دولت آمریکا ناقض حقوق بشر در داخل و پرخاشگر در خارج است

به گزارش بولتن نیوز، روایت‌ها از دلایل اخراج جان بولتون مشاور امنیت ملی کاخ سفید متفاوت است. اما همه آنها یک گمانه‌زنی را بیش از پیش تقویت می‌کند: در نبود باز شکاری کاخ سفید، شانس پیشبرد رویکرد دیپلماتیک در مناقشه ایران-آمریکا افزایش چشمگیری می‌یابد.

اما با توجه به واکنش مغرضانه مقامات آمریکا به حملات پهپادی «آرامکو»، میل شدید دولت ترامپ برای تداوم کارزار فشار حداکثری علیه ایران و اصرار طرف مقابل به مقاومت در برابر خواسته‌های وی، فرضیه آسان شدن امور با اخراج بولتون تا چه حد صحت دارد و چشم‌انداز مذاکره تهران-واشنگتن از این منظر چگونه است؟

در گفتگو با پروفسور «آرشین ادیب مقدم» این موضوع مورد بررسی قرار گرفته است که در ادامه می‌آید.

«آرشین ادیب مقدم»، استاد کامل «سیاست در غرب آسیا» در دانشکده مطالعات شرقی و آفریقایی در دانشگاه لندن است. وی رئیس مرکز مطالعات ایرانی مدرسه مطالعات شرقی و آفریقایی دانشگاه لندن است.

از وی دو کتاب دیگری به نام‌های «ایران در سیاست جهانی: پژوهشی درباره جمهوری اسلامی» (Iran in World Politics: The Question of the Islamic Republic ) و «سیاست بین المللی خلیج فارس: تبارشناسی فرهنگی» (The International Politics of the Persian Gulf: A Cultural Genealogy) به چاپ رسیده است.

کتاب اخیر ادیب مقدم که از سوی انتشارات «دانشگاه کمبریج» منتشر شد «روانشناسی ناسیونالیسم، تفکرات جهانی، تصورات ایرانی» نام دارد که در این کتاب، ادیب مقدم با تمرکز بر هویت ایرانی، تحقیقی ارزشمند پیرامون ریشه‌های سیاسی و روانی هویت ملی و اینکه دولت‌های غربی و شرقی اغلب به چه طریقی از آنها استفاده می‌کنند؛ ارائه می‌دهد. در این اثر که به برسی موارد یادشده در دوره‌های قبل و بعد از انقلاب اسلامی ایران می‌پردازد، تحلیل نویسنده بر پایه «روانشناسی ناسیونالیسم» به عنوان یکی از مفاهیم جدیدی است که از جریان‌های روانشناختی الهام می‌گیرد که در ایجاد جوامع بشری نقش دارند.

*ارزیابی شما از اخراج جان بولتون مشاور امنیت ملی کاخ سفید چیست؟ آیا با رفتن وی جناح جنگ ‌طلب به اقلیت تبدیل می‌شود؟

با اطمینان می توان گفت که «جان بولتون» دیگر هرگز مقام ارشد دولت نخواهد بود. گزارش های زیادی تایید می کنند که او حتی توسط رئیس جمهور ترامپ فردی بسیار افراطی قلمداد شده بود. آینده بولتون در برخی از اندیشکده های جناح راست خواهد بود.

در مورد پیامدها برای سیاست خارجی ایالات متحده باید گفت دیپلمات ارشد دولت فعلی، «مایک پومپئو»، همچنان به دنبال سیاست خارجی اساساً ایدئولوژیک است که از رویکرد کاملاً غیرمنطقی او نسبت به سیاست جهانی به طور کلی و ایران به طور خاص ناشی می شود. دولت دونالد ترامپ به طور جدی وجهه کشور را با گسترش قدرت دیپلماتیک خود- دقیقاً به دلیل نقض شدید حقوق بشر در داخل و پرخاشگری در خارج از کشور- تخریب کرده است.

*اخراج بولتون چه تاثیری بر سیاست آمریکا در قبال ایران خواهد داشت؟

اثرات حاشیه ای خواهند بود، زیرا برخی از بخش های کشور ایران با مسدود کردن اصلاحات لازم در مورد حقوق بشر، همچنان امنیت ملی کشور را به خطر می اندازند.

امنیت ملی این گونه تعریف شده است: رابطه همزیستی و یکپارچه بین دولت و جامعه. در ایران چنین نیست زیرا برخی از بخش های دولت به بی اعتنایی به حقوق شهروندان ایرانی ادامه می دهند. این تهدید واقعی امنیت ملی برای کشور است. اگر زمان بیشتری را صرف مشورت در مورد این عوامل می کنیم که بر جایگاه ایران در جهان و توانایی آن برای طراحی قدرت دیپلماتیک تأثیر منفی گذاشته اند، آنچه دولت آمریکا انجام می دهد از اهمیت بسیار کمتری برخوردار خواهد بود.

*با اخراج بولتون، این گمانه‌زنی به وجود آمد که ترامپ راه دیپلماتیکی را با ایران در پیش می‌گیرد. از سوی دیگر، حملات یمنی‌ها علیه آرامکو موجب شد تا واشنگتن از آمادگی برای جنگ با ایران سخن بگوید. ارزیابی شما از این وضعیت چیست؟

دیپلماسی مؤثر، مستلزم دستیابی به راهبردی حرفه ای است که از فرهنگ سیاسی پیچیده سرچشمه می گیرد و دولت فعلی در ایالات متحده امریکا به سادگی فاقد آن است. وضعیت بد است همانطور که چند دهه برای مردم این منطقه بد بوده است.

این تنها منطقه جهان است که همچنان در آن جنگ های داخلی، بومی، ناامنی های ساختاری و غیره ادامه دارد. این وضعیت تا حدی تابع دخالت های خارجی در منطقه بوده اما در وهله اول به دلیل عدم پاسخگویی دموکراتیک کشورهای منطقه است.

وضعیت فعلی می گذرد. هیچ جنگی میان ایران و ایالات متحده  امریکا رخ نخواهد داد.

*از آنجا که پومپئو رویکردی شبیه به رویکرد بولتون دارد، آیا ترامپ می تواند پومپئو را نیز برکنار کند؟

تاریخ نشان می دهد که رئیس جمهوری مانند ترامپ اکنون روش معاشرت را در دفتر خود در پیش می گیرد و این که آنها هنگام انتخاب مجدد، سیاست های کمتر خصمانه ای را دنبال می کنند.

در صورت کسب رأی دوم، احتمالاً در مورد دونالد ترامپ نیز اتفاق خواهد افتاد. واقعیت این است که پرسنل این دولت بعید است که ایران را به شکلی معنی دار درگیر کنند. با این حال، هرگونه گفت و گو وضعیت فعلی را که برای همه شهروندان این منطقه بحرانی جهان، غیر قابل تحمل است تشنج زدایی می کند.

*با توجه به تغییر شخصی مانند بولتون، آیا سیاست های اسرائیل در وزارت امور خارجه ایالات متحده امریکا کم رنگ شده یا تغییر می کند؟

این خط مشی ها به اشخاص وابسته نیست. آنها توسط طیف گسترده ای از نهادها و مجموعه های سیاسی – فرهنگی شکل گرفته اند همانطور که در مطالب خودم که در آینده ای نزدیک منتشر می شوند، بیان کردم.