چرا فیلم‌های تاریخی-دینی جایی بر پرده نقره‌ای سینما ندارند؟‌

گروه فرهنگ و هنر: عدم حضور واقعه غدیر و همینطور دیگر حوادث مهم تاریخی و دینی در پرده نقره‌ای سینما علل مختلفی دارد. برای توضیح بهتر در ابتدا داستانی را باید گفت.

به گزارش بولتن نیوز، یک روز در کلاس تاریخ تحلیلی سینما خاطره جالبی مطرح شد که زمانی فیلم 300 ساخته شد، تعداد زیادی از نمایندگان مجلس فردی را به جلسه‌ای دعوت کردند و وا اسلاما و ایرانا سر دادند که چرا ما علیه فیلم 300 فیلمی تاریخی و ایرانی نمی‌سازیم و مشت محکمی بر دهان یاوه گویان نمی‌کوبیم؟

دوستان حسابی جوش آورده بودند و ناراحت از اینکه چرا ما بیکار نشسته‌ایم. آنجا بود که به دوستان محترم و دلسوز خودمان گفتم که اگر آن‌ها امروز فیلم 300 را ساخته‌اند محصول یک اراده یک روزه و یک ماهه نیست بلکه داستان سر درازتر از این حرف‌ها دارد.

اول آنکه اصل این ماجرا (جنگ ایران و یونان) که البته با تحریف و دروغ آمیخته شده است در تاریخ موجود است و نویسندگان این فیلم از این نظر بن‌مایه ادبی اولیه و لازم را دارند. دوم آنکه این حادثه بعدها توسط یکی از طراحان پی‌نما (کمیک استریپ) یعنی فرانک میلر که خود از طراحان معروف بسیاری از داستان‌های مصور است خلق و طراحی شده است. او فیلم‌های دیگری مانند شهر گناه، بتمن، پلیس آهنی و... است. بنابراین سازندگان فیلم در پله دوم برای داشتن یک فیلمنامه خوب موفق بوده‌اند. زیرا استوری برد برای داشتن فیلم‌هایی که جلوه‌های میدانی دارند و اصطلاحا big production هستند فوق العاده لازم است. مانند کاری که برای فیلم محمد (ص) آقای مجیدی یا بادیگارد آقای حاتمی‌کیا انجام شد.

حالا بعد از این دو مرحله نوبت به نگارش یک فیلمنامه مجهز و قوی که دیگر روی آب سوار نیست رسیده است. البته این سخنان به معنای آن نبود که 300 فیلم خوب و قوی است چرا که وجود دروغ‌ها و تحریفات متعدد در این فیلم از یک سو و افراط و اغراق‌های بیش از حد از آن یک زباله ساخته بود. اما زمینه‌هایی که برای ساخت یک فیلم حماسی (epic)‌ لازم بود رعایت شده بود.

ضمنا به موارد فوق تکینک و فناوری روز و استدیوهای بزرگ را اضافه کنید. بعد از گفتن این سخنان همگی سکوت کردند و درباره این که چرا درباره تاریخ ایران و حماسه‌های واقعی یا اسطوره‌ای و افسانه‌ای ما فیلم ساخته نشده است فکر کردند. در فهرست بلند سینمای حماسی و تاریخی در غرب فقط نباید به نام همین یک فیلم بسنده کرد بلکه آثار سینمایی متعددی وجود دارد که نمونه‌های موفق آن همگی این قواعد مهم سینمایی را رعایت کرده‌اند. آثاری مانند اسپارتاکوس ساخته استنلی کوبریک، گلادیاتور ساخته ریدلی اسکات، ارباب حلقه‌ها ساخته پیتر جکسون و... عموما اقتباسی و دارای زمینه‌های لازم برای خلق یک فیلمنامه حماسی جدی هستند.

واقعیت این است که بله، ما دارای داستان‌ها و وقایع تاریخی فراوانی هستیم که اتفاقا بسیاری از آن‌ها به صورت داستان و قصه‌های کوتاه و بلند موجود است و توسط افرادی چون فردوسی، بیهقی و یا در تاریخ دینی ما در قرآن و روایات موجود است و یا در کتب تاریخی دیده می‌شود.

اما اینکه چقدر از این حوادث به صورت یک رمان یا داستان بلند بازآفرینی شده است و سپس توسط پینما نگاران طراحی شده است جای تامل دارد. داشتن فیلمنامه استخوان‌دار و محکم برای خلق هر فیلمی واجب است خصوصا برای خلق فیلم‌های حادثه‌ای و تاریخی.

حالا به مساله غدیر توجه کنیم. یک واقعه مهم دینی که سرمنشا خیرات بزرگ در دین ما یعنی ولایت و امامت است. این حادثه آنقدر مهم بود که خداوند متعال در قرآن نبی خود را دستور داده است که آن را اجرا کند و در صورت عدم اجرای آن رسالت خود را کامل نکرده است.

این حادثه تاریخی با پشتوانه بسیار سترگ روایی و حدیثی و تفسیری هنوز یکبار در قامت یک داستان بلند و یا یک رمان جدی به نگارش درنیامده است. طبیعتا برای تولید چنین فیلمی باید اقتباس کرد ولی اقتباس تاریخی زمانی موفقیت کاملی را خواهد داشت که اقتباس ادبی از آن موضوع نیز ساخته و پرداخته شده باشد. این مرحله هنوز به تمامیت نرسیده است و تا زمانی که یک اقتباس ادبی توسط یکی از نویسندگان متعهد و صاحب قلم از این حادثه تولید نشود داشتن یک فیلم ماندگار درباره این حادثه با اما و اگر روبرو خواهد شد.

طراحی یک پی‌نما و استوری برد کامل از تمامی لحظات و حوادث این رخداد تاریخی لازمه مهم دیگر این واقعه است. سینمای ما در این چند سال گذشته با پیشرفت‌های خوبی از نظر تکنیک، فناوری و صنعت روبرو بوده است اما اتکای صرف به این موارد باعث ساخته شدن یک فیلم ضعیف و با برخورداری از حداقل جذابیت روبرو خواهد بود. مانند فیلم‌های تاریخی دیگری که آوردن اسم آن‌ها به صلاح نیست و همین قدر کافی است که بدانیم تماشاگر فیلم در میانه نمایش در جشنواره فجر سالن را ترک کرد و دیگر هیچ وقت کارگردانی جرات ساخت آن داستان را به خود نداد. امیدواریم که با جدی گرفتن حادثه غدیر و برشمردن آن به عنوان منافع دینی و ملی یک فیلم حماسی و تاریخی مهم از آن بسازیم تا این سوژه خدای ناکرده تلف نشود.