آیا ترکیه مرزهای زمینی خود را با اقلیم خواهد بست؟

گروه بین الملل: از اوایل هفته جاری روند تحولات در اقلیم کردستان عراق در پی برگزاری یک جانبه همه پرسی اقلیم کردستان عراق شتاب بیشتری به خود گرفت بخصوص بعد از آنکه ارتش فدرال عراق وارد کرکوک شد و مناطق مورد نظر را مانند فرودگاه کرکوک، پایگاه نظامی کی وان، چاههای نفت و سایر مناطق نظامی را به کنترل خود درآورد. این تحولات در حالی است که هنوز دولت عراق امیدوار است مرزهای ترکیه با عراق مانند ابراهیم خلیل مسدود گردد. در تازه ترین واکنش اردوغان طی سخنانی به تحولات اخیر واکنش نشان داد.

به گزارش بولتن نیوز، «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه ساعات پایانی روز گذشته (چهارشنبه) اعلام کرد، ترکیه به زودی مرز خود با کردستان عراق را به طور کامل مسدود می‌کند؛ اگر بغداد به تامین کمک‌های انسانی به این منطقه ادامه دهد.اردوغان طی پرواز بازگشت از لهستان به خبرنگاران گفت: «اگر آنها (کردستان عراق) گذرگاه مرزی را به دولت مرکزی تحویل دهند، ما برای (بغداد) شرط خواهیم گذاشت که نیازهای مردم این منطقه را تامین کند».

به نوشته وبگاه روزنامه «حریّت» وی ادامه داد: «ما هنوز گذرگاهی را با شمال عراق نبسته‌ایم اما هر لحظه امکان آن وجود دارد.

رئیس جمهور ترکیه همچنین از سفر تیم «3 یا 4 نفره از وزیران» خود به رهبری «مولود چاووش‌اوغلو» وزیر خارجه، به بغداد برای دیدار با مقامات عراقی و همچنین پس از آن سفر «حیدر العبادی» نخست وزیر عراق به آنکارا برای ارزیابی مسائل مختلف، خبر داد.اردوغان ضمن غیرقانونی خواندن مجدد همه‌پرسی جدایی کردستان، گفت اربیل قصد دارد مانند یک «نیروی اشغالگر» کرکوک و دیگر مناطق را تصرف کند.

سخنان مذکور هنوز هیچ تاییدی دال بر بستن مرزهای اقلیم با ترکیه و بستن مسیر انتقال نفت اقلیم کردستان عراق در زمانی نزدیک نیست. البته شکی نیست که دولت ترکیه مخالف سرسخت همه پرسی اقلیم کردستان عراق است و بعید است با سیاستهای یک جانبه در این خصوص همراهی کند.

اقتصاد دولت ترکیه مبتنی بر صادرات غیرنفتی و گردشگری است و با توجه به بحرانهای اخیر این کشور با سوریه از یک سو و اتحادیه اروپا از سوی دیگر امیدوار است روند حضور گردشگران ایرانی و عراقی به این کشور این نیازها را تامین نماید و همزمان صادرات ترکیه به عراق افزایش یابد.

همه این اقتصاد مبتنی بر وجود ثبات و امنیت در ترکیه است و طبیعی است تشکیل هرگونه دولت کردی در عراق برهم زننده این امنیت است و ترکیه این را بر ضد منافع امنیت ملی خود می داند بخصوص که جنوب شرقی ترکیه تماما کردنشین هستند.

از این رو موضع ترکیه در خصوص مخالفت با همه پرسی و هرگونه تلاشی برای کنترل مناطقی چون کرکوک قطعی است اما سوال محوری هم اکنون این است ترکیه تا چه میزان مخالف دولت اقلیم کردستان عراق است؟ آیا اگر دولت اقلیم کردستان عراق به مناطق مرزی قبل از 2014 میلادی بازگردد باز عدم حمایت ترکیه از دولت اقلیم و بطور مشخص مسعود بارزانی ادامه خواهد داشت؟

هرچند زمان پاسخ این سوالات را خواهد داد اما به نظر می رسد دولت ترکیه در تلاش برای تضمین منافع مادی و سیاسی خود از سوی بغداد بوده و تنها در آن صورت است که مرزهای خود را به روی اقلیم کردستان عراق خواهد بست.نباید فراموش کرد که اردوغان برای انتخابات پیش رو نیاز به آرای کردها دارد و در این راستا بصورت صددرصدی عمل نخواهد کرد.از سوی دیگر اقتصاد جنوب شرقی ترکیه مبتنی بر فعالیت اقتصادی در شمال عراق است که اکنون در این شرایط بیکاری بیشتر دامن جنوب شرقی ترکیه را خواهد گرفت.

همزمان موضوع دیگر موضوع قراردادهای نفتی روسیه با اقلیم است که در تازه ترین همکاری خود و در اوج این بحران یک قرارداد دیگر اقتصادی با اقلیم امضا کرد و بارزانی امیدوار است که روسها فشار بیشتری بر ترکیه وارد کنند تا مرزها را با اقلیم مسدود نکند.

به عبارت دیگر عراق در حالیکه در تلاش برای گستراندن چتر حاکمیتی خود بر شمال عراق است همزمان منتظر همکاری بیشتر ترکیه با بغداد است که اگر این اتفاق بیافتد بغداد براحتی خواهد توانست به اهداف از پیش تعیین شده خود دست یابد.

برای رسیدن به این نقطه اطمینان سفر هیات ترکی به بغداد و متقابلا سفر حیدرعبادی نخست وزیر عراق به ترکیه بسیار حائز اهمیت است و می تواند به روند تحولات هفته جاری را در اقلیم کردستان عراق سرعت بیشتری ببخشد.