تا «کشاورزی» جراحی نشود «تالاب‌» احیا نمی‌شود

به گزارش بولتن نیوز، امروز (دوم فوریه -۱۳ بهمن) روز جهانی تالاب‌هاست. از سال ۱۹۷۱ میلادی (۱۳۴۹ شمسی) همزمان با تشکیل کنواسیون بین‌المللی حفاظت از تالاب‌ها در شهر رامسر استان مازندران دوم فوریه به عنوان روز جهانی تالاب‌ها نامگذاری شد. در حال حاضر ۱۷۰ کشور عضو این کنوانسیون هستند و ۲۳۳۷ تالاب جهان به ثبت کنوانسیون رامسر رسیده که از این تعداد ۳۵ تالاب متعلق به ایران است.

تالاب‌ها به عنوان یکی از ارزشمندترین اکوسیستم‌ها که نقش مؤثری هم در جذب کربن دارند، در کشور ما به دلیل تخصیص نیافتن حق‌آبه‌ها در وضع نامساعدی به سر می‌برند. عوامل متعددی در وضعیت کنونی تالاب‌ها نقش دارد به همین علت پای دستگاه‌های مختلف کشور در میان است. حمید ظهرابی در پاسخ به این پرسش ایسنا که عملکرد دستگاه‌های مختلف دولت از جمله سازمان حفاظت محیط زیست را طی دو دهه اخیر در حفاظت و احیای تالاب‌های کشور چطور ارزیابی می‌کنید، گفت: گرچه در سال‌های گذشته در زمینه ایجاد ساز و کارهای قانونی و ساختارسازی اتفاق‌های خوبی رخ داده است اما در مجموع در زمینه احیای تالاب‌های کشور با وجود مصوبات مهمی در حوزه تالاب‌ها از جمله در برنامه پنجم توسعه موفق نبوده‌ایم.

وی در مورد مهمترین عوامل آسیب‌رسان به تالاب‌های کشور تصریح کرد: در چند سال گذشته با خشکسالی‌های پی‌درپی و در نتیجه کمبود منابع آبی مواجه بوده‌ایم. در نتیجه این وضع حق‌آبه تالاب‌ها تأمین نشد البته کمبود بارش و خشکسالی تنها عامل تخریب تالاب‌ها نیست و به‌طور قطع بهره‌برداری‌های غلط از منابع آب و مدیریت ناصحیح منابع آبی در ایجاد شرایط بحرانی برای تالاب‌ها مؤثر است.

معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان این نکته که تأمین حق‌آبه تالاب‌ها گره‌گشای اصلی در وضعیت کنونی این اکوسیستم‌های ارزشمند است، اظهارکرد: برای دستیابی به این هدف حیاتی نیاز به مشارکت همه دستگاه‌های اجرایی به‌ویژه وزارت جهاد کشاورزی، وزارت نیرو و وزارت صنعت داریم البته در این میان نقش مهم بخش‌های خصوصی و مردم غیر قابل انکار است و همه این گروه‌ها باید در مسیر تأمین حق‌آبه تالاب‌ها و حفاظت از این اکوسیستم‌ها کمک‌رسان دستگاه‌های دولتی باشند.

ظهرابی ضمن ارزیابی عملکرد دستگاه‌های مختلف در زمینه احیای تالاب‌ها گفت: متأسفانه تاکنون همگرایی لازم برای احیای تالاب‌ها به وجود نیامده است البته مسائل اقتصادی، اجتماعی و وضعیت معیشت مردم به ویژه کشاورزان، آن هم در حوزه‌های آبی پر تنش در وضعیت نامساعد تالاب‌ها اثرگذار و مانعی برای حفاظت از تالاب‌ها بوده است.

وی با اشاره به اینکه برای تأمین حق‌آبه تالاب‌ها، حتماً باید در زمینه مصرف آب کشاورزی تجدید نظر صورت گیرد که متأسفانه هنوز این اتفاق نیفتاده است، گفت: تا زمانی که روند مصرف آب در بخش کشاورزی اصلاح نشود، قطعاً در تأمین حق‌آبه تالاب‌ها دچار مشکل و اخلال خواهیم بود. مصرف آب را باید در حوضه‌های آبخیز به‌حدی برسانیم که با توان اکوسیستم‌ها و توان تولید منابع آب تطابق داشته باشد تا بتوانیم بدهی‌های انباشته به منابع آب زیرزمینی و تالاب‌ها را تأمین کنیم.

معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست در پایان تاکید کرد: برای اصلاح نحوه مصرف آب در حوزه کشاورزی به عزم و اراده ملی نیاز داریم تا در شیوه‌های بهره‌برداری از منابع آب یک عمل جراحی بزرگ انجام دهیم چون با روش‌هایی که تاکنون پیش گرفته‌ایم بعید است که بتوانیم توفیقی در زمینه احیای تالاب‌ها به‌ویژه در مناطق مرکزی کشور داشته باشیم.

به گزارش ایسنا، روز گذشته مسعود باقرزاده کریمی - مدیر دفتر اکوسیستم‌های تالابی سازمان حفاظت محیط زیست - نیز به مناسبت روز جهانی تالاب‌ها در گفت‌وگو با ایسنا مهمترین چالش و مانع بر سر راه احیای تالاب‌ها را رقابت بر سر آب اعلام کرد و گفت: مهمترین عامل وضعیت نامساعد تالاب‌ها مدیریت نادرست مصرف آب در حوزه‌های مختلف کشاورزی، صنعت و شرب است و از آنجا که معمولاً تالاب‌ها در انتهای حوضه آبریز قرار دارند، در این رقابت مغلوب شده‌اند.