پیش دبستانی در تکاپوی متولی

به گزارش بولتن نیوز، آموزش پیش دبستانی در کشور ما یک مقطع غیر رسمی و غیر اجباری است. با اینکه آمارها می گوید آموزش و پرورش در این سالها تمام تلاشش را برای بالا بردن نرخ پوشش پیش دبستانی در کشور به کار برده و بسیاری از مسئولان بر اهمیت دوره پیش دبستانی از نظر مسائل شناختی و آموزشی تاکید دارند، اما شورای عالی آموزش و پرورش به دلایل متعدد این دوره را رسمی نمی کند.

رضوان حکیم زاده معاون آموزش ابتدایی آموزش و پرورش معتقد است دوره پیش دبستانی یکی از مهمترین دوره های آموزشی است و دولت باید به جای سرمایه گذاری بر مقطع دانشگاه در سنین پایین سرمایه گذاری کند و پیش دبستانی نیز باید اجباری شود از آن رو که توسعه پیش دبستانی نقش مهمی در شاخص های توسعه یافتگی ایفا می کند. واقعیت این است که از منظر روان شناسی رشد نیز سن ۴ تا ۷ سالگی از اهمیت زیادی برخوردار است و نمی توان این مقطع سنی را تنها به آموزش های والدین متکی دانست چرا که در این دوره کودکان در دوره های حساس بسیاری قرار دارند که نقش پذیری در این دوره ها اهمیت دارد.

از سوی دیگر با تغییرات فرهنگی - اجتماعی در جامعه ایران و انتخاب زندگی کارمندی بسیاری از والدین، نیاز به مکانی برای نگهداری کودک در ساعاتی از روز هر چه بیشتر خود را نشان می دهد.

در حال حاضر پیش دبستانی از منظر ساختاری زیرمجموعه سازمان مدارس غیردولتی است به این معنا که چون اجباری در سپردن کودکان به مراکز پیش دبستانی نیست پس تمام مراکز پیش دبستانی با هزینه والدین اداره می شوند حال چه به صورت مشارکتی که نسبتا قیمت های کمتری دارند و چه به صورت کاملا غیردولتی که ۸۰ درصد میزان شهریه پایه اول را شامل می شود.

در واقع هزینه یک سال پیش دبستانی بسته به انتخاب والدین می تواند از چند صد هزار تومان تا چند میلیون تومان را شامل شود. همانگونه که مراکز پیش دبستانی شهریه های متفاوتی دارند، یکی از آسیب های جدی این دوره، ناهماهنگی در تعریف معیارهایی است که باید در این مراکز رعایت شود. سوال هایی مانند اینکه: در دوره پیش دبستانی قرار است چه چیزی آموزش داده شود و چه چیزی آموزش داده نشود؟ آیا این مراکز اساسا آموزش محور هستند یا بر پایه رشد مهارت های شناختی و عاطفی و بروز استعدادها؟، سوال هایی است که به نظر می رسد جواب های پراکنده ای برایشان وجود دارد. برای همین است که دانش آموزانی که سال اول تحصیل را به صورت رسمی در مدارس آغاز می کنند در سطوح متفاوتی از آموزش قرار دارند. برخی از آنها می توانند بنویسند و بخوانند و برخی از آنها حتی تا حدی به زبان دوم تسلط دارند در حالیکه برخی دیگر حتی پیش دبستانی را نگذرانده اند و اولین مواجه شان با یک جمع هم سن و با امر آموزش و یادگیری در کلاس اول رخ می دهد.

با وجود آنکه این مراکز طبق قانون باید زیر نظر آموزش و پرورش باشند، در حال حاضر بسیاری از این مراکز از نهادهای متنوعی مجوز دارند و با وجود تلاش سازمان مدارس غیر دولتی از بیش از ۱۹ هزار مرکز پیش دبستانی تنها حدود ۷ هزار مرکز در سامانه صدور مجوز آموزش و پرورش ثبت نام کرده اند. این موضوع خود یکی از عوامل پراکندگی محتوا در دوره پیش دبستانی است که به نظر می رسد در شرایطی که ۱۹ هزار مرکز هم از نظر مجوز زیرمجموعه آموزش و پرورش شوند با این پراکندگی که وجود دارد، نمی توان از منظر محتوایی نظارت دقیقی روی آنها صورت بگیرد. در مقاطع تحصیلی رسمی نیز هیچ گاه شاخص های یکسانی در آموزش و پرورش اجرا نمی شود و شکاف های عمیقی میان آموخته های محصلین وجود دارد. با وجود آنکه کتاب های درسی یکسان است اما در سال های اخیر این برنامه های فوق برنامه و برنامه های تکمیل درس بوده اند که شاخص ها را جا به جا کرده اند و نه حتی معیار آموزش درست کتاب های درسی به دانش آموزان.

آموزش و پرورش علت اصلی رسمی نشدن آموزش پیش دبستانی در کشور را به صورت غیر رسمی، عدم توانایی پرداخت هزینه ها عنوان می کند. در حال حاضر بسیاری از پرداختی های رسمی آموزش و پرورش دچار چالش های جدی است و بسیاری از مصوبات نیز به دلیل نبود نقدینگی اجرا نمی شود. آموزش و پرورش با سونامی بازنشسته ها رو به روست و با کمبود بالای ۱۰۰ هزار معلم که پرداخت حقوق نیروهای تازه جذب شده نیز به چالش های این نهاد اضافه خواهد شد. حال تصور کنید قرار باشد مربیان پیش دبستانی نیز به تعهدات این نهاد اضافه شود و تمام مسئولیت پیش دبستانی به دوش آموزش و پرورش بی افتد. چرا که در صورت رسمی شدن این دوره، نمی توان شاید بیش از ۱۰ درصد آن را غیر دولتی کرد.

اینجاست که سوالی مهم مطرح می شود که شورای عالی آموزش و پرورش باید به آن پاسخ بدهد: آیا در سیستم آموزش رسمی یک کشور این معادلات اقتصادی است که بر معادلات آموزشی ارجح است و یا استدلال های علمی- پژوهشی برای آن وجود دارد؟

اگر موضوع معادلات اقتصادی است که باید پذیرفت به طور کلی معادلات آموزش در کشور ما از مسیر چالش های اقتصادی آموزش و پرورش می گذرد و تا زمانی که این نهاد قدرت چانه زنی و اهم و فی الاهم کردن مسائل را نداشته باشد باقی صحبتهای وزیر محترم و مسئولان دیگر آموزش و پرورش درباره ارجحیت امر آموزش و مهارت ورزی و شادی و نشاط و... بی معنا خواهد بود.

اگر استدلالی علمی- پژوهشی برای رسمی نشدن مقطع پیش دبستانی وجود دارد نیز نیاز به تبیین و شفاف سازی دارد چرا که امروزه سوال بسیاری از والدین با توجه به گسترش پوشش پیش دبستانی و تقاضای بالا این است که به واقع متولی اصلی این مراکز چه نهادی است و این متولی دقیقا بر چه چیز نظارت دارد. سوال بسیاری از نهادهایی که مجوز پیش دبستانی صادر کرده اند نیز این است که وقتی یک مقطع مانند پیش دبستانی در آموزش کشور رسمی نیست، چرا باید متولی اش آموزش و پرورش باشد؟