تئاتر مشترک ایران و روسیه در فجر به صحنه می‌رود؟

به گزارش بولتن نیوز، رامونا شاه که کارگردانی نمایشی مشترک بین ایران و روسیه را در جشنواره «اکسس پوینت» روسیه بر عهده داشته است، درباره این نمایش گفت: «راه آهن ساخته شد و آسانی آورد» اثری است به سه زبان فارسی، انگلیسی و روسی که بنا داریم تا امسال آن را در جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر هم روی صحنه ببریم.

رامونا شاه کارگردان و بازیگر تئاتر که نمایشی را با تولید مشترک بین دو کشور ایران و روسیه انجام داده و در چهارمین جشنواره «اکسس پوینت» روسیه شرکت کرده است در گفت‌وگویی با ایسنا درباره حضورش در روسیه گفت: این جشنواره هرسال در فصل تابستان در شهر سنت پترزبورگ روسیه برگزار می‌شود و تنها جشنواره سایت سپسیفیک در این کشور است که با گروه‌های مختلف داخلی و خارجی به تولید مشترک پروژه‌های نمایشی می‌پردازد و هزینه‌های نمایش را به صورت کامل پوشش می‌دهد و به نوعی این پروژه‌ها متعلق به این جشنواره هستند.

او ادامه داد: تمرکز این جشنواره بر اجرای تئاتر در مکان‌هایی است که برای اجرای تئاتر و به عنوان سالن نمایش طراحی نشده‌اند. به عنوان مثال اجرای تئاتر در یک مرکز خرید، موزه، ایستگاه قطار و یا حمام و سرویس بهداشتی‌های یک هتل. بر همین اساس نمایش ما هم در موزه ملی روسیه در سنت پترزبورگ به صحنه رفت؛ اجرایی که از زیرزمین موزه شروع می‌شد و به گالری‌های طبقه دوم ختم می‌شد.

این کارگردان افزود: این جشنواره جنبه رقابتی ندارد اما منتقدان بسیاری درباره نمایش‌ها اظهار نظر می‌کنند و در پایان مشخص می‌شود که کدام یک از تئاترها بیشترین نظرها را به خود جلب کرده‌اند و خوشبختانه نمایش ما توانست نظر بسیاری از منتقدان را به خود جلب کند و از طرف مردم هم استقبال بسیار خوبی از آن شد به طوری که بلیت‌های هر یازده اجرای ما به طور کامل به فروش رفت.

رامونا شاه درباره اینکه چطور تولید این کار مشترک بین ایران و روسیه صورت گرفت، توضیح داد: من و دبیر این جشنواره آقای فیلیپ وولاخ از طریق یک همکار بلژیکی به هم معرفی و در ارتباط قرار گرفته بودیم و در سال ٢٠١٧ زمانی که او برای شرکت در جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر به ایران آمده بود با هم ملاقات و گفتگویی درباره یک تولید مشترک بین دو کشور ایران و روسیه داشتیم. مذاکرات ما ادامه پیدا کرد تا جایی که قرار شد برای بازدید از فضاهای مدنظر جشنواره، زمستان گذشته در شهر سنت‌پترزبورگ ملاقات مجددی داشته باشیم.

این هنرمند اضافه کرد: من با نمایش «راه آهن ساخته شد و آسانی آورد» به عنوان کارگردان و بازیگر این کار در جشنواره حضور پیدا کردم. متن نمایشنامه برگرفته از چند متن مختلف بود که اصلی‌ترین آن‌ها متون «باغ آلبالو» اثر چخوف و «بریدگی‌ها» اثر رضا شاهبداغی بودند که توسط آندره پرونین که دبیر هنری جشنواره هم بود، به رشته تحریر درآمد. داستان «بریدگی‌ها» درباره زندگی چهار زن در طی ۵۰ سال گذشته ایران است و من نقش مادری را بازی می‌کردم که تمام مردان زندگی خود را در تحولات پنجاه سال اخیر ایران از دست داده است. در «باغ آلبالو» هم به تغییراتی که مدرنیته در زندگی آدم‌ها ایجاد کرده پرداخته شده که به بهانه آسان کردن زندگی خیلی چیزها را از آنها گرفته است. به این ترتیب داستان «راه آهن ساخته شد و آسانی آورد» ترکیبی از این نمایش‌نامه‌ها است.

او در پاسخ به اینکه این متن به چه صورت و با چه زبانی نوسته شده است، گفت: آندره پرونین که از نویسندگان مطرح روسی است، از من خواست که متنی از یک نویسنده ایرانی معاصر در اختیار او بگذارم. من هم تقریبا دو سال پیش در نمایش «بریدگی‌ها» به قلم و کارگردانی رضا شاهبداغی بازی کرده بودم و از آنجا که نقشم را خیلی دوست داشتم یاد این متن افتادم و قصه آن را برای آندره گفتم و به این ترتیب مونولوگ‌هایم را برایش به انگلیسی نوشتم او پس از ٤٨ ساعت یک متن وزین و زیبا نوشت. متنی به سه زبان فارسی، روسی و انگلیسی که با وجود فواصل زبانی، دیالوگ‌ها به زیبایی در دل هم جا گرفته بودند.

وی یادآور شد: ما برای تولید این نمایش از آغاز جلسات بحث و تبادل نظر تا شب اول اجرا فقط دو هفته وقت داشتیم که تقریباً سه روز صرف نوشتن متن شد. اما نکته دیگری که وجود داشت این بود که تمامی بازیگران روس به زبان انگلیسی مسلط نبودند بنابر این قطعا کارگردانی این کار حتی با کمک مترجم در ١٢ روز، کاری ناممکن به نظر می‌رسید به همین دلیل با توافق با دبیر جشنواره و نویسنده تصمیم گرفتیم که یک تیم کارگردانی متشکل از من و آندره اسلپوخین که از بازیگران و کارگردانان با سابقه روسی است و همچنین آندره پرونین که نویسنده این اثر هم بود، تشکیل دادیم.

این هنرمند با تاکید بر اینکه تنها بازیگر ایرانی این نمایش بوده، گفت: در این اثر هفت بازیگر دیگر هم داشتیم که همه روس بودند. من دیالوگ‌های رضا شاهبداغی را که عینا از نمایشنامه‌اش آورده بودیم به زبان فارسی می‌گفتم و بازیگران روس متن چخوف را به زبان روسی و قسمت‌هایی که از "بکت" گرفته بودیم را هم به زبان انگلیسی می‌گفتیم.

این کارگردان با بیان اینکه "سه روز اول هر یک به طور مجزا با بازیگران بر اساس ایده‌هایی که از پیش با هم در میان گذاشته بودیم کار می‌کردیم" گفت: در پایان روز یافته‌های‌مان را با هم در میان می‌گذاشتیم برخی را نگه می‌داشتیم و از برخی صرف نظر می‌کردیم و از روز چهارم تمرین به تلفیق صحنه‌ها پرداختیم و در جایی که اجرای ژنرال و اجرای اول با هم یکی شدند، کار در موزه ملی روسیه به روی صحنه رفت.

رامونا شاه با اشاره به اینکه "در این جشنواره یک مستر کلاس در رابطه با بدن و حرکت در ساختمان جدید تئاتر الکساندرسکی نیز برگزار کرده است" توضیح داد: در طی دو روز ٢٧ نفر در این کلاس شرکت کردند که در بین آنها منتقدین، کارگردانان و بازیگران هم حضور داشتند که خوشبختانه آن هم تجربه موفقی بود. همین طور درصحنه جدید تئاتر الکساندرسکی یک پنل سی دقیقه‌ای داشتم برای سخنرانی و ارائه مطالبی در مورد تئاتر تجربی در ایران از گذشته تا امروز انجام دادم که استقبال خوبی را هم همراه خود داشت.

او در پایان گفت که قرار است این نمایش را برای حضور در جشنواره بین‌الملل تئاتر فجر هم ارائه دهند و اگر شرایط مناسب باشد در تهران نیز در مکانی مانند شرایط موزه ملی روسیه آن را اجرا خواهند کرد.