روایتگر آموزه‌های قرآنی با زبانی کودکانه

به گزارش بولتن نیوز، سینمای انیمیشن در ایران چند سالی است که متوجه شده مخاطب کودک و نوجوان چقدر ارزشمند است و باید برای آن کار بسازد و در سال‌های اخیر انیمیشن‌های موفقی چون تهران 1500، شاهزاده رم و فیلشاه تولید شده‌اند، از سوی دیگر مدتی است که حضور انیمیشن در جشنواره فیلم فجر مورد توجه مسئولان قرار گرفته است، حضوری که از یک سو باعث جلب توجه مردم به انیمیشن و کمک به اکران آن در سینما‌ها می‌شود و از سوی دیگر جریان‌ساز سینمای انیمیشن خواهد بود؛ چراکه در بسیاری از بخش‌های سینمای انیمیشن مانند تدوین، صداگذاری یا موسیقی، هیچ فرقی میان سینمای انیمیشن و رئال نیست و وقتی آثار انیمیشن با فیلم‌های سینمایی رقابت می‌کنند، انگیزه برای عوامل این آثار بیشتر هم می‌شود. امسال سی و هفتمین جشنواره ملی فیلم فجر قصد دارد با اعطای جایزه مستقل هیات داوران به یک انیمیشن رفتار متفاوتی داشته باشد و این خبر خوبی برای سازندگان انیمیشن در ایران است.

انیمیشن سینمایی «بنیامین» به کارگردانی محسن عنایتی و تهیه کنندگی مصطفی حسن آبادی اولین اثر سینمایی بلند گروه پویانمایی ندای موعود، یکی از سه انیمیشن حاضر در سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر است. «بنیامین» روایتگر داستان زندگی پسر بچه‌ای به همین نام در مصر باستان است، زمانیکه فراعنه مصر مردم بنی‌اسرائیل را به بردگی و کار اجباری در معید وا می‌داشتند. داستان از زبان عاشِر- دوست بنیامین- روایت می‌شود. مادر بنیامین به دلیل اعراض به ظلم و ستم فرعون توسط سربازان دستگیر می‌شود و بنیامین برای آزادی مادرش در ازای دادن چیزی با ارزش به سفر خطرناکی می‌رود.

انیمیشن قالبی جذاب برای بیان داستان‌هایتعلیمی و قرآنی به زبانی شاد و مفرح است و می‌توان داستان‌های قرآنی و آموزه‌های دینی را به وسیله انیمیشن برای بچه‌ها ساده‌سازی کرد. «بنیامین» با وجود آنکه داستان قرآنی ندارد و شخصیت‌هایش تخیلی و اتفاقات این داستان ساخته و پرداخته ذهن سازندگان آن است، سرشار از مضامین دینی و قرآنی است. «بنیامین» داستان مردمانی است که تا زمانیکه تن به ظلم و ستم می‌دهند هیچ راهی برای نجات ندارند، این اثر مصداق بارز آیه «انّ الله لا یُغیِّرُ ما بقوم حتّی یغیّرو ما بانفسهم: خداوند سرنوشت هیچ قومی و «ملّتی» را تغییر نمی‌دهد مگر آنکه آنها خود تغییر دهند» است. فیلمساز به خوبی و با زبانی روان و داستانی جذاب این موضوع را بیان می‌کند.

فیلم دو نیمه دارد؛ نیمه نخست نمایش ظلم و ستم فراعنه بر مردم و بدبختی آنهاست و نیمه دوم تلاش همین مردم برای قیام علیه فرعون و ظهور منجی است. فیلمساز با هوشمندی به مخاطب کودک و نوجوان خود نشان می‌دهد که برای قیام علیه ظلم و جور باید مردم جامعه یک رهبر و منجی داشته باشند تا با هدایت او راه درست را طی کنند و منجی و رهبر ظهور نمی‌کند مگر آنکه مردم به بیداری و آگاهی کامل برسند و خالصانه از خدا ظهور منجی را طلب کنند و اینگونه فیلمساز مفهوم منجی و ظهور را در دل داستان خود جای می‌دهد.گرچه گفتنی است لزوم قرار گرفتن سه تکه گردن آویز برای ظهور منجی چندان توجیه منطقی ندارد و تنها ابزاری برای پیشبرد داستان است.

«بنیامین» به خوبی توانسته داستان خود را کودکانه و ساده منطبق با ذهن یک کودک تعریف کند. این انیمیشن قهرمانانی دارد که به درستی طراحی شده‌اند؛ بنیامین، مادر و پدرش و حتی عاشِر قهرمانان داستان هستند،کسانیکه مقابل ستم سکوت نکرده و جنگیده‌اند و در این راه جان خود را به خطر انداخته‌اند. مخاطب صلابت مادر بنیامین را در مقابل سربازان فرعون در سکوت مردان اطرافش می‌ستاید، حتی بنیامین در پایان داستان بین دوراهی نجات مادر و نجات مردم سرزمینش با بصیرتی که در طول داستان بدست آورده، قومش را انتخاب می‌کند تا رسالتی که پدر بر دوشش گذاشته به درستی انجام دهد.

«بنیامین» با تکنیک سه بعدی ساخته شده و بنابر گفته سازنده آن در این انیمیشن از الگوهای فیلمنامه‌نویسی به سبک دیزنی و دریم ورکز که شرکت‌های بزرگ انیمیشن‌سازی هالیوود هستند، استفاده شده است. شخصیت‌های این انیمیشن دوست داشتنی هستند به خصوص عاشِر با آن قیافه بامزه و دیالوگ‌های شیرین. فیلمساز با قرار دادن بنیامین و عاشِر کنار هم و سمپات‌های بین این دو دوست روند داستان را جذاب می‌کند؛ ما در مقابل سادگی و بلاهت عاشِر، درایت و زیرکی بنیامین را می‌بینیم و داستان با این تضاد رفتاری دو شخصیت اصلی به خوبی پیش می‌رود.

فیلمساز در تمام طول داستان لحن طنز و بامزه خود را حفظ می‌کند، خشن‌ترین سکانس این انیمیشن یعنی صحنه جنگ بین برده‌گان و سربازان فرعون توأم با لحن طنزگونه و حرکات بامزه شخصیت‌هاست و هیچ تصویر خشن و خون و خونریزی که مناسب سن مخاطب کودک نیست، نشان داده نمی‌شود. در پایان باید گفت «بنیامین» از لحاظ تکنیک و محتوا اثری قابل دفاع و ارزشمند است که با داستان هیجان انگیز و ماجراجویانه خود، صدا پیشگی قوی شخصیت‌ها و طراحی بصری جذاب حتی مخاطب بزرگسال را نیز تا پایان با خود همراه می‌کند.