افزایش صادرات با اتکا به خام فروشی افتخار ندارد؛ باید ارزش افزوده کالاهای اولیه را افزایش داد/ 16 پیشنهاد دولت سایه به وزارت صنعت، معدن و تجارت

گروه سیاسی: در راستای سلسله جلسات «سایه تمدن اسلامی برای تایید، تکمیل و تصحیح برنامه های دولت دوازدهم» (دولت سایه)، نشست تخصصی بررسی و نقد برنامه های وزیر صنعت، معدن و تجارت دولت دوازدهم در دفتر سعید جلیلی برگزار شد.

به گزارش بولتن نیوز، در این جلسه که با حضور سعید جلیلی برگزار شد، مهندس «سید رضا فاطمی امین» معاون اسبق برنامه ریزی وزارت صنعت معدن و تجارت، دکتر «محمد نعمتی» استاد اقتصاد دانشگاه امام صادق علیه السلام، «حسین دُر» دبیرکل اتحادیه سراسری تعاونی های تامین نیاز صنایع پایین دستی پتروشیمی، «مهدی باستان فر» نایب رییس انجمن همگن پلاستیک، «فاضل همامی» رییس کمیسیون صنعت و معدن اتاق تعاونی ایران و مدیرعامل اتحادیه سراسری تعاونی‌های فولاد و معدن، «خانم شکارچی» مدیرعامل شرکت هرمس سازه و «دریس» رییس هیات مدیره گروه آوند حضور داشتند.

در ابتدای این جلسه جلیلی گفت: برخی سخنان رییس جمهور در روز رای اعتماد مجلس به وزرا حرفهای درستی بود؛ مثلا ایشان از لزوم مشارکت جامعه در «تصمیم سازی» و «تصمیم گیری» ها سخن گفتند ولی باید بررسی کرد آیا این موضوع در برنامه های وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز مورد توجه قرار گرفته یا خیر؟

وی افزود: اگر امروز «تولید» و «اشتغال» مشکل اصلی کشور هستند، یکی از مهم ترین بسترها برای حل این مشکلات «صنعت» و «تجارت» هستند و اگر چرخ صنعت و تجارت خوب بچرخد چرخ تولید و اشتغال نیز خوب خواهد چرخید.

جلیلی اظهار داشت: متاسفانه هزینه های جاری دولت سال به سال افزوده می شود و در این میان بخش قابل توجهی از این هزینه ها صرف امور جاری وزارتخانه ها می شود اما در عمل بازدهی و کارآمدی این وزارتخانه ها بهتر نمی شود. مردم اگر برای حل مشکلشان به یک وزارتخانه رجوع می کنند باید احساس کنند به یک ملجاء رجوع کرده اند که قرار است به مشکلشان کمک کند نه اینکه تصور کنند میخواهند از هفت خوان رستم عبور کنند.

عضو مجمع تشخیص مصحلت نظام خاطرنشان کرد: انتظار می رفت تا آقای شریعتمداری در برنامه های خود به مجلس دقیق اعلام کنند چه سازوکارهایی را تدارک دیده اند تا هرکسی که توانمندی و ظرفیتی در عرصه صنعت دارد بتواند استعدادش را بالفعل کند اما متاسفانه چنین چیزی در برنامه ایشان دیده نمیشود.

وی با بیان اینکه نباید نگاه مسئولان به مقوله تجارت به گونه ای باشد که ایران تبدیل به بازار کالاهای خارجی شود، گفت: باید رویکرد کلان این وزارتخانه به سمتی برود که رشد صادرات در بخش های مختلف اقتصاد دیده شود.

جلیلی گفت: متاسفانه امروز بسیاری از کارخانه های کشور با نیمی از توان واقعی خود فعال هستند و در شرایطی که همه چیز برای فعال شدن این ظرفیت و رونق گرفتن اقتصاد و وضعیت اشتغال وجود دارد، نگاه برخی مسئولان صرفا به سمت سرمایه خارجی برای ایجاد اشتغال است!

عضو مجمع تشخیص مصحلت نظام ادامه داد: برای فعال شدن صنعت باید برنامه دقیق برای تجارت در زمینه صادرات داشت نه آنکه واردات غیر ضرور به صنعت و تولید ضربه بزند.

وی افزود: با توجه به اینکه پیش از این آقای شریعتمداری دو دوره وزیر بازرگانی بوده و با این حوزه آشنایی نسبتا خوبی دارد انتظار می رفت برنامه جامع و دقیقی برای حل مشکلات این عرصه ارائه کنند.

جلیلی تصریح کرد: اینکه از افزایش صادرات گفته شود ولی بعدا مشخص شود بخش زیادی از صادرات خام فروشی بوده افتخار ندارد. برای کاهش خام فروشی، باید تا جای ممکن ارزش افزوده بر کالای اولیه در خود کشور صورت بگیرد.

عضو مجمع تشخیص مصحلت نظام در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه متاسفانه در برنامه آقای شریعتمداری خیلی از «اهداف» به جای «برنامه» ها تکرار شده، گفت: اشکال دیگر برنامه ایشان این است که نسبت به تهدیدات 4 سال آینده بویژه قانون تحریم های جدید امریکا علیه ایران (H.R3364) پیش بینی های لازم به عمل نیامده و کلیت برنامه های ایشان نیز نشان می دهد که انگار شرایط اقتصاد ایران یک شرایط کاملا عادی و بدون تهدید است در حالی که هم مقام معظم رهبری و هم کارشناسان اقتصادی بیان میکنند ما امروز در یک جنگ اقتصادی هستیم و برای مقابله با آنها باید برنامه های دقیق و مشخص داشت.

وی تاکید کرد: در گذشته بسیاری انحصارات دولتی بود اما امروز برخی انحصارات در عرصه صنعت و تجارت در بخش خصوصی شکل گرفته و دولت باید در قدم اول این انحصارات را شکسته و ظرفیت های مردم برای حضور واقعی در اقتصاد را فعال کند تا در عرصه های
مختلف شفافیت و رقابت لازم شکل بگیرد.

در ادامه این جلسه نعمتی استاد اقتصاد دانشگاه امام صادق علیه السلام گفت: در دوره ای که رکود و بحران اقتصادی بی سابقه ای بر اقتصاد کشور حاکم شده است، نقش این وزارتخانه برای رونق گرفتن اقتصاد بسیار مهم است اما متاسفانه برنامه های وزیر صنعت، معدن و تجارت بسیار کوتاه و مملو از تعابیر کلی است.

وی افزود: در برنامه های آقای شریعتمداری شاخص هایی بیان شده که ارتباطی با واقعیات پیچیده اقتصاد سیاسی ایران و بین‌الملل ندارد زیرا نه تنها تحریم ها علیه اقتصاد ایران ادامه دارد بلکه تا نقاط ضعف خود را اصلاح ننماییم روز به روز به شدت آن‌ها اضافه خواهد شد. در چنین شرایطی برنامه این وزارتخانه مهم بگونه ای نوشته شده که گویی اقتصاد ایران یک اقتصاد ادغام شده در نظام جهانی است و هیچ مانع خاصی و هیچ تعارض منافعی با کشورهای متخاصم وجود ندارد.

این استاد اقتصاد ادامه داد: همچنین در برنامه مذکور به ریشه و علت مشکلات عدیده بخش صنعت، معدن و تجارت کشوراشاره نشده و سخنی از این موضوع مهم در برنامه های وزیر منعکس نشده و برعکس، در بحث ضعف‌های اقتصاد ایران در حوزه صنعت (که در بخش تهدیدهای اقتصاد ایران دوباره تکرار شده) به جای «علت» های اصلی، مشکلاتی که خود «معلول» ها هستند بیان شده اند. مثلا پایین بودن بهره‌وری علت نابسامانی و چالش صنعت کشور نیست، پایین بودن بهره‌وری خود یکی از معلول‌های بیماری اقتصاد ایران است که باید برای رفع آن ریشه بیماری باید تشخیص داده شود تا درمانی اثر بخش تجویز گردد. درمان بدون تشخیص درست ممکن است به بدخیم شدن حال بیمار منجر گردد.

در ادامه، سید رضا فاطمی امین معاون اسبق برنامه ریزی وزارت صنعت معدن و تجارت نیز گفت: مهم ترین نقطه قوت برنامه های آقای شریعتمداری درج شدن «عدد و رقم» است. خیلی از وزرای دیگر متاسفانه حاضر نشدند در برنامه های خود به مجلس عدد و رقم مشخص بنویسند اما این نقطه قوت در برنامه های وزیر صنعت، معدن و تجارت باعث شده تا ارزیابی برنامه های ایشان دقیق تر باشد.

وی افزود: هر چند برخی از این اعداد می تواند محل مناقشه باشد و برخی مقیاس های آن نیز قابل بحث است اما نفس بکارگیری اعداد در برنامه های ایشان یک امر مثبت و قابل تقدیر است.

این استاد دانشگاه افزود: برای حل بسیاری از مشکلات در حوزه صنعت، معدن و تجارت، باید زاویه دید را تغییر داد و از سطح «کلان» به مسایل نگاه کرد، در غیر این صورت اگر رویکردها تغییر نکند و از زوایه «هم سطح» به مشکلات به مسایل نگاه شود نمی توان انتظار بهبود اوضاع و کم شدن مشکلات را داشت.

در پایان کارگروه صنعت و معدن «دولت سایه» 16 برنامه ذیل را که باید مورد توجه دولت دوازدهم، جهت تسهیل و بهبود فضای فعالیت برای فعالان حوزه صنعت، معدن و تجارت قرار گیرد پیشنهاد می نماید:

1- اصلاح مصارف 2- ایجاد و تکمیل کارگاه ها 3- گسترش همکاری بین بنگاه ها 4- اصلاح مالکیت بنگاه ها 5- اصلاح روش تأمین مالی 6- تسهیل ضمانت 7- ایجاد و تکمیل مسیرها و پایانه ها 8- گسترش همکاری‌های بین‌المللی 9- تولید و انتشار اطلاعات 10- تنظیم شرایط فعالیت‌ها و محصولات 11- تنظیم مالیات 12- سامانه حساب اعتباری 13- سامانه اطلاعات زنجیره تأمین 14- سامانه مشاغل 15- سامانه فناور و 16 - دالان کسب و کار (توضیح تفصیلی هریک از این برنامه در برنامه‌های تفصیلی دولت سایه در دسترس است.)

در بخش دیگری از این جلسه «حسین دُر» دبیرکل اتحادیه سراسری تعاونی های تامین نیاز صنایع پایین دستی پتروشیمی گفت: برنامه های وزیر صنعت، معدن و تجارت نسبت به وزیر قبلی بسیار بهتر است و باید اذعان داشت که آقای شریعتمداری یک ویرانه را از آقای نعمت زاده تحویل گرفته است. زیرا رشد صنعت در دولت های نهم و دهم پیشرفت های قابل توجهی داشت ولی این روند در دولت یازدهم متوقف شد.

وی افزود: در مجموع سطح برنامه های ارائه شده توسط وزیر در سطح انتظار نیست و «عدم توجه به صادرات و بازارهای جدید»؛ «عدم توجه به ارزش افزوده و مشالی که می توانند ارزش افزوده داشته باشند»، «عدم توجه به نقش سازمان توسعه و تجارت» و «عدم توجه به نرخ ارز» مهم ترین نقاط ضعف برنامه های آقای شریعتمداری هستند.

در بخش دیگری از این جلسه خانم شکارچی مدیر عامل شرکت هرمس سازه گفت: متاسفانه در برنامه های وزیر محترم هیچ اشاره ای به ظرفیت بالای بانوان و نقش فعال آنها در عرصه اقتصاد نیست.

وی افزود: می توان با یک برنامه ریزی مشخص و دقیق به بانوان توجه ویژه داشت و از ظرفیت آنها برای پیشبرد اقتصاد کشور استفاده کرد.

در ادامه جلسه «فاضل همامی» رییس کمیسیون صنعت و معدن اتاق تعاونی ایران گفت: آقای شریعتمداری بیشتر وزیر تجارت است نه تولید و این مساله در برنامه ایشان نیز دیده می شود که توجه بیشتری به بحث تجارت شده تا رونق گرفتن تولید.

وی افزود: برای حل مشکلات این عرصه نه فقط یک وزارتخانه بلکه سایر دستگاه ها نیز باید اراده کنند تا با استفاده از ظریفت های مردم نهاد، مشکلات تولید کنندگان حل شود.

همامی در پایان خاطرنشان کرد: تعارض منافع یکی دیگر از موضوعات مهمی است که وزیر صنعت، معدن و تجارت باید برای حل آن فکر جدی کند تا مسئولان دولتی همزمان از رانت های ویژه و تجارت های شخصی استفاده نکنند.

در ادامه «مهدی باستان فر» نایب رییس انجمن همگن پلاستیک گفت: متاسفانه برنامه های آقای وزیر صرفا تعابیر کلی هستند و راهکار خاصی برای اجرای آنها ارائه نشده است.

وی افزود: واقعیتی که وجود دارد این است که در بسیاری از موارد بخش خصوصی قدرت تصمیم گیری و دخالت ندارد و دولت صفر تا صد امور را بدست می گیرد و همین باعث شده تا اصناف مختلف نتوانند برای حل مشکلات خود اقدام کنند.
در پایان، «دریس» رییس هیات مدیره گروه آوند گفت: متاسفانه علیرغم برجام همچنان مشکلات زیادی در حوزه بانکی وجود دارد و همچنان برای باز کردن یک ال سی مشکلات بسیاری وجود دارد.

وی افزود: آقای سیف رییس بانک مرکزی می گوید می توان از سوییفت استفاده کرد اما سوال من از ایشان این است که کجا و از چه طریقی می توان از سوییفت استفاده کرد؟ متاسفانه همچنان تحریم های بانکی وجود دارد.

رییس هیات مدیره گروه آوند تاکید کرد: بعید میدانم دولت فعلی بتواند مشکلات اصلی عرصه صنعت و تجارت را رفع کند و تا زمانی که به مشکلات صنعت گران توجه نشود نمی توان نسبت به حل مشکلات این قشر خوشبین بود.