اوپک ظرفیت مازاد عرضه برای جایگزین کردن نفت ایران را ندارد

گروه اقتصادی: دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، دوباره در حساب کاربری خود در توئیتر سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) را به دلیل بالا بردن قیمت نفت، سرزنش کرده است. اوپک دستاویز خوبی برای فرافکنی رشد قیمت نفت در آمریکاست، اما وادار کردن این سازمان به افزایش تولید، قیمت‌ها را برای مدتی طولانی پایین نگه نمی‌دارد. راه پایین آوردن واقعی قیمت‌ها برای ترامپ این است که سیاست خود را در برابر ایران تغییر دهد.

به گزارش بولتن نیوز به نقل از شانا، متأسفانه، بعید است این اتفاق محقق شود و بنابراین، رشد قیمت‌ها ادامه خواهد یافت. قیمت نفت در حدود یک سال گذشته بیش از ۵۰ درصد افزایش یافته و هفته گذشته به ۸۰ دلار نزدیک شد، زیرا معامله‌گران پیش‌بینی می‌کنند که ظرفیت مازاد تولید نفت جهان که برای جبران اختلال تولید بتوان از آن استفاده کرد، به شدت کاهش یابد.

این معامله‌گران موضوعی را می‌دانند که ترامپ یا نمی‌خواهد یا نمی‌تواند درک کند: هنگامی که تحریم‌هاعلیه ایران در ماه نوامبر اجرایی شوند، تولیدکنندگان نفت ظرفیت لازم برای جبران افت تولید این کشور را در اختیار ندارند. اگر ترامپ در توقف کامل صادرات نفت ایران موفق شود، تولیدکنندگان نفت باید عرضه روزانه ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه نفت ایران را جایگزین کنند. این حفره‌ای بزرگ است که پر کردن آن دشوار است.

اگر تولیدکنندگان نفت نتوانند این کار را انجام دهند، هزینه‌ها جهش می‌یابند. طبق اعلام بانک آمریکا- مریل لینچ، در صورت توقف کامل صادرات نفت ایران و ناتوانی عربستان از جبران این کاهش تولید، قیمت نفت به ۱۲۰ دلار برای هر بشکه می‌رسد.

در اندیشه ترامپ، قیمت بنزین که مورد توجه اوست، از اکنون باید رو به کاهش رفته باشد. عربستان هفته گذشته اعلام کرد تولید روزانه نفت خود را در ماه ژوئن امسال به ۱۰ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه رسانده و عرضه نفت خود را حتی پیش از توافق با دیگر اعضای اوپک، افزایش داده است. تولید ماه ژوئن، ۵۰۰ هزار بشکه از ماه مه بیشتر است و بالاترین رشد تولید عربستان در یک ماه از سال ۲۰۰۴ میلادی تا کنون به شمار می‌آید.

با این همه، یک مشکل وجود دارد. باید افزایش تولید نفت عربستان، سبب افزایشی مشابه در مجموع تولید نفت اوپک می‌شد، اما این طور نبود. افزایش نفت عربستان به طور کامل با کاهش تولید دیگر اعضای این سازمان خنثی شد. در کنار این مسئله، افت ۳۵۰ هزار بشکه‌ای تولید نفت کانادا به دلیل انفجار در تأسیسات نفتی این کشور نیز بود که سبب شد رشد تولید عربستان به طور کامل بی‌تأثیر شود.

جهان ظرفیت مازاد عرضه نفت کافی ندارد

حقیقت ساده این است که ظرفیت مازاد کافی در جهان برای جبران توقف کامل صادرات نفت ایران وجود ندارد. محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، در سال ۲۰۱۶ میلادی ادعا کرد عربستان می‌تواند به سرعت تولید روزانه نفت خود را به ۱۱ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه برساند و ظرف ۶ تا ۹ ماه می‌تواند این رقم را به ۱۲ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه افزایش دهد.

پس از آن مصاحبه نیز چیزی نگفت که نشان دهد این ارقام تغییر کرده‌اند. با این همه، دیگران اینقدر خوشبین نیستند. آژانس بین‌المللی انرژی در آن زمان اعلام کرد که فراتر رفتن از تولید روزانه ۱۱ میلیون بشکه، مستلزم افزایش تولید پرهزینه از میدان‌های فراساحلی عربستان است.

طبق ارقام رسمی اعلام شده از سوی اوپک، بالاترین میانگین ماهانه تولید نفت عربستان، تولید ۱۰ میلیون و ۷۲۰ هزار بشکه در ماه نوامبر سال ۲۰۱۶ میلادی بوده است. هر رقمی بالاتر از این، قلمرو ناشناخته به شمار می‌آید. این به آن معنا نیست که افزایش تولید نفت عربستان غیر ممکن است، بلکه به معنای ابهام در این زمینه است. همه چیزی که در این مقطع می‌توانیم با قاطعیت بگوییم، این است که عربستان حدود ۲۰۰ هزار بشکه در روز ظرفیت اثبات شده مازاد دارد که می‌توان به سرعت به آن دسترسی داشت.

ممکن است چند صد هزار بشکه در روز ظرفیت مازاد دیگر در کویت و امارات و حدود ۵۰۰ هزار بشکه در روز ظرفیت مازاد در منطقه بی‌طرف میان کویت و عربستان وجود داشته باشد. میدان‌های نفتی منطقه یاد شده از سال ۲۰۱۵ میلادی به این سو و پس از آن که عربستان تولید نفت از آنها را به دلایل زیست محیطی متوقف کرد، معطل بوده‌اند. اکنون پیشنهادهایی مطرح است که این میدان‌ها می‌توانند در ماه‌های آینده بازگشایی شوند.

شاید دیگر اعضای اوپک حدود ۱۰۰ هزار بشکه ظرفیت مازاد تولید داشته باشند و بیرون از این گروه، روسیه از اکنون افزایش تولید خود را آغاز کرده است. روسیه درباره این که چه مقدار از ظرفیت معطل نفت خود را می‌تواند بازیابی کند، هیچگاه رقمی رسمی منتشر نکرده است. برآوردها از ۲۱۵ هزار بشکه تا ۵۰۰ هزار بشکه در روز، نوسان دارند.

ممکن است آزادسازی نفت از ذخایر راهبردی آمریکا بتواند یک راه‌حل کوتاه مدت در حد تئوری به شمار آید، اما این روش کارایی ندارد. این کار، در موقعیتی نادرست انجام می‌شود.

پالایشگران آمریکایی هم‌اکنون با حداکثر ظرفیت خود تولید می‌کنند، بنابراین هرگونه عرضه از ذخایر راهبردی نفت آمریکا باید به خارج از این کشور صادر شود و ارسال این محموله‌ها به پالایشگران آسیایی که به آن نیاز دارند، چند ماه طول می‌کشد.

بنابراین، هنگامی که ترامپ می‌گوید «انحصارگران اوپک باید به یاد داشته باشند که قیمت بنزین بالاست و آنها کمک زیادی نمی‌کنند. آنها اگر هم کاری می‌کنند، قیمت‌ها را بالا می‌برند در حالی که آمریکا با پولی بسیار کم، از بسیاری از اعضای این سازمان دفاع می‌کند. این باید یک جاده دو طرفه باشد. قیمت‌ها را همین حالا پایین بیاورید» همانطور که مؤسسه مشاوره اف‌جی‌ئی هفته گذشته اعلام کرد، روشن است که «یا مشاوران ترامپ بازار نفت را درک نمی‌کنند یا این که او به حرف آنها به هیچ‌وجه گوش نمی‌دهد».

شاید به نظر برسد که افزایش عرضه می‌تواند نگرانی‌ها را درباره کمبود عرضه نفت در بازار در هنگام آغاز تحریم‌های ضد ایرانی ترامپ، برطرف کند، اما هر راه‌حلی، کوتاه‌مدت خواهد بود. قیمت‌های نفت نیز همین مسئله را بازتاب خواهند داد.