به گزارش بولتن نیوز، بر اساس آمار سازمان پزشکی قانونی، در هشت ماه امسال، در مجموع 416 هزار و 799 پرونده نزاع به مراکز پزشکی قانونی کشور ارجاع شد که در مقایسه با 390 هزار و 972 پرونده ارجاعی در مدت زمان مشابه سال گذشته، 6.6 درصد افزایش را نشان می دهد.
همچنین آمارهای سازمان پزشکی قانونی در سال گذشته کشور تعداد مراجعه کنندگان به علت نزاع را 544 هزار و 470 تن دانست که در این میان تهران رکوردار ثبت نزاع در ایران است.
بر اساس این گزارش، پرونده های ارجاعی نزاع مردان در هشت ماهه امسال، 283 هزار و 849 و پرونده های ارجاعی نزاع زنان در این بازه، 132 هزار و 950 مورد بوده است، مردادماه با 60 هزار و 73 و پس از آن تیر و شهریور با 59 هزار و 719 و 55 هزار و 460، ماه های دارای بیشترین پرونده ارجاعی نزاع و فروردین ماه با 41 هزار و 834 و آبان با 43 هزار و 245، ماه های دارای کمترین میزان پرونده های ارجاعی نزاع به مراکز پزشکی قانونی بوده اند.
نتایج این گزارش نشان می دهد در بین استان ها ، بدون در نظر گرفتن جمعیت و تنها بر اساس فراوانی، تهران با 68 هزار و 622 نخستین و سپس خراسان رضوی با 34 هزار و 709 و اصفهان با 30 هزار و 8 پرونده، استان های دارای بیشترین پرونده ارجاعی با موضوع نزاع بوده اند. در بین کمترین ها نیز ایلام با 2 هزار و 305، خراسان جنوبی با 2 هزار و 376 و بوشهر با 3 هزار و 232، استان های دارای کمترین پرونده های ارجاعی با موضوع نزاع، طی هشت ماه امسال هستند.
در این میان بررسی آماری نشان میدهد نزاع در ایران روز به روز زنانه تر می شود و اگرچه تعداد پرونده ها در بعضی سال ها کاهش یافته اما همواره نسبت پرونده های زنان به کل پرونده ها، روند رو به رشدی داشته است.
جامعه شناسان معتقدند در بروز نزاع و درگیری علل و عوامل مختلفی اعم از عوامل روانی فردی، فرهنگی اجتماعی و محیطی دخیل است، از جمله شاخص های عوامل فردی، شامل اختلالات تکانه ای داشتن تیپ شخصیتی ستیزه جو، فقر عاطفی، ناکامی، حسادت، خودنمایی، جامعه پذیری نامناسب، نداشتن مهارت ارتباط و توسل به زور جهت احقاق حق است.
از شاخص های عوامل فرهنگی، اجتماعی می توان به فقدان آموزش، عدم ارائه الگوهای مناسب برای پرکردن اوقات فراغت افراد، بیکاری یا نداشتن شغل مناسب، سطح پایین تحصیلات در نقاط آلوده، بی سوادی یا کم سوادی و عدم آگاهی از عواقب سوء نزاع، عدم برنامه ریزی مناسب برای اوقات فراغت جوانان، ضعف قانون و عدم اعتماد به قانون، پائین بودن آستانه تحمل افراد، وجود وضع آنومیک در جامعه و ضعف هنجارها در نظارت به رفتارهای افراد، اشاره کرد.
از شاخص های عوامل محیطی می توان به زندگی در مناطق حاشیه ای و جرم خیز، وجود گروه های خشونت طلب در قالب اراذل و اوباش در منطقه و آشنایی و ورود برخی جوانان به این گروه ها، زندگی در مناطق کوهستانی و بد آب و هوا اشاره کرد.
نزاع اعم از فردی و دسته جمعی از آسیب های اجتماعی است که امنیت عمومی را تحت تأثیر قرار می دهد و هیچ تضمینی وجود ندارد که پرخاشگری و خشونت در یک مکان به یک نزاع منجر به ضرب و جرح و حتی یک قتل نفس تبدیل نشود.
بسیاری از قتل ها از جنس نزاع های خیابانی بدون برنامه ریزی قبلی و با استفاده از سلاح سرد انجام شده است و متهمان پس از ارتکاب قتل از اقدام خود پشیمان می شوند و آرزو می کنند که ای کاش هیچ سلاحی در دست نداشتند.
همه حوادثی از این دست، ریشه در عدم کنترل خشم دارد و این عدم کنترل خشم ریشه در عواملی دارد که برخی از روانشناسان از آن به عنوان «تقویت رفتار غلط» یاد می کنند، به عنوان مثال وقتی یک کودک یا نوجوان با رفتارهای تند و پرخاشگرانه خود، والدینش را تسلیم خواسته خود میکند، یاد میگیرد اگر خواسته مشابهی داشت، آن را پرخاشگرانه طلب کند وقتی این فرد در جامعه قرار می گیرد از همین روش برای رسیدن به خواسته های خود استفاده می کند.
بررسی آماری نزاع ها نشان می دهد که بسیاری از افراد به عنوان اعضای جامعه در تعامل با هم کمتر می توانند یکدیگر را تحمل کنند و مانند گذشته وساطت یک یا چند تن برای پایان دادن به مشاجره ها نیز کارساز نیست. برخی از روانشناسان و جامعه شناسان معتقدند که این گونه رفتارها ریشه در بحران اقتصادی دارد و بسیاری از مردم به ناچار به دلیل نامطلوب بودن وضعیتی معاش این رفتارها را از خود بروز می دهند، بعضی دیگر از کارشناسان می گویند که ناامیدی از احقاق حق سبب می شود که تاب آوری و تحمل شهروندان کاهش یابد و به درگیری های فیزیکی منجر شود اما در میان بعضی دیگر اعتقاد دارند که به دلیل طولانی شدن روند پیگیری پرونده ها در مراجع قضایی افراد خود به شخصه تصمیم می گیرند تا با اتکا به زور بازو حق خویش را بگیرند.
بالاگرفتن دعوا به باور کارشناسان، به دلیل نبود تحمل، سعه صدر، گذشت و فرهنگ گفت و گو است، دعواهایی که گاه ختم به خیر و گاه تا مرز خون ریزی و قتل ادامه پیدا می کند، کاهش آستانه تحمل مردم در برابر ناملایمات و از بین رفتن فرهنگ عذرخواهی در جامعه نیز به اذعان جامعه شناسان از جمله دلایل شروع یک نزاع بر سر هیچ است.
آمارهای بالای نزاع خیابانی بر اساس ارقام سازمان پزشکی قانونی نشان دهنده خلا موجود برای فرهنگ سازی است، اقدامی موثر که می تواند در درازمدت باعث کاهش هزینه های سلامت و کاهش ضریب اشغال تخت در بیمارستان ها به واسطه درگیری های فیزیکی و ضرب و جرح شود.
** بهترین راه دور کردن خود از محل نزاع است
روانشناس اجتماعی، پژوهشگر و استاد دانشگاه در این رابطه به ایرنا گفت: بروز این رفتارها از فرهنگ خانواده و محیطی که در آن رشد کرده نشأت می گیرد اما این مسأله از منظر تحقیقی ریشه فرهنگی ندارد و نمی توان گفت که جامعه ایرانی عصبانی است بلکه شرایط اجتماعی و زندگی سبب شده تا آستانه تحمل و صبر شهروندان به طور فزاینده ای کاهش یابد.
محمدرضا نایبی افزود: برخی از افراد به طور هدفمند خشونت را در تمام کارها و رفتارهای خود پیشه می کنند تا به راحتی دیگران را در اختیار خود بگیرند و به خواسته هایشان برسند بنابراین افراد باید در نظر داشته باشند که در هنگام شنیدن سخنان ناروا از طرف فردی که هیچ شناختی از او ندارند، فردی که شاید به لحاظ رتبه و نزاکت اجتماعی با شما هم رده نباشد، بهترین راه دور کردن خود از محل مورد نظر است و این واکنش نشان می دهد که نسبت به آن شخص و رفتار او بیاهمیت هستید زیرا خشمگین شدن و واکنش تند همان چیزی است که طرف مقابل از شما انتظار دارد.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه فقر و محرومیت نسبی بیشترین تاثیر را در بروز نزاع و دیگر آسیب های اجتماعی دارد ، افزود: عوامل زمینه ساز بروز نزاع می تواند دیگر حوزه های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و یا سیاسی کشور را تحت تاثیر خود قرار دهد.
** نقش کلیدی رسانه در کنترل نزاع
به گفته این جامعه شناس بهترین روش برای پرکردن این خلاء ، رسانه ای شدن این آموزش هاست.
نایبی ادامه داد : تولید و پخش سریال هایی با مضمون زندگی تجملاتی باعث ایجاد احساس سرشکستگی در جامعه متوسط می شود که خود امری ذهنی و عینی در ایجاد نزاع است، همچنین پخش فیلم ها و سریال های گوناگون ماهواره ای و داخلی که خشم و مبارزه طلبی را به وضوح نشان می دهد سبب می شود تا این امر به نوجوانان و کودکان القاء شود یا آن را امری عادی تلقی کنند.
این کارشناس با بیان اینکه رسانه ها به عنوان بزرگترین مرجع اطلاع رسانی قادر هستند افکار عمومی را جهت دهی کنند ، افزود: این نهاد می تواند از طریق برجسته ساختن هنجارهای اجتماعی و تقویت احساسات مشترک میان شهروندان به ترمیم گرایش های نابهنجار بپردازد و نوعی کنترل اجتماعی را بر عهده بگیرد.
** نزاع، دومین عامل مراجعه کنندگان به مراکز درمانی
به گفته این پژوهشگر با مشاهده شمار زیاد پرونده های جرم و نزاع که از سوی قوه قضاییه دیده می شود وضعیت نزاع در کشور نگران کننده است.
نایبی خاطرنشان کرد: اغلب افرادی که درگیر این مسایل شده اند از نظر اجتماعی و تحصیلات در سطح بالایی قرار دارند، صحنه های نزاع اصولا بر سر مسائل پیش پا افتاده همچون بوق زدن، جای پارک یا اینگونه موارد سطحی رخ می دهد.
وی با بیان اینکه نزاع و درگیری بعد از تصادفات رانندگی دومین عامل مراجعه کنندگان به مراکز درمانی و مراکز پزشکی قانونی به شمار می رود، افزود: بروز مشکلات اقتصادی در جامعه تاثیر زیادی در رفتار اجتماعی مردم گذاشته و در برخی مواقع رفتار آنها را تغییر می دهد،حرکت در مسیر زندگی ماشینی هزینه های زیادی را بر افراد جامعه تحمیل می کند که شاید در پایین بودن آستانه تحمل تاثیر مستقیمی بگذارد بنابراین مسایل اقتصادی می تواند از مهمترین دلایل بر کاهش تاب آوری افراد در مقابل مسایل روزمره زندگی باشد.
**همه چیز به اقتصاد بر می گردد
استاد جامعه شناسی دانشگاه خوارزمی در گفت و گو با ایرنا، اظهارداشت: با افزایش فشار زندگی، گرانی و تورم، پرخاشگری، خشونت، دعوا و نزاع و در نتیجه انواع جرایم افزایش پیدا کرده است.
به گفته وی با توجه به اینکه همه چیز به اقتصاد بر می گردد، محدودیت ها و محرومیت ها برخوردهای خیابانی و خشونت را در جامعه افزایش داده است.
وی بیان کرد : البته این امر از قبل پیش بینی شده بود که نبود شرایط مساعد برای زندگی، تامین معاش، آرامش و آسودگی خیال همه زمینه های بروز درگیری را به وجود می آورند.
امان الله قرایی مقدم در خصوص اینکه چگونه فساد اقتصادی به افزایش میزان نزاع و درگیری دامن زده است، گفت: در جامعه شناسی بحثی به نام تئوری چرخش در خشونت وجود دارد به این صورت که خشونت از خشونت زاده می شود، این امر از نمایش خشونت در یک فیلم گرفته تا انتشار اخباری دیگر در زمینه حقوق های نجومی و رشوه فضا را برای ارتکاب جرایم، نزاع و درگیری مستعد ساخته است.
** شهرهای بزرگ و فزونی نزاع
این جامعه شناس در خصوص اینکه چرا میزان خشونت و نزاع در شهرهای بزرگ نسبت به شهرهای کوچک تر بیشتر است، گفت: در شهرهای بزرگ چون هم مادی گرایی بیشتر حاکم است و هم بی هویتی، خشونت به یک امر عادی تبدیل شده است.
وی تصریح کرد : افراد در شهرهای بزرگ دچار خلائی به نام تنهایی شده اند و برای رفع تنهایی شان و کسب هویت دست به کارها و فعالیت هایی می زنند که در مرکز توجه قرار گیرند که خشونت، نزاع و درگیری می تواند یکی از این روش ها باشد، از طرفی چون نظارت اجتماعی کاهش یافته و افراد نسبت به یکدیگر غریبه هستند، ارتکاب جرایم و درگیری می تواند به یک امر عادی تبدیل شود.
**مجازات نزاع با توجه به شرایط وقوع متفاوت است
بر اساس ماده 615 قانون مجازات اسلامی، هرگاه عدهای با یکدیگر منازعه کنند، هر یک از شرکت کنندگان در نزاع، حسب مورد به مجازات مقرر محکوم میشوند. بر اساس این ماده قانونی، هر یک از شرکت کنندگان در نزاع حسب مورد به مجازات زیر محکوم میشوند:
1- در صورتی که نزاع منتهی به قتل شود به حبس از یک تا سه سال.
2- در صورتی که منتهی به نقص عضو شود، به حبس از یک تا سه سال.
3- در صورتی که منتهی به ضرب و جرح شود، به حبس از سه ماه تا یک سال.
تبصره یک - در صورتی که اقدام شخص، دفاع مشروع تشخیص داده شود، مشمول این ماده نخواهد بود.
تبصره دو - مجازاتهای فوق مانع اجرای مقررات قصاص یا دیه حسب مورد نخواهد شد.
به عبارت دیگر اگر یکی از منازعین مرتکب قتل فرد دیگری شده باشد، حسب مورد مجازات قتل عمدی یا قتل غیرعمدی را نیز باید تحمل کند.
مجازات حبس مقرر در بندهای سه گانه ماده 615 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی، اعم از اینکه عامل صدمه مشخص باشد یا نامشخص، لازمالاجرا است.
به گفته کارشناسان حقوق ، در بحث منازعه صرفا می توان اقامه شکایت کیفری کرد اما به نظر می رسد که امکان مطالبه دیه وجود دارد. چون صدمه ای اعم از قتل یا جرح یا نقص عضو وارد شده و بدون تردید منازعه نیز سبب آن بوده است.
**خشونت مدام بازتولید می شود
استاد گروه جامعه شناسی دانشگاه تهران در این رابطه به ایرنا گفت: درگیری و خشونت در دسته ' violence ' قرار می گیرند و وقتی که ما از خشونت صحبت می کنیم یعنی بین دو نفر یا بیشتر از دو نفر نوعی برخورد روانی، بیانی و یا برخورد فیزیکی صورت بگیرد.
سید حسن حسینی تصریح کرد: یکی از ویژگی های جامعه بشری خشونت است چنانکه یکی از ویژگی های حیوانی هم خشونت است،اما تفاوت خشونت ورزی و خشونت کردن میان جامعه انسانی و حیوانی این است که خشونت ورزی در میان حیوانات محدود به فضاهای ژنتیکی و ذاتی آنهاست در حالی که در مورد امور انسانی اظهار خشونت بسیار متنوع تر و گسترده تر می شود در واقع اشکال مختلف خشونت در مورادی نظیر درگیری های خیابانی خود را نشان می دهد.
استاد گروه جامعه شناسی دانشگاه تهران درباره نابسامانی اقتصادی و تاثیرش بر افزایش خشونت و درگیری، گفت: به طور عموم یکی از مواردی که خشونت را در جامعه انسانی بالا می برد محدودیت ها و کمبودها است به طور مثال در مورد افزایش قیمت اجناس من از قبل پیش بینی کرده بودم که با بالا رفتن قیمت ها برخی مسائل آسیب شناختی از جمله بالا رفتن میزان خشونت و نزاع را داشته باشیم.
وی بیان کرد : چون مردم نسبت به قبل در رقابت با یکدیگر بیشتر قرار می گیرند و این رقابتها تا سقفی مسالمت آمیز است و از آن حدود که فشار بیشتری به آنها بیاید خود به خود خشونت بار می شود، میزان رشوه خواری ها در ادارات و شرکت ها بیشتر می شود و این امر در روحیه و رفتار افراد دیگر هم اثر خواهد گذاشت، در نتیجه این فشاری که به افراد وارد می شود از طریق درگیری با افراد دیگر جبران خواهد شد و خشونت مدام بازتولید و اضافه تولید می شود.
** راهکارهایی برای رفع میزان خشونت
حسینی در این خصوص که چه راهکاری می توان برای رفع میزان خشونت و درگیری در نظر گرفت، گفت: برنامه ریزان و مسوولان باید جامعه را در حد متعادل و مناسب قرار بدهند که مردم دچار وحشت و از هم فروپاشیدگی نشوند و در زندگی روزمره متناسب با برنامه ریزی هایی که کرده اند، عمل نمایند.
وی با بیان اینکه بخش دیگر در رابطه با خشونت و بالا رفتن خشونت، کنترل اجتماعی است که چهره های مختلفی دارد، افزود: یکی از وجود کنترل اجتماعی شخصی و از طرف خود افراد است و شکل دیگر آن از طریق دستگاه های اجرایی و قانون است، در این زمینه اگر دستگاه های انتظامی و قضایی هم در رسیدگی به پرونده ها تعلل کنند و خوب عمل نکنند، نه تنها نتوانسته اند به کنترل اجتماعی کمک کنند بلکه به افزایش خشونت هم دامن می زنند.
**کاهش نزاع امکان پذیر است
استاد دانشگاه تهران در گفت و گو با ایرنا، راه اندازی گشت های ویژه در مناطق جرم خیز، استقرار ایستگاه های پلیسی ثابت در مناطق جرم خیز، برخورد جدی و قانونی با طرفین درگیر به ویژه در نزاع های جمعی و چاقو کشی، حضور فیزیکی عوامل گشتی و پلیس در مکان های تفریحی و رفاهی شلوغ، از راهکارهای مقابله با نزاع برشمرد.
حسینی در ادامه آموزش همگانی در خصوص نحوه ایجاد ارتباط سازنده و کنترل پرخاشگری و رعایت حقوق دیگران و مشاوره قضایی توسط صدا سیما و رسانه های عمومی، حمایت مراجع قضایی از پلیس برای حفظ اقتدار پلیس در جامعه و نصب و راه اندازی دوربین های مدار بسته را از دیگر راهکارها در این رابطه بیان کرد.
**نیمی از خشونت ها کلامی است
یک روانپزشک با اشاره به اینکه 50 درصد خشونت ها در ایران از نوع کلامی است، به ایرنا گفت: در جامعه ما این نوع خشونت بسیار دیده می شود و درواقع افرادی که رفتارهای خشونت آمیز از خود نشان می دهند، از سلامت روان کافی برخوردار نیستند.
احمدعلی نوربالا به تازگی در نهمین همایش علمی سلامت روان و رسانه اظهارداشت: خشونت در جهان رو به افزایش است و در ایران عامل خطر خشونت، بیشتر خانگی است.
این متخصص روانپزشکی ادامه داد : حدود 23 درصد مردم رفتار خشونت آمیز در خانواده دارند و زنان تنها 22 درصد اقدامات پرخاشگرانه و خشونت آمیز را در خانواده خود انجام می دهند.
نوربالا با اشاره به اینکه حدود 21 درصد مردم تهران تجربه رفتار خشونت آمیز در خانه را داشته اند، گفت: به طور کلی خشونت خانگی در کشور حدود 23 درصد است که استان های لرستان، ایلام و کرمانشاه بیشترین و استان قم کمترین میزان خانگی را به ثبت رسانده اند.
این متخصص روانپزشکی افزود: خشونت یکی از آفت های مهم فرهنگی و سرآغاز دیگر خشونت ها است؛ اینکه حتی برخی از منابع، تربیون ها، احزاب و گروه های سیاسی و شخصیت های مهم تحلیگر نحوه بیانشان با خشونت کلامی همراه است، یک آفت به شمار می رود.
* نزاع دومین عامل مرگ و میر در اورژانس کشور
سال گذشته و در روز ملی اورژانس، سید حسن هاشمی وزیر بهداشت نیز به این فاجعه اشاره کرده و گفته بود: تا کی میتوان ناوگان اورژانس را تجهیز کرد، چرا باید نزاع دومین عامل مرگ و میر در اورژانس کشور باشد، دستگاههای فرهنگی مسئولند تا از این اتفاقات پیشگیری کنند.
هاشمی در حاشیه همان مراسم به خبرنگاران گفته بود: مصدومان یا ناشی از تصادفات هستند یا نزاع های شخصی، صنفی و خانوادگی که منجر به جرح می شوند و بالاترین آمار را دارند.
بر اساس آمارهای سال 95 سازمان اورژانس کشور، حدود 27 درصد تماس ها با اورژانس به علت نزاع بوده است.
** نزاع خیابانی و اشغال تخت های بیمارستانی
معاون اجتماعی وزارت بهداشت در گفت و گو با ایرنا درباره برنامه ریزی های این وزارتخانه درباره نزاعهای خیابانی گفت: بالاترین جرمی که در سامانه 110 پلیس ثبت میشود، مربوط به نزاع های خیابانی است و این موضوع به رفتار مردم بر می گردد، دستگاه هایی که در حوزه فرهنگی مسئولیت دارند، باید این موضوع را دنبال و این اشکال رفتاری را برطرف کنند.
سید محمد هادی ایازی با بیان اینکه در شورای فرهنگ عمومی موضوع فرهنگ سلامت را مطرح کردیم، افزود: در چهارچوب فرهنگ سلامت باید برای مردم اطلاع رسانی کرده و مشکلات را مطرح کنیم.
معاون وزیر بهداشت گفت: همکاری های بین بخشی در این زمینه وجود دارد؛ در سند فرهنگ سلامت بر اساس بند 11 سیاست های ابلاغی نظام سلامت پیش بینی کردیم که از ظرفیت دستگاه های مختلف استفاده کنیم اما تاکنون به طور خاص به مباحث نزاع خیابانی در وزارت بهداشت پرداخته نشده است.
به گفته کارشناسان هرچند معاون اجتماعی وزارت بهداشت بر لزوم این امر تاکید کرد اما به نظر میرسد تشکیل کارگروه ویژه برای بررسی دلایل اصلی این اتفاقات موثرتر باشد، قدر مسلم شرایط اقتصادی و فرهنگی در بروز این اتفاقات موثر هستند و این موضوع نیازمند همکاری بین بخشی و تعامل وزارت بهداشت، شهرداری تهران و سازمان های دیگر است.
** افزایش نزاع زنان در اصفهان
مدیرکل پزشکی قانونی استان اصفهان در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه بیشترین حجم مراجعات پزشکی قانونی استان اصفهان به دلیل نزاع است، اظهارداشت: تعداد مراجعات زنان به مراکز پزشکی قانونی به دلیل نزاع در هشت ماه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته یک هزار و 661 نفر افزایش یافته است.
مدیرکل پزشکی قانونی استان اصفهان با بیان اینکه 10 هزار و 212 نفر از مراجعه کنندگان نزاع در اصفهان زن و 19 هزار و 796 نفر مرد بودهاند، افزود: تعداد مراجعات نزاع زنان در سال گذتشه هشت هزار و 551 نفر و تعداد مراجعه مردان نیز 18 هزار و 592 نفر بود.
علی سلیمانیپور افزود: در هشت ماه امسال 30 هزار و هشت نفر به دلیل نزاع به مراکز پزشکی قانونی اصفهان مراجعه کردهاند.
به گفته وی این آمار در مدت مشابه سال گذشته 27 هزار و 143 مورد بوده است که در مقایسه آماری شاهد افزایش 10.5 بوده ایم.
وی اضافه کرد: باید توجه داشت که در زمان حاضر 33 درصد از مراجعات مراکز پزشکی قانونی استان اصفهان مربوط به نزاع است.
نزاع و پرخاشگری، فضای امن جامعه و ثبات اجتماعی را با خطر رو به رو می کند از این رو برنامه ریزی در جهت کاهش این مساله اهمیت بسیاری دارد.
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com