مشاغل خانگی در چمبره تصمیم‌های دولتی/ دولت تسهیلات نمی‌دهد

گروه اقتصادی: کسب‌وکار خانگی از اواسط دهه 80 جای خود را در اقتصاد ایران باز کرد. سال 85 وقتی سید محمد جهرمی وزیر کار و امور اجتماعی دولت محمود احمدی‌نژاد طرح بنگاه‌های کوچک و زودبازده را به دولت پیشنهاد کرد، مخالفت‌های بسیاری از سوی بانک مرکزی و البته بخشی از اقتصاددانان در پی داشت. بااین‌حال منابعی که در قالب طرح بنگاه‌های کوچک و زودبازده تقسیم شد، باوجودی که انحراف‌هایی هم داشت، اما منابعی که برای مشاغل خانگی به‌عنوان یک بنگاهی زودبازده پرداخت‌شده، امروز نزدیک به یک دهه است که پایدار مانده و به بخشی از اقتصاد ایران تبدیل‌شده است.

به گزارش بولتن نیوز، اگرچه نقدهای بسیاری به پرداخت تسهیلات به طرح‌های کوچک و زودبازده شد، اما برخی از آن طرح‌ها ماندگار شد. امروز در هر شهر کوچک و بزرگ، مشاغل خانگی به یکی از درآمدهای پایدار برای زنان در وهله اول تبدیل‌شده است. از صنایع‌دستی گرفته تا تولید مواد غذایی.

بر اساس قانون ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی، مشاغل خانگی شامل آن دسته از فعالیت‌هایی است که توسط عضو یا اعضاء خانواده در فضای مسکونی در قالب یک طرح کسب‌وکار بدون مزاحمت و ایجاد اخلال در آرامش واحدهای مسکونی همجوار شکل می‌گیرد و این نوع مشاغل منجر به تولید و یا کالای قابل‌عرضه به بازار خارج از محیط مسکونی می‌شود.

طبق گزارش‌های وزارت تعاون، کار و امور اجتماعی تاکنون ۳۰۰ حرفه در حوزه مشاغل خانگی توسط ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی به ثبت رسیده که عمدتاً در حوزه‌های صنایع‌دستی، فرش، کشاورزی، دام‌پروری، شیلات، خدمات تولیدی، صنعت و فناوری اطلاعات (IT) است.

آمار مرکز آمار حکایت از آن دارد که در تابستان امسال نرخ بیکاری 11.7 درصد بوده است. البته در فصل تابستان به دلیل مشاغل فصلی نرخ بیکاری عمدتاً پایین‌تر از سایر فصل‌های سال است. بااین‌حال بر اساس همین آمارها نرخ مشارکت اقتصادی زنان در چهار سال گذشته از 12.4 به 16.4 درصد افزایش‌یافته است.

کارشناسان اقتصادی می‌گویند، کسب‌وکارهای خانگی به‌عنوان راهکاری مهم برای اشتغال‌زایی و درآمد در جهان محسوب می‌شود که با توجه با ساختار زندگی ایرانی می‌تواند به یکی از مشاغل پایدار برای زنان تبدیل شود؛ زیرا این مشاغل با حذف هزینه‌های مربوط به خرید، رهن یا اجاره ملک تجاری یا کارگاه، هزینه رفت‌وآمد، به‌کارگیری اعضای خانواده و ایجاد زمینه‌های اشتغال خانوادگی کمک کرده و به تولید ناخالص داخلی هم کمک می‌کند.

بااین‌حال صاحبان مشاغل خانگی می‌گویند اگر دولت از آن‌ها حمایت کند، می‌توانند توسعه یابند، اما در سالهای گذشته حمایت دولت از این مشاغل کاهش‌یافته و تسهیلات بانکی هم به همان نسبت سخت‌تر و کم‌تر شده است.

البته کسب‌وکارهای خانگی می‌توانند در قالب شرکت‌های تعاونی هم فعالیت کنند که در حال حاضر بر اساس آخرین آمارهای ارائه‌شده ۸۸ شرکت تعاونی تأمین نیاز مشاغل خانگی با عضویت ۴۱۷۰ نفر با ایجاد ۱۸۰۰ فرصت شغلی در سراسر کشور فعال هستند.

بااین‌حال در سالهای گذشته به دلیل نوع نگاه دولت حسن روحانی به بنگاه‌های بزرگ، مشاغل خانگی در حاشیه قرار گرفت. کارشناسان علت توسعه نیافتن این نوع مشاغل کوچک در کشور را حیطه نفوذ دولت و اقتصاد دولتی می‌دانند.

این در حالی است که در کشورهای مثل چین که رشد اقتصاد دورقمی دارد، مشاغل خانگی یکی از بخش‌های فعال اقتصادی این کشور محسوب می‌شود.

گزارش‌ها نشان می‌دهد درسال های ۹۰ تا ۹۵، ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر متقاضی مشاغل خانگی بوده‌اند.

بر اساس اطلاعات مرکز آمار وزارت تعاون، کارورفاه اجتماعی ۶۰ درصد از این ۶۰۰ هزار نفر همچنان پایداری مشاغل داشتند.