برای صید مروارید باید خطر کرد

 گروه فرهنگ و هنر: این هنرمند نقاش آثارش را در تعداد بسیاری نمایشگاه گروهی و بی‌ینال‌های نقاشی در داخل و خارج از کشور به نمایش گذاشته و موفق شده کسب مقام اول نمایشگاه بین‌المللی هنرهای ظریفه ژاپن در سال 1371 را در کارنامه هنری‌اش ثبت کند. چلیپا همچنین برنده جایزه دست خط زرین امام(ره) در سالگرد هشت سال دفاع مقدس و برنده قلم موی زرین جایزه ویژه و دیپلم افتخار شده است. تدریس در رشته هنر دانشگاه‌های کشور و داوری نمایشگاه‌های مختلف هنرهای تجسمی از دیگر فعالیت‌های این هنرمند محسوب می‌شوند.

به گزارش بولتن نیوز به نقل از  جام جم آنلاین، دوشنبه‌شب همزمان با اختتامیه یازدهمین سوگواره بین‌المللی هنر عاشورایی از کاظم چلیپا هنرمند پیشکسوت هنرهای تجسمی و از بنیانگذاران هنر انقلاب تقدیر شد. در حاشیه این مراسم با او گفت‌وگویی ترتیب دادیم که در آن چلیپا می‌گوید هنوز هم به عنوان یک هنرمند نسبت به جنگ و جامعه وظیفه دارد. مشروح این گفت‌وگو را در زیر می‌خوانید.

آقای چلیپا یک تعریف کوتاه از هنر به ما ارائه بدهید؟

درک مشترک همه انسان‌ها از هستی شبیه به تماشای یک خورشید توسط آنهاست. گویی همه آدم‌ها در یک اتاق گیر کرده‌اند. وقتی به پشت‌بام بروند همه شان یک خورشید را می‌بینند. فرقی نمی‌کند که در کدام نقطه جهان ایستاده‌اند. هنر این فهم مشترک است و این میان توصیف حال و هوای هر فرد به میزان شاعرانگی‌اش برمی‌گردد.

در این تعریف باورمندی و هنر متعهد کجای کار است؟

بعد از سال‌ها به این نقطه رسیده‌ام و حیرتی من را وامی‌دارد که از خودم بپرسم براستی منشا آگاهی در جهان چیست؟ آیا یک اتم یا یک نوزاد شیرخواره یا عناصر دیگر؟ به نظرم هر یک از عناصر این جهان از زمین تا آسمان خود را بازسازی می‌کنند. در این میان تفاوت انسان با سایر موجودات نیز در آگاهی از خودش تعریف می‌شود. البته شاید این را هم به طور قطع نتوان گفت. از طرفی هنر، کشش‌ها و رهایی‌های خاص خود را دارد، اما تا زمانی که هنرمند خطر را به جان نخرد و به اصطلاح زیر آب نرود، مرواریدی صید نخواهد کرد. به قول سهراب سپهری کسی در جوی آب مروارید صید نمی‌کند. بلکه باید به دل اقیانوس زد. در چنین نگاهی هنر متعهد و باورمندی هنرمند معنا می‌یابد.

چگونه با چنین تعریفی در سال‌های جنگ تحمیلی دست به خلق آثارتان می‌زدید تا بتوانید رسالت خود را به عنوان یک هنرمند متعهد بدرستی اجرا کنید؟

هنرمندان به دلیل درگیری با فضای جنگ شاید نتوانستند آن طور که باید به آرمان بزرگی که در ذهن داشتند، بپردازند. البته تابلوهای زیادی از دل جنگ خلق شد. ما در سال‌های اولیه انقلاب و دوران جنگ با بچه‌های خرمشهر در ارتباط بودیم. پیش می‌آمد کسانی که با ما کار کردند، می‌رفتند جبهه و هفته بعد خبر شهادتشان را می‌شنیدیم. بسیاری از آثار من برگرفته از صحنه‌های واقعی است. مثلا تابلوی «زندگی» را در دشت بستان کار کرده‌ام و تصویر دختران و پسرانی است که دور یک تانک بازی می‌کردند و یکی از آنها بالای تانک نشسته بود و نی می‌زد. این تابلو بر مفهوم امید تاکید می‌کرد. تابلوی «خرمشهر» را هم بر گرفته از کسانی کشیده‌ام که مرگ را به بازی گرفته‌اند و بازی گرفتن مرگ، اصلی است که در سخنان حضرت علی(ع) هم آمده است که باید هر فردی همواره خود را مرور کند. حتی در عرفان آمریکای لاتین و سرخ پوستی نیز مرگ به عنوان یک رفیق و دوست دیده می‌شود.

در سوگواره هنر عاشورایی هم تجلیل شدید. حالا بعد از سال‌ها فعالیت و خلق آثار بسیار، دغدغه‌های کنونی شما در زندگی شخصی و هنری چیست؟

همیشه احساس کرده‌ام به عنوان یک هنرمند نسبت به جنگ و جامعه وظیفه دارم. البته بعد از سال‌ها به این باور رسیده‌ام که امروز باید به دنبال یک من پنهان از خودم باشم؛ منی که از یکسری هیاهوها، به دور و به حقیقت ناب نزدیک‌تر است. اگرچه در همه تابلوهایم همیشه خودم بوده‌ام و افتخار می‌کنم به این که انسان بوده‌ام و به خوب و بد، واکنش نشان داده‌ام. در آثارم از نظر پرداخت و موضوع هرگز کوتاهی نکردم و به این موضوع افتخار می‌کنم. چراکه این خصیصه هنرمند است.

مرد صریح و صادق

محسن مومنی‌شریف، رئیس حوزه هنری درباره کاظم چلیپا که اتفاقا هنر او نیز از همین نهاد فرهنگی و هنر بالیدن گرفت، سخن گفته است. او می‌گوید: «طی 30 سالی که توفیق شد در حوزه هنری با آقای چلیپا آشنا و از نزدیک همکار شویم، ایشان را شخصیتی دغدغه‌مند، صریح و صادق دیدم. آقای چلیپا برای خود اصولی دارند و گذر حوادث و اتفاقات آنها را تغییر نداده و پا برجاست. ایشان به عنوان یکی از رکن‌های هنر انقلاب اسلامی مطرح است. در دیدار هنرمندان تجسمی با رهبر معظم انقلاب اسلامی، ایشان چند بار از آقای چلیپا یاد کردند و حالشان را پرسیدند و فرمودند در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی در زمینه هنرهای تجسمی، کسی را نداشتیم و تنها چند نفر از جمله آقای چلیپا و حبیب‌الله صادقی و چند هنرمند دیگر بودند و در جبهه مقابل، هنرمندان بسیاری حضور داشتند. بنابر همین گفته‌های رهبر انقلاب، معتقدم حق اساتیدی مانند چلیپا بسیار عظیم است و در جلسات دیگر باید به شکل بهتری ادا شود و ان‌‌شاءالله کتاب آثار ایشان نیز به شکل نفیسی منتشر شود».