تاثیر کارگردان‌هایی چون تهمینه میلانی می‌تواند ترسناک باشد

گروه سینما و تلویزیون: «ملی و راه‌های نرفته‌اش»؛ تازه‌ترین اثر تهمینه میلانی که همواره دغدغه زن و مواجهه‌اش با جامعه سنتی دست‌مایه فیلم‌هایش است.

به گزارش بولتن نیوز به نقل از روزنامه ابتکار، فیلمی که پس از کنار رانده شدن از جشنوراه فیلم فجر با اعتراض‌های سازندگانش، سر از جشنواره جهانی فجر درآورد و این‌روزها در اکران عمومی با استقبال خوبی روبه‌رو است. فیلم آخر میلانی موافقانی را دارد که دفاع همه‌جانبه سازنده‌اش از زنان را می‌ستایند و در مقابل، مخالفان سفت و سختی دارد که دغدغه میلانی را بی‌کاربرد می‌دانند و معتقدند نگاه او عقب‌افتاده است. در همین رابطه با السا فیروزآذر، بازیگر ثابت فیلم‌های آخر میلانی گفت‌وگو کرده‌ایم...

فکر نمی‌کردم اشاره مستقیم به خشنونت بدنی برای مخاطبان مسئله باشد

السا فیروزآذر که در «ملی و راه‌های نرفته‌اش» هم نقشی پررنگ دارد، درمورد تاثیر این فیلم و دغدغه‌هایش می‌گوید: «این سوال برای خودم هم وجود داشت و فکر نمی‌کردم این سوال یا دغدغه برای اکثریت جامعه وجود داشته باشد و به این مشکل به شکل جدی نگاه کنند. فکر نمی‌کردم اشاره مستقیم به خشونت بدنی در فیلم و در مجموع خشونت از هر نوع آن، برای مخاطبان فیلم مسئله باشد، اما وقتی فیلم را همراه با تماشاگر توی سالن سینما دیدم، وقتی ری‌اکشن آنها را هنگام تماشای فیلم، پس از آن و حتی در فضای مجازی با عکس‌العمل‌شان مواجه شدم، فهمیدم چقدر این موضوع برای مردم ملموس و واقعی بوده است.»

تلاشی برای تاثیرگذاری و جلوگیری قبل از وقوع فاجعه

او در مورد زنانی که مخاطبان این فیلم هستند، می‌گوید: «فیلم و نتیجه‌ای که در انتها برای مخاطب دارد، تلاشی برای تاثیرگذاری و جلوگیری قبل از وقوع فاجعه است؛ راهکاری در مقابله با انفعال زنان. این حرکت – وقتی در مورد جامعه خودمان حرف می‌زنیم – در جامعه‌ای که زنان منفعل بار آمده‌اند و از ابتدا کنش‌گر بودن را یاد نگرفته‌اند، می‌‌تواند تاثیرگذار باشد. متاسفانه در جامعه ما زن‌ از ابتدا طوری تربیت شده که روزی قرار است ازدواج کند و خودش را به شوهرش واگذار کند و به واسطه او زندگی‌اش را بگذراند. در چنین شرایطی چطور انتظار دارید طلب آزادی کند؟»

«ملی و راه‌های نرفته‌اش» سعی می‌کند سوال‌هایش را مطرح کند

فیروزآذر معتقد است: «نگاهی که در فیلم جاری است می‌تواند برای جامعه اطمینان آورد. می‌تواند نقطه متضادی باشد علیه وضع موجود و تعادل را برقرار کند. قوانین ساده‌ای در جامعه ما وجود دارد و متاسفانه بخشی از آن به عهده قانون است که در این مورد و مقابل حقوق زنان منفعل رفتار می‌کند. «ملی و راه‌های نرفته‌اش» سعی می‌کند این‌ها را به چالش بکشد و سوال‌هایش را مطرح کند. در مقابل، وقتی زنان در شرایطی قرار می‌گیرند که احساس می‌کند بهشان ظلم شده، معمولا با راه‌کارهای غلطی با آن مواجه می‌شوند؛ مانند مهریه که موجب کلاه‌برداری می‌شود و در سال‌های اخیر کم هم نبوده است. وقتی به ما یاد نداده‌‌اند، پس ممکن است راه‌کاری که انتخاب می‌کنیم هم غلط باشد و این حاصل شرایط موجود است.»

وظیفه هنرمند است که معضل را مطرح کند

فیروزآذر مسئله مطرح‌شده در فیلم را مسئله جدی جامعه می‌داند: «بعضی فیلم‌ها روایتی رئال از اتفاق‌های روز جامعه را برای تماشاگر به نمایش می‌گذارند. من به عنوان زنی که در شرایط بهتری بزرگ شده‌ام و به واسطه حمایت خانواده‌ام کمتر در معرض چنین معضلاتی بوده‌ام، تجربه اتفاقی که در فیلم رخ می‌دهد را نداشته‌ام اما خیلی‌ از زنان ما با این مشکلات دست و پنجه نرم می‌کنند و این وظیفه هنرمند است که معضل را مطرح کند.»

فکر نمی‌کنم میلانی زن را سرور مخلوقات بداند

فیروزآذر نگاه بالا به پایین زنان به جامعه را در فیلم‌های میلانی رد می‌کند: «فکر نمی‌کنم فیلم‌های تهمینه میلانی تصویر عجیبی از زنان ارائه بدهد و بخواهد زن را سرور مخلوقات بداند. این نگاه درستی نیست و تمام تلاش این فیلمساز برای نشان دادن راه‌کاری است تا شخصیت‌ها از زیر بار ستمی که بهشان روا شده رها شوند و به یک برابری برسند. ممکن است شخصیت زن مسی اشتباهی را برای انتقام انتخاب کند که این هم حاصل ستمی است که به او روا شده است.»

«افسانه آه» و «دیگه چه خبر» کارهای  مورد علاقه‌ام هستند

او درمورد نگاه خودش به فیلم‌های میلانی می‌گوید: «من چنین دغدغه‌ای را درک می‌کنم اما به شخصه دغدغه دیگری دارم و بیشتر درگیر مسائل ذهنی و فردیت هستم. دغدغه‌ای که می‌تواند برای زن و مرد مشترک باشد. با این وجود فیلم‌های «افسانه آه» و «دیگه چه خبر» در میان فیلم‌های میلانی، کارهای مورد علاقه‌ام هستند؛ فیلم‌هایی که فضایی فانتزی دارند.»

هارمونی بازی‌ها و هدایت بازیگران تحت اختیار کارگردان است

فیروزآذر درمورد جذابیت‌های این فیلم می‌گوید: «جذایت «ملی و راه‌‎های نرفته‌اش» و نقشی که در این فیلم داشتم، تفاوت نقشم بود. بازی در نقش زنی متاهل که نوع معاشرت و علاقه‌های خودش را دارد که از مدل زندگی شخصی‌اش می‌آید. اینها برایم جذابیت داشت. همچنین قسمتی از آن شخصیت، خودم بودم و در سکانس‌هایی حتی چیده بودم که چطور باید باشم که البته در نهایت با نظر کارگردان تغییر کرد و طبق خواسته ایشان پیش رفت. در حالی که من به عنوان کسی که آن نقش را داشتم و به خوبی هم درکش می‌کردم، به نظرم می‌آمد، برای مثال در سکانسی که کتک خورده بود، باید خشم بیشتری داشته باشد. هارمونی بازی‌ها و هدایت بازیگران تحت اختیار کارگردان است و در مجموع نتیجه خوبی هم داشت.»

انگار آدم دیگری بودم

او درباره رسیدن به نقش و مسیری که برای شناخت شخصیت طی کرده است، می‌گوید: «برای رسیدن به این نقش تحقیقاتی داشتم؛ مثل تمام نقش‌ها که قبل از پذیرفتنش باید راجع‌ به آن تحقیق کرد و درکش کرد. قبل از شروع تصویربرداری، روزها به بازار بزرگ می‌رفتم. جایی که پیش‌تر شاید یکی‌دو بار گذری آنجا بودم، اما هیچ‌وقت بازارگردی نکرده بوم. روزانه به بازار می‌رفتیم، بازار را می‌گشتیم و شب برمی‌گشتیم. برای سکانسی که در آن تخمه می‌شکستم – البته از ماموران شهرداری معذرت‌خواهی می‌کنم – میان آدم‌ها می‌گشتم و تخمه می‌شکستم و شب با چهره خسته به خانه بازمی‌گشتم. طوری که انگار آدم دیگری بودم. در آن روزها متوجه شدم که در جایی مانند بازار آینه وجود ندارد و آدم‌ها با قیافه خودشان مواجه نمی‌شوند. مقابل آن مجتمع پالادیوم است که پر از آینه است و شما مدام با چهره خودتان مواجه می‌شوید اما در بازار این‌چنین نبود و با خودم نتیجه گرفتم که قیافه‌ام را به اصطلاحا ول کنم، چون آدم‌های پایین شهر صورت‌شان خط‌های عمیقی دارد و من هم برای رسیدن به آن شخصیت باید چنین کارهایی را انجام می‌دادم.»

تاثیر کارگردان‌هایی چون تهمینه میلانی می‌تواند ترسناک باشد

فیروزآذر انتقاد از میلانی و فیلم‌هایش را غیر حرفه‌ای و دلیل اصلیش را بزرگ بودن این کارگردانی می‌داند: «راستش فکر می‌کنم وقتی کارگردانی قدرتمند می‌شود و تاثیرگذاری آثارش در جامعه نمود پیدا می‌کند، مخالفان سرسختی هم پیدا می‌کند. تاثیر کارگردان‌هایی چون تهمینه میلانی می‌تواند ترسناک باشد، آن هم برای مخالفان سرسختش. این موضوع طرف دیگری هم دارد و آن طرفداران سرسخت فیلمساز است که روی دیگر سکه است. فکر می‌کنم اسم خانم میلانی در حال حاضر کمی حساسیت‌برانگیز است و من نقدهایی خواندم که انگار منتقدی برای دیده شدن و بزرگ شدن، فیلم را کوبانده است. »
چرا آرامش و امنیت را حق خودم نمی‌دانم؟

او درباره تاثیر این فیلم روی بینندگانش می‌گوید: «درباره تاثیرگذاری فیلم باید بگویم که مخاطب در انتها با این سوال مواجه می‌شود که چرا باید منفعل باشم؟ چرا آرامش و امنیت را حق خودم نمی‌دانم؟ صحنه آخر فیلم و ری‌اکشن قهرمان فیلم و انتقامش، طوری است که بیننده به خودش می‌گوید: «آخیش...»

«برادرم خسرو» می‌توانست بهترین  گزینه اسکار باشد

السا فیروزآذر درمورد انتخاب گزینه نهایی ایران در اسکار می‌گوید: «درمورد اسکار و انتخاب فیلم «نفس» به عنوان گزینه نهایی؛ فکر می‌کنم فیلم «برادرم خسرو» می‌توانست بهترین گزینه به عنوان نماینده سینمای‌‌مان در اسکار باشد اما این اتفاق نیفتاد. به نظرم این حق مردم است که فیلمی خوب از کشورشان در اسکار حاضر باشد. «برادرم خسرو» از نظر فیلمنامه، کارگردانی و بازی‌ها، بی‌نظیر بود.»