رشد غیرعادی بودجه مجلس چه هدفی دارد؟

گروه اقتصادی: 2300 درصد رشد بودجه از سال 83 تاکنون. این عدد میزان رشد بودجه مجلس از شروع به کار مجلس هفتم تا به امروز است. اما اکنون نگرانی‌های دیگری در میان برخی از نمایندگان مجلس در جریان است. نگرانی در خصوص نحوه نظارت بر چگونگی خرج این بودجه و اینکه آیا مجلس به اندازه رشد بودجه خود کارایی و کارآمدی هم داشته است؟

به گزارش بولتن نیوز، این در حالی است که بسیاری از صاحب‌نظران بر این باورند که قوه مقننه در چند سال اخیر از نقش اصلی خود به‌عنوان یکی از قوای اصلی کشور خارج شده و به‌نوعی از تصمیم‌گیری در حوزه‌های کلان کشور فاصله گرفته است.

محمدرضا تابش، نماینده مردم تهران می‌گوید که بودجه مجلس هفتم 28 میلیارد تومان بسته شد؛ اما اکنون این عدد به 680 میلیارد تومان رسیده است. به بیان دیگر، یعنی 2300 درصد رشد، اما تابش این میزان رشد را عیب و ایراد نمی‌داند؛ بلکه نگرانی‌های دیگری را در این خصوص بیان می‌کند، از جمله به حاشیه رفتن کمیسیون بودجه و کاهش نقش این کمیسیون به نقش مشورتی و از همه مهم‌تر اینکه همه کارها به دست هیأت رئیسه مجلس افتاده است. به نظر می‌رسد نحوه نظارت بر چگونگی بودجه مجلس با بی‌توجهی مواجه است.

محمدرضا تابش می‌گوید: در لایحه بودجه، میزان بودجه مجلس کاملا مشخص است و حتی بودجه‌ای که در اختیار هم که تابع نظام‌های معمول مالی و اداری نیست هم مشخص است. او در ادامه اضافه می‌کند: از سوی دیگر باید در نظر داشته باشیم که وقتی از مجلس و بودجه آن سخن می‌گوییم در واقع صحبت از یک قوه اصلی کشور است و تنها شامل مجلس و 290 نماینده نیست و نهادهای دیگری را نیز در بر دارد.

عضو فراکسیون امید مجلس البته افزایش بودجه را مثبت می‌داند و می‌گوید: افزایش بودجه به خودی خود اتفاق بدی نیست. شما در نظر داشته باشید به‌عنوان مثال هر چه بودجه مرکز پژوهش‌ها تقویت شود در واقع خوراک بهتر و تخصصی‌تری را برای مجلس فراهم خواهد کرد و نمایندگان تصمیمات‌شان علمی‌تر و تخصصی‌تر خواهد شد؛ اما در قبال این افزایش بودجه باید پاسخگویی هم وجود داشته باشد. تابش در ادامه اضافه کرد: من به خاطر دارم در روزهای پایانی مجلس ششم که بودجه مجلس هفتم بسته می‌شد و من در هیأت رئیسه کارپرداز مالی بودم 28 میلیارد تومان بودجه برای مجلس هفتم بسته شد و امروز برای مجلس دهم 680 میلیارد تومان بودجه برای مجلس بسته شده است و این عدد منهای بودجه مرکز پژوهش‌های مجلس و کتابخانه مجلس است و آنها هم بودجه‌های جدایی برای خود دارند. مگر چه اتفاقی افتاده که از آن سال تا امروز، از عدد 28 میلیارد به 680 میلیارد رسیده‌ایم؟

شهریور ماه هر سال هیأت رئیسه مجلس‌گزارشی را درباره نحوه خرج بودجه به نمایندگان ارائه می‌دهد؛ اما بسیاری از این نمایندگان این‌گزارش را کلی می‌دانند و معتقدند از شفافیت کمی برخوردار است. تابش در واکنش به این سؤال می‌گوید: درست است که مجلس هر سال یک‌گزارش کلی می‌دهد و این‌ گزارش منتشر هم می‌شود؛ اما تنها نمی‌توان به یک‌ گزارش کلی اکتفا کرد و دیوان محاسبات کشور باید دقت بیشتری را برای نظارت در این امر به خرج دهد.

مسئله دیگر این است که بودجه مجلس اساسا در کجا و توسط چه کسانی بسته می‌شود. تابش در پاسخ به این سؤال مسئله‌ای را بیان می‌کند که نمی‌توان به‌راحتی از کنار آن گذشت، او می‌گوید: پیش از این بودجه توسط هیأت‌رئیسه نوشته می‌شد و در کمیسیون بودجه درمورد بحث و بررسی قرار می‌گرفت؛ اما متأسفانه این روال تغییر و کمیسیون بودجه تنها نقش مشورتی پیدا کرده است و هیأت رئیسه برای خودش می‌برد و می‌دوزد. او در ادامه اضافه می‌کند: وقتی کمیسیون بودجه نمی‌تواند نقش تعیین‌کننده داشته باشد، نمی‌تواند نقش نظارتی آنچنانی هم در این زمینه ایفا کند. عضو فراکسیون امید در پایان تأکید می‌کند: این روند در بودجه مجلس باید اصلاح شود. بی‌شک مردم حساسیتی روی افزایش بودجه ندارند، اما در قبال این افزایش بودجه توقع شفافیت و البته در کنار آن کارآمدی مجلس را دارند. شفافیت و کارآمدی جزء خواسته‌های مردم از مسئولین کشور است و باید به آن توجه شود.

بررسی تطبیقی بودجه برخی ارگان‌ها

بنا به گفته محمدرضا تابش، نماینده ادوار ششم تا دهم مجلس شورای اسلامی، بودجه مصوب اختصاص یافته به مجلس شورای اسلامی از سال 1383 (آغاز مجلس هفتم) تا به امروز (مجلس دهم) افزایش چشمگیری داشته است. از آنجا که این افزایش رقم می‌تواند دلایل ثابتی مانند افزایش تورم و کاهش ارزش پول ملی را داشته باشد، برآن شدیم تا با بررسی افزایش بودجه بخش‌های دیگری از سازمان‌های خدماتی کشور، به مقایسه این افزایش بودجه بپردازیم.

در این بررسی بودجه بخش عمرانی، بهداشت و درمان، آموزش و پرورش در سال‌های 1383 و 1396 براساس قانون بودجه کل کشور مصوب مجلس شورای اسلامی استخراج و افزایش این بودجه محاسبه و با افزایش بودجه مجلس شورای اسلامی مقایسه شد. بر مبنای این مقایسه، بودجه عمرانی کشور در این فاصله 13 ساله بیش از هشت برابر افزایش یافته است (858درصد رشد). بودجه بخش بهداشت و بخش درمان کشور حدود سیزده برابر افزایش داشته است (1283درصد رشد). بودجه آموزش و پرورش هم حدود هشت برابر افزایش داشته است (779درصد رشد).

از آنجا که میزان تورم و تغییر سایر شاخص‌های اقتصادی برای تمامی این دستگاه‌ها یکسان است، رشد بودجه در حدود هشت برابری برای بخش عمرانی و آموزش و پروش می‌تواند معیاری برای افزایش بودجه نهادها باشد. قابل توجه است که قسمت عمده‌ای از رشد 13 برابری بخش بهداشت و درمان به علت اجرای طرح سلامت است که هزینه بسیار سنگینی را بر این بخش تحمیل کرده است.

براساس این تحلیل اولیه و مطابق با اعداد اعلام شده توسط محمدرضا تابش، رشد بودجه مجلس شورای اسلامی 24 برابر است (2429درصد رشد بودجه از سال 1383 تا 1396). اختلاف این افزایش بودجه بسیار زیاد است. این افزایش حدود حدود سه برابر افزایش بودجه بخش عمرانی و بخش آموزش و پرورش، همچنین دو برابر بخش بهداشت و درمان است.

حال جای سؤال است که این افزایش بودجه نجومی بر چه مبنایی است؟ آیا مجموعه تحت مدیریت مجلس رشدی چند برابری نسبت به بخش عمران یا بهداشت و درمان داشته است؟ آیا هزینه‌های جاری مجلس در این سیزده سال افزایش چشمگیر داشته است؟ همچنین نتایج و برکات این افزایش بودجه برای عرصه عمومی کشور و بهینه شدن نظام قانونگذاری کشور چه بوده است؟

منبع: روزنامه جامعه فردا