این روزها و در شرایطی که آمریکا از برجام خارج شده و ایران نیز بهرغم عمل به همه وعدهها همچنان با تحریمهای هستهای دست و پنجه نرم میکند، شاید مفهوم بیاعتمادی به آمریکا بهتر و راحتتر فهم شود، با این حال رهبر حکیم انقلاب بر این گزاره طی چند سال اخیر و بویژه زمانی که مسؤولان دولت یازدهم به دنبال حل همه مشکلات کشور از طریق مذاکره با آمریکا و برجام بودند تاکید داشتند. نگاهی به مواضع رهبر انقلاب درباره نتیجه مذاکره با آمریکا از ابتدای دولت یازدهم و مذاکرات منتهی به برجام بخوبی شرایط امروز پیش آمده برای کشور را چه به لحاظ اقتصادی و چه از منظر سرانجام توافق هستهای پیشبینی میکند. بیاعتمادی به آمریکا گزاره مهمی است که رهبر انقلاب در همه این سالها بر آن تاکید کردهاند و اکنون صحت آن برای همه ثابت شده است. موضوعی که برخی مسؤولان در جریان مذاکرات هستهای باور چندانی به آن نداشتند اما اکنون برای آنها نیز ملموس شده است. ایشان 20 فروردینماه 94 در دیدار مداحان اهلبیت فرموده بودند: مطالبه بعدی ما از مسؤولان این بوده است که گفتیم به طرف مقابل اعتماد نکنید... گفتیم به طرف مقابل اعتماد نکنید، به لبخند او فریب نخورید، به وعده نقد که میدهد - وعده نقد، نه عمل نقد - اعتماد نکنید، [چون] وقتی خرش از پل گذشت، برمیگردد و به ریش شما میخندد! رهبر انقلاب همچنین 21 اسفندماه 93 در دیدار نمایندگان مجلس خبرگان تاکید کردند: طرف مقابل حیلهگر و اهل خدعه و نیرنگ است و از پشت خنجر میزند. آمریکاییها همیشه در آستانه زمان تعیین شده برای پایان مذاکرات، لحن خود را سختتر، تندتر و خشنتر میکنند تا اهداف خود را محقق کنند که باید مراقب این حیله بود. ایشان 27 تیر 94 نیز در دیدار مسؤولان نظام تاکید کردند به آمریکاییها نمیشود اعتماد کرد؛ اینها کسانی نیستند که حرف راست از دهانشان خارج شود؛ صداقت در اینها نیست.
رهبر انقلاب حتی بیتعهدی دولت فعلی آمریکا به تعهدات دولت سابق این کشور را نیز پیشبینی کرده بودند. ایشان اول فروردینماه 95 در حرم مطهر رضوی فرمودند: هیچ تضمینی وجود ندارد که این دولتی که بعداً [در آمریکا] بهوجود خواهد آمد، همین تعهدات اندکی را هم که این دولت [فعلی] کرده است عمل بکند.
پیشبینی همراهی اروپا با آمریکا
پس از خروج آمریکا از برجام، دولت روحانی تصمیم گرفت توافق هستهای را با اتحادیه اروپایی ادامه دهد. به این ترتیب که در طول مذاکرات ایران به برجام پایبند بوده و صنعت هستهای خود را تعطیل نگاه دارد و از آن طرف هم اروپا بسته جبرانی تحریمهای آمریکا را ارائه دهد. بسته پیشنهادی اروپا قرار بود متضمن 2 محور کلیدی باشد. هم فروش نفت ایران و بازگشت پول آن به کشور را تضمین کند و هم تبادلات مالی و بانکی میان ایران و اروپا را بویژه برای شرکتهای کوچک و متوسط تسهیل کند. با این حال و در شرایطی که ایران طی 8 ماه مذاکره با اروپا، به وعدهاش مبنی بر تعطیلی صنعت هستهای پایبند بوده، اروپا اما بهرغم 3 بار تعیین موعد برای ثبت و اجرای کانال ویژه مالی (SPV)، به وعده خود عمل نکرده و ترجیح داده با آمریکا همراه باشد.
نکته جالب توجه در این میان پیشبینی دقیق رهبر حکیم انقلاب از همراهی اروپا با آمریکا در مقاطع حساس بود. ایشان 19 اردیبهشت 97 در دانشگاه فرهنگیان تاکید کردند: حالا گفته میشود که برجام را میخواهیم با این 3 کشور اروپایی ادامه بدهیم؛ من به این 3 کشور هم اعتماد ندارم. من میگویم به اینها هم اعتماد نکنید.
رهبر انقلاب همچنین 2 خردادماه در دیدار مسؤولان نظام فرمودند: یک تجربه دیگر که این هم تجربه مهمی است، تجربه همراهی اروپا با آمریکا در مهمترین موارد است. ما بنای دعوا کردن با اروپاییها را نداریم؛ با این 3 کشور اروپایی بنای معارضه و مخالفت و بگومگو نداریم اما واقعیتها را باید بدانیم. این 3 کشور نشان دادهاند که در حساسترین موارد با آمریکا همراهی میکنند. ایشان 24 تیرماه نیز در دیدار هیات دولت تاکید کردند: «طرفهای اروپایی موظفند تضمینهای لازم را درباره برجام بدهند اما نباید اقتصاد کشور به این موضوع گره زده و معطل آن شود». هرچند تاکیدات مکرر رهبر انقلاب به دولتمردان درباره بیاعتمادی به آمریکا و اروپا و همچنین توجه به ظرفیت و توانمندیهای داخلی چندان جدی گرفته نشد اما این روزها و با توجه به اظهارات خود مسؤولان دولتی میتوان صحت این پیشبینیها را اثبات کرد؛ همانطور که در قضیه برجام هم بیاعتمادی به آمریکا به اثبات رسید. اکنون و پس از 8 ماه مذاکره با اروپا، این مسؤولان دولتی هستند که بر خلف وعده و ناامیدی از اروپا تاکید دارند، چنانکه ظریف 2 روز پیش و پس از اعمال تحریمهای جدید اروپا علیه ایران تاکید کرد ایران منتظر اروپا نمیماند و با شرکای سنتی خود مانند روسیه، چین و هند همکاری خواهد کرد. همچنین بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجه از اتحادیه اروپایی به دلیل تاخیر در ایجاد ساز و کار ویژه مالی برای دور زدن تحریمهای آمریکا علیه ایران انتقاد کرده بود.
محمود واعظی، رئیس دفتر رئیسجمهور نیز که 21 آذرماه در حاشیه جلسه هیات دولت گفته بود سازوکار مالی اروپا برای ارتباط با ایران (SPV) در 2 یا 3 هفته آینده اجرایی میشود، روز چهارشنبه گذشته اعلام کرد اروپاییها از ایران به دلیل اجرایی نشدن SPV عذرخواهی کردند.
همچنان به غرب امیدوارند!
رهبر معظم انقلاب هفته گذشته در جریان دیدار هزاران نفر از مردم قم برخی دولتمردان آمریکایی را احمق خوانده و فرمودند: «برخی دولتمردان آمریکایی اینطور وانمود میکنند که دیوانهاند، البته بنده این را قبول ندارم اما آنها حقیقتاً «احمقهای درجه یک» هستند».
نگاهی به عملکرد 2 ساله دولت ترامپ در منطقه و بویژه در قبال ایران در موارد متعددی موید حماقت دولتمردان آمریکایی است. محاسبات آمریکاییها پیرامون ایران در سالهای اخیر بیشتر از آنکه متاثر از واقعیتهای منطقه و کشور باشد ناشی از القائات گروهکهایی چون منافقین بوده است. ترامپ در هفتههای گذشته چند بار علیه ایران توئیت زده و مدعی آشوبهای روزانه یا هفتگی در خیابانهای تهران شده بود. از سوی دیگر جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا چند ماه پیش در همایش منافقین در پاریس حاضر شده و مدعی جشن گرفتن در تهران تا پیش از شروع سال 2019 شده بود!
با همه اینها به نظر میرسد احمقتر از دولتمردان امروز آمریکا، برخی جریانات غربگرا در داخل کشور باشند که بهرغم اثبات گزاره غیرقابل اعتماد بودن آمریکا و اروپا در قضایایی چون برجام یا SPV ، باز هم برای حل مشکلات اقتصادی و معیشتی آدرس غرب را نشان میدهند. جریانی که بخشی از انگیزههای خود را خردادماه گذشته و طی نامه برخی فعالان سیاسی به مسؤولان عالیرتبه نظام و توصیه برای مذاکره با ترامپ بروز داد. نویسندگان این نامه خواستار بازنگری در تصمیمات اساسی و مذاکره مستقیم با آمریکا شدند. نویسندگان این نامه با اشاره به «از دست رفتن فرصت مناسب» دولت باراک اوباما از مسؤولان تصمیمگیر نظام خواستند «فارغ از جنگهای روانی کاخسفید با یک تصمیم ملی اعلام کنند حاضر به انجام مذاکرات بدون قید و شرط با آمریکا هستند تا قدمی در راهحل مشکلات و اختلافات برداشته شود».
اعتماد جریان غربگرا برای حل مشکلات از طریق مذاکرات البته محدود به این نامه نماند و 2 روز پیش «علی خرم» نماینده پیشین ایران در دفتر اروپایی سازمان ملل که از او به عنوان مشاور سابق ظریف نیز نام برده میشود در روزنامه همدلی نوشت: «بدون شک در این شرایط اقتصادی و سیاسی به نفع ایران است تا از طریق یک کانال دیپلماتیک با آمریکا مذاکره کند. بنده معتقدم مذاکره با آمریکا در راستای منافع ملی و مصلحت عمومی صورت گیرد».
تیرماه گذشته نیز روزنامه حامی دولت قانون نوشته بود: ممکن است وارد جنگ شویم! راهی جز مذاکره وجود ندارد. اگر قرار باشد نظام را حفظ کنیم و خود را درگیر جنگ ناخواسته نکنیم، نزدیکترین و صحیحترین راه مذاکره است و در مذاکره میتوانیم سهم خود را بگیریم.
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com