گزارش نیویورک‌تایمز از شبی که ترامپ ترسید به ایران حمله کند

گروه بین الملل: نشریه آمریکایی نیویورک‌تایمز چند روز پیش گزارشی به نقل از مقام‌های آگاه در کاخ سفید منتشر کرد که بیانگر اتفاقاتی است که در شبی که ترامپ تصمیم گرفت به ایران حمله نظامی انجام دهد در اتاق وضعیت کاخ سفید رخ داده است.

به گزارش بولتن نیوز به نقل از تسنیم، در آن زمان یعنی در تاریخ 20 ژوئن سال 2019 (30 خرداد 1398) که به تابستان داغ تنش‌های تهران و واشنگتن نیز معروف شده است، ایران یک پهپاد آمریکایی را در آسمان کشورمان به جاسوسی می‌پرداخت هدف قرار داده و منهدم ساخته بود. در آن شب ترامپ تصمیم گرفته بود به توصیه مشاورانش و از جمله جان بولتون و مایک پامپئو گوش داده و حمله‌ای هر چند کوچک و جزیی به پایگاه‌ها و یا مواضع نظامی ایران داشته باشد که بتواند آبروی از دست رفته آمریکا در جهان را احیا کند. این اقدام اما آن‌چنان که رسانه‌های آمریکایی می‌گویند در دقیقه 90 لغو شد و هواپیماهایی که از روی ناو آبراهام لینکلن در خلیج‌فارس پریده بودند تا ایران را هدف قرار دهند، در نهایت هیچ دستوری از کاخ سفید دریافت نکرده و به مقر خود بازگشتند.

این شب از نظر تعدادی زیادی از کارشناسان سیاست خارجی آمریکا، شبی بود که دولت ترامپ نشان داد به همین سادگی نمی‌توان به ایران حمله نظامی کرد و درعین‌حال ثابت کرد خود ترامپ نیز آن‌قدر شخصیت متزلزلی دارد که در گرفتن یک تصمیم هم بارها و بارها دچار تردید شده و کار برای مشاوران و حتی نیروهای نظامی ایالات‌متحده را بسیار سخت می‌کند.

بر اساس این گزارش، در بعدازظهر 20 ژوئن ترامپ از تعدادی از رهبران کنگره خواسته بود که برای مشورت در خصوص نوع مقابله با رفتار ایران به کاخ سفید بروند. بااین‌حال او قبل از دیدار با نمایندگان کنگره تصمیم خود را برای حمله به برخی از مواضع نظامی ایران گرفته بود و چیزی در جمع نمایندگان بیان نکرد.

ترامپ بر خلاف عادت همیشگی خود که فقط و فقط می‌خواهد خودش متکلم وحده باشد و از همان اول بحث نیز بیان می‌کند که تصمیمش را از قبل گرفته است، این بار چیزی از تصمیم گیریش به رهبران کنگره نگفت و اجازه داد آن‌ها نظراتشان را بیان کنند. یکی از رهبران جمهوری‌خواه در این خصوص به او گفت: «چرا سکوهای پرتاب موشک ایران را هدف قرار نمی‌دهی؟» ترامپ با اشاره به این قانون‌گذار آمریکایی گفت: «خوب اگر این را می‌خواهی، باید بگویم از تصمیمی که گرفته‌ام خوشحال می‌شوی.»

بااین‌حال سه ساعت بعد ترامپ تصمیمش را کاملاً تغییر داد. او بدون اینکه مشورتی با معاون خود مایک پنس گرفته و یا با مشاور امنیت ملی و وزیر خارجه‌اش گفت‌وگویی کند، درحالی‌که کشتی‌ها آماده شلیک موشک‌های تام هاوک بوده و هواپیماها نیز از روی عرشه ناو هواپیمابر آبراهام لینکلن برخاسته بودند تا ده دقیقه بعد اهدافی در ایران را مورد هدف قرار دهند، تصمیمش را عوض کرد. زمانی که مایک پامپئو و سایر مقامات به کاخ سفید بازگشتند تا در جریان عملیات نظامی قرار بگیرند و گمان می‌کردند که شبی طولانی را در پی خواهند داشت تا به مانیتور و نظارت کردن رفتار ایران بنشینند، به یکباره متوجه شدند که عملیات به کلی لغو شده است!

ترامپ که تهدید کرده بود می‌تواند دشمنان ایالات‌متحده را به کلی از روی زمین محو کرده و نابود کند و درعین‌حال بیان کرده بود که نیروهای ایالات‌متحده را به صورت کامل از خاورمیانه خارج می‌کند، بعدازآن شب به فرمانده ای تبدیل شد که دیگر به محدودیت‌های به کار بردن زور آگاهی یافته بود.

هنوز بعد از گذشت سه ماه از لغو شدن این حمله، بسیاری از متحدان ترامپ معتقدند که قدم‌های برداشته شده توسط تهران در منطقه به این دلیل بوده است که ایران متوقف شدن عملیات نظامی در شب 20 ژوئن را نشانه‌ای از ضعف ایالات‌متحده دانست. آن‌ها که ایران را مقصر اصلی در حادثه حمله به تاسیسات نفتی عربستان می‌دانند، بر همین مسئله تأکید می‌کنند که ساقط کردن پهپاد آمریکایی و پاسخ ندادن آمریکا به این مسئله، به ایران جرات بیشتری برای تحرکات منطقه‌ای و ضربه زدن به منافع آمریکا و متحدانش در منطقه داده است. اما ترامپ معتقد است تصمیمش نشان‌دهنده خویشتن‌داری کشوری است که تاکنون هم منابع مالی و جان‌های زیادی را در خاورمیانه قربانی کرده است. برداشت ایران از این مسئله هر چه باشد، نشان‌دهنده ضعف آمریکا در برابر این کشور است.

ترامپ قبل از این جلسه در جمع خبرنگاران بیان کرد: «زمانی که وارد رقابت‌های انتخاباتی شدم، همه گفتند وای! می‌خواهد جنگ راه بیندازد، می‌خواهد جنگ راه بیندازد! می‌خواهد همه‌چیز و همه‌کس را بسوزاند! خوب این آسان‌ترین کاری است که می‌توانم انجام دهم و می‌توانم آن را همین‌الان انجام دهم.»

اما بیشتر از اینکه جنگ مدنظر ترامپ جنگی واقعی درصحنه نظامی باشد، جنگی 280 کاراکتری در توئیتر بود. او ثابت کرد که عمیقاً تمایلی برای جنگیدن در میدان نبرد نظامی واقعی ندارد. دیگران آن را نشانه ضعف می‌دانستند ولی او در کمال تعجب، آن را نشانه قدرت می‌دانست!

چند ساعت بعد از هدف قرار گرفتن پهپاد آمریکایی، ساعت 7 صبح با جان بولتون که در آن زمان مشاور امنیت ملی‌اش بود قرار صبحانه گذاشت. در این جلسه مایک پمپئو وزیر امور خارجه، ژنرال جوزف دانفورد، رئیس ستاد مشترک ارتش و پاتریک شاناهان که برای پست وزارت دفاع انتخاب شده و در همان حال استعفا داده بود و قرار بود دو روز دیگر مارک اسپر جای او را بگیرد، حضور داشتند.

در این جلسه موارد متعددی برای حمله در نظر گرفته شد. ترجیح پنتاگون این بود که یکی از قایق‌های ایرانی دارای پایه موشک ایرانی هدف قرار بگیرد که آمریکا آن را برای مدتی بود در خلیج عمان زیر نظر داشت. قرار بود آمریکایی‌ها به سرنشینان قایق اخطار دهند که آن را ترک کنند و از این منظره فیلم گرفته و سپس قایق را با موشک هدف قرار دهند. در نتیجه این اقدام کسی کشته نمی‌شد و جوابی هم به اقدام ایران در زدن پهپاد آمریکا داده می‌شد. شاناهان و ژنرال دانفورد معتقد بودند که این پاسخ مناسبی به هدف قرار دادن پهپاد 130 میلیون دلاری آمریکا است (!) اما بولتون و پمپئو بر این عقیده بودند که حمله باید در خاک ایران انجام شود و اگر چنین حمله‌ای در بیرون از ایران انجام شود چندان هم قاطعانه به نظر نمی‌رسد. آن‌ها معتقد بودند مناطق نظامی و یا محل‌های قرارگیری رادارهای موشکی ایران که پهپاد را هدف قرار داده باید مورد حمله قرار گیرد. در ساعت 11 صبح مشاوران بیشتری در اتاق وضعیت کاخ سفید برای ارائه توضیحات به رئیس جمهور گرد آمدند. این جلسه یک ساعت طول کشید و گزینه‌های مختلف در آن مورد بررسی قرار گرفت.

آن‌ها ترامپ را قانع کرده بودند که اگر حمله‌ای به این مناطق صورت گیرد در حدود 150 نفر کشته می‌شوند. وقتی مشاوران از جلسه بیرون آمدند، همه بر این عقیده بودند که ترامپ با گزینه آخر موافقت کرده است. و قرار بود که حمله در ساعت 9 شب انجام گیرد. بااین‌حال پنتاگون نگرانی‌های دیگری داشت. ژنرال دانفورد بر این عقیده بود که کشتن 150 ایرانی باعث می‌شود حملات دیگری از سوی ایران صورت گیرد و تنش‌ها را به‌شدت بیشتر می‌کند. او معتقد بود این حملات و تنش‌ها به درگیری‌ای ثابت و همیشگی تبدیل می‌شود و همین مسئله باعث می‌شود که دولت آمریکا مجبور شود نیروهای بیشتری را به منطقه بفرستد. بعدازاین گزارش ترامپ که در جلسه با جاستین ترودو نخست‌وزیر کانادا بود گفت: فکر می‌کنم این کار عمدی نبوده باشد! او بعدازاین در جلسه با خبرنگاران هم بیان کرد که به نظرم این کار از سوی ایران عمدی نبوده است! فکر می‌کنم کار یک آدم سست و احمق باشد!» بولتون بر این عقیده بود که اصلاً اهمیتی ندارد که تهران به فرماندهانش دستور داده باشد که هرکدام از نظامیانشان می‌توانند چنین کاری انجام دهند یا نه، مهم این است که این کار انجام‌شده است اما این مسئله به نکته کلیدی در صحبت‌های ترامپ تبدیل شده بود. ترامپ بر این عقیده بود که «مردم آمریکا واقعاً نمی‌دانند که او از نظر احساسی چقدر بر روی این مسئله حساس است که آمریکایی‌ها بیخود و بی‌جهت و بدون ضرورت نمیرند.»

در ساعت سه بعدازظهر ترامپ با نمایندگان کنگره دیدار کرد. به نظر می‌رسید که بیشتر از پیش در مورد اینکه با ایران چه باید بکند، تردید دارد. دموکرات‌ها هم به او هشدار دادند که حمله نظامی به ایران می‌تواند باعث بی‌ثباتی در منطقه شده و کل منطقه را در دستان ایران بگذارد. ترامپ برای اولین بار با دیدگاه دموکرات‌ها مخالفتی نکرد. در واقع ترامپ در مورد واکنش ایران نگران بود. آدام اسمیت، نماینده دموکرات از کمیته نیروهای مسلح مجلس نمایندگان دراین‌باره به نیویورک‌تایمز گفت: «در نهایت حسی که من از ترامپ گرفتم این بود که او واقعاً به صورت هوشمندانه‌ای نگران بود که وارد درگیری گسترده‌تری بشود. و به نظرم این خیلی خوب بود که او در این مورد با ما مشورت کرد. او برای اولین ما را به کاخ سفید دعوت نکرده بود که برای یک ساعت و نیم فقط سرمان داد بکشد و پارس کند. او به ما گوش می‌کرد که واقعاً مرا شگفت‌زده کرد.»

ترامپ تصمیم نهایی‌اش را با نمایندگان در میان نگذاشت

زمانی که قرار شد حمله صورت بگیرد و همه منتظر فرمان ترامپ بودند او به ناگهان با اشاره به اینکه 150 نفر قرار است بمیرند، حمله را متوقف کرد. این در صورتی است که پیش‌ازاین وکلای کاخ سفید و همچنین نمایندگان پنتاگون به او بارها این مسئله را خاطر نشان کرده بودند ولی او به‌گونه‌ای برخورد کرد که گویی تازه این خبر را می‌شنود. بسیاری در کاخ سفید بر این عقیده‌اند که او در دقیقه آخر به این نتیجه رسیده بود که انتخاب شدن دوباره‌اش به‌عنوان رئیس جمهور با این کار به خطر می‌افتد و به همین خاطر دستور حمله نهایی را به همین بهانه لغو کرد.

در آن زمان بولتون و پمپئو در کاخ سفید نبودند و رئیس جمهور هم از آن‌ها نخواست که به کاخ بازگردند. زمانی که مشاوران رئیس جمهور به کاخ سفید بازگشتند و دریافتند که چه اتفاقی افتاده است، مات و مبهوت ماندند. پمپئو نمی‌توانست چیزی که شنیده است را باور کند. بولتون خونش به جوش آمده بود.