»
او در ادامه توضیح می‌دهد:« برای آن‌که فرزند شما بتواند با رژیم غذایی تازه راحت‌تر اخت شود، بهتر است همه اعضای خانواده او را همراهی کنند؛ به این معنی که برای مدتی، خوراکی‌هایی که برای کودکان مبتلا به دیابت مفید نیست، خریداری نشده یا کمتر خریداری شود. همراهی اعضای خانواده با فرد مبتلا به دیابت بسیار مهم است. به هیچ‌وجه و تحت هیچ شرایطی رژیم غذایی ارائه شده توسط پزشک معالج را تغییر ندهید»
بلوغ، عارضه است
«گرچه افراد مبتلا به دیابت نوع اول باید تا همیشه نکته‌هایی را رعایت کنند، اما معمولا نشانه‌های این بیماری در دوره بلوغ به شکل خاص‌تری دیده می‌شود و دلیل آن نیز تغییرات هورمونی بدن است.» دکتر خسروشاهی اضافه می‌کند: «بعضی از نشانه‌ها پس از بلوغ و با رعایت نکته‌های گفته شده توسط پزشک، تعدیل می‌شوند. بنابراین برای گذر از این مرحله باید به‌دقت بچه‌ها را همراهی کنید.»
پیش و پس از ورزش
«افراد مبتلا به دیابت نوع یک، منعی برای ورزش ندارند؛ به‌شرط این‌که پیش و پس از ورزش، میزان قند خون آنها به‌درستی اندازه‌گیری شود.» دکتر خسروشاهی ادامه می‌دهد: «ورزش کردن تا 24 ساعت روی میزان قند خون اثر دارد؛ بنابراین باید در این فاصله زمانی انسولین بیشتری دریافت شده یا وضعیت تغذیه‌ای تغییر کند. بهتر است در این زمینه با متخصص تغذیه یا پزشک معالج مشورت کنید.»
رفتارها را کنترل کنید
دکتر خسروشاهی درباره کنترل رفتارهای نوجوانان مبتلا به دیابت نوع‌یک می‌گوید: اغلب بعد از هر اتفاقی به دنبال راهکار برطرف کردن آن می‌گردیم؛ مثل وقتی که بدون توجه به دستورهای پزشکی، قند خون به شرایط هشدار می‌رسد. بنابراین برای جلوگیری از بروز چنین شرایطی باید همواره به وضعیت تغذیه، ورزش و کنترل استرس و اضطراب حساس بوده و توجه کنید. بی‌توجهی به هرکدام از این موارد می‌تواند منجر به بالارفتن قند خون به‌ویژه به شکل ناگهانی شود.
سخت است، اما می‌شود
نوجوانان به‌ویژه در سال‌های نخست گذر از کودکی به سمت نوجوانی، درک درستی از وضعیت خود ندارند. به همین دلیل هم نمی‌توانند خوب از خود مراقبت کنند.
دکتر خسروشاهی ادامه می‌دهد: بنابراین پس از مشخص شدن قطعی ابتلا به این بیماری، باید با فرزندتان صحبت کنید، شرایط را توضیح داده و او را با راهکارهای مراقبت از خودش، آگاه کنید.
دکتر خسروشاهی ادامه می‌دهد: این توضیح باید ساده، کارآمد و بدون ایجاد هراس در او باشد. درواقع فقط باید آگاهی آنها را نسبت به اتفاقی که در بدن آنها افتاده، بالا ببرید. اما این به معنی تمام شدن وظیفه شما یا اولیای مدرسه در قبال او نیست. حتما تا مدتی باید از او مراقبت شود تا بتواند نسبت به بیماری، خطرها و مراقبت‌های لازم آگاهی پیدا کند.
خسته نشوید
بلوغ است و هزار و یک کج‌خلقی و بی‌حوصلگی؛ به‌ویژه این‌که عارضه‌ای هم اضافه شود.
دکتر خسروشاهی در این باره می‌گوید: «گذر از دوره بلوغ در نوجوانان مبتلا به دیابت سخت است. آنها ممکن است از رعایت نکته‌ها سر باز زده و کلافه شوند. اما همراهی شما با کودک بسیار مهم است. شما خسته نشوید. درمقابل اگر همه نکته‌ها را به‌درستی رعایت کرد، حتما او را تشویق کنید.»
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
