نابینایان پنجه در پنجه مشـــکلات

روش‌های مختلفی وجود دارد تا با استفاده از آنها افراد نابینا به استقلال کامل برسند و استعدادهای نهفته‌شان شکوفا شود. ازجمله مهم‌ترین موانعی که بر سر راه نابینایان وجود دارد موانع محیطی، چالش‌های اجتماعی و فناوری است.

محیط همراه نیست

یکی از چالش‌های مهمی که افراد نابینا و کم‌بینا روزمره با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، راه رفتن و حرکت در خیابان‌ها و پیاده‌روهاست. در صورت رعایت استانداردهای شهرسازی و مناسب‌سازی درست و اصولی پیاده‌روها و مجهز کردن آنها به خطوط برجسته با رنگ متفاوت این چالش به حداقل می‌رسد، اما در برخی موارد دیده می‌شود این مناسب‌سازی‌ها به خاطر سهل‌انگاری مشکلی از نابینایان حل نمی کند‌.

تجهیز چراغ‌های راهنمایی به علائم صوتی از دیگر اقداماتی است که معمولاً در دنیا برای نابینایان صورت می‌گیرد. رعایت نکردن چنین مواردی ‌باعث می‌شود برخی افراد نابینا نتوانند حضور اجتماعی داشته باشند و نقش فعال و پویایی در جامه خود ایفا کنند. برخی کارها و فعالیت‌ها به بهترین شکل ممکن توسط افراد نابینا قابل انجام است. توجه به نیازهای افراد نابینا وقتی در محیط‌های بیرون از منزل قرار می‌گیرند می‌تواند زمینه‌ساز اشتغال و استقلال نابینایان شود.

وقتی موانع محیطی در برابر نابینایان و کم‌بینایان به حداقل برسد آنها می‌توانند حتی براحتی سفر کنند و از بسیاری از مزیت‌های حضور فیزیکی در جامعه برخوردار شوند. در برخی موارد موانع محیطی می‌تواند جان افراد نابینا را به خطر بیندازد و نمونه‌های زیادی از سقوط به درون چاله‌ها یا سقوط از ارتفاع و پله‌ها برای نابینایان وجود داشته است.

چشمان بسته جامعه

شناخت نداشتن جامعه از معلولان بویژه نابینایان به این دلیل است که ‌ شرایط لازم برای حضور آنها در جامعه فراهم نشده است. وقتی این قشر از جامعه که عموماً تحصیلکرده هستند در ارتباط با سایر افراد قرار نگیرند شناختی از آنها به وجود نمی آید. در نتیجه وقتی جامعه شناخت مناسبی از ‌ توانایی‌های نابینایان نداشته باشند قطعاً نگاهی مناسب نیز به آنها نخواهند داشت.

به این ترتیب آنها احساس می‌کنند توسط جامعه به رسمیت شناخته نمی‌شوند. این موضوع و برخوردهای نامناسب می‌تواند برای برخی افراد نابینا یا کم‌بینا بسیار رنج‌آور شود و حتی انزوا و گوشه‌گیری آنها را در پی داشته باشد. فرهنگ‌سازی و ارائه اطلاعات درست به جامعه در رابطه با نابینایان می‌تواند چالش‌های اجتماعی این افراد را کاهش دهد. افراد جامعه باید نیازهای اجتماعی نابینایان را درک و در کنار برنامه‌های مختلفی که سازمان‌های متولی امور معلولین اجرا می‌کنند ‌به مسئولیت‌های اجتماعی خود عمل کنند.

ازجمله مهم‌ترین مسئولیت اجتماعی که افراد غیرمعلول جامعه می‌توانند ایفا کنند نداشتن قضاوت‌های سطحی از ناتوانی کلی نابینایان است. پیش‌قضاوت‌ها و برچسب گذاشتن و خطاب کردن این افراد با صفت‌های نادرست یکی از چالش‌های اجتماعی این قشر از جامعه است.

فناوری به کمک می‌آید

بدون شک در عصر حاضر افراد نابینا با کمک فناوری‌های مختلف توانسته‌اند بسیار فعال‌تر از گذشته زمینه رشد خود را فراهم کنند. نرم‌افزارهای صفحه‌خوان برای نابینایان، انقلابی بزرگ به‌حساب می‌آید و باعث شده ‌ تا این افراد بتوانند از برخی محتواهای تولید شده در فضای مجازی بهره‌مند شوند. فناوری در تلفن‌های همراه در چند سال اخیر نیز به نیاز نابینایان توجه خاص کرده و باعث شده است آنها مانند سایر افراد بتوانند از مزیت‌های یک تلفن هوشمند بهره‌مند شوند. این موضوع توانسته است گامی مهم در استقلال فردی نابینایان ایجاد کند، هرچند هنوز بسیاری از شبکه‌های مجازی به این مهم توجه ندارند.

‌نقش خود نابینایان نیز در فراهم شدن ابزار مورد نیازشان در بخش فناوری بسیار قابل‌توجه ‌ است.‌ به همین دلیل آنها نیز باید برای رفع این کاستی‌ها نهایت تلاش خود را به‌کار گیرند.