خروج آمریکا از توافق هسته ای به اعتبارش لطمه می زند

به گزارش بولتن نیوز، این رسانه ی آمریکایی در گزارشی به قلم «مرتضی حسین» تحت عنوان «ترامپ چگونه سعی می کند توافق را نابودکند» با اشاره به سخنان هفته گذشته «نیکی هیلی» سفیر آمریکا در سازمان ملل در موسسه اینترپرایز آمریکا که ایران را متهم به نقض توافق کرده بود، نوشت: زمان اظهارات هیلی مهم است. ترامپ باید ماه آینده درباره تایید تعهد ایران به اصول توافق هسته ای تصمیم گیری کند. وی تاکنون نشان داده که علاقه مند به نابودی این توافق است و ماه گذشته گفت «من فکرمی کنم که ایران به این تعهدات خود پایبند نخواهد بود.»
با وجود اظهارات ترامپ، گزارش هفته گذشته آژانس بین المللی انرژی اتمی نشان داد که ایران در واقع به تعهداتش پایبند بوده است. کشورهای اتحادیه اروپا تداوم حمایت خود از توافق هسته ای را نشان داده اند و علنا گفته اند که ایران به تعهداتش پایبند بوده است. در صورتی که ترامپ بر خلاف نظر کارشناسی و دیدگاه های متحدان آمریکا عمل کند، درها را به روی کنگره مشتاق اعمال دوباره تحریم های اقتصادی خواهد گشود که مفهوم آن می تواند از هم پاشیدن توافق باشد.
کارشناسان روابط ایران و آمریکا و منع گسترش هسته ای می گویند که تلاش یکجانبه آمریکا برای نابود کردن توافق هسته ای می تواند بالقوه دردسرساز باشد. این امر نه تنها تمایل بلند مدت آمریکا برای جلوگیری از منع تسلیحاتی را تضعیف می کند، بلکه درها را به روی درگیری مهمی با ایران که «باراک اوباما» رئیس جمهوری آمریکا مانع آن شد، باز می کند.
«جو کرینکوین» (Joe Cirincione) رئیس یک گروه غیرانتفاعی موسوم به « بنیاد پلاشرز» که در زمینه منع گسترش تسلیحاتی فعالیت می کند و از تلاش ها برای مذاکرات برای دستیابی به توافق با ایران حمایت کرده است، گفت: این توافق موثر خواهد بود و تاکنون توانسته برنامه هسته ای ایران را محدود کند و به عقب بازگرداند.
وی افزود: خروج از این توافق منطقی نیست و حتی سعودی ها، ارتش اسرائیل و مقامات اطلاعاتی هم می گویند که باید آن را حفظ کرد. تلاش برای پایان دادن به چنین توافقی صرفا بر اساس یک ایدئولوژی کور است.
همچون اقدام جدید ترامپ برای لغو یک قانون مهاجرتی کودکان بدون مدرک موسوم به داکا که از طفولیت به آمریکا آورده شده اند و تصمیم گیری نهایی درباره توافق هسته ای ایران، برعهده کنگره است که در طول تاریخ موضعی سختگیرانه در خصوص روابط ایران و آمریکا داشته است. اگر رئیس جمهوری آمریکا عدم پایبندی ایران به توافق را اعلام کند، کنگره باید درباره وضع دوباره تحریم های هسته ای تصمیم گیری کند یا تحریم های تازه ای را در خصوص فعالیت غیرهسته ای ایران به عنوان ابزاری برای مجازات آنچه که درباره نقض توافق از سوی این کشور گفته می شود، اعمال کند. در هر صورت این اقدام واکنش ایرانی ها را برخواهد انگیخت؛ به ویژه آن که اصلی ترین مشوق این کشور برای مذاکره پیوستن دوباره به اقتصاد جهانی بود.
«داریل کیمبال» مدیر اجرایی انجمن کنترل تسلیحاتی واشنگتن گفت: استدلال های نسبتا گمراه کننده ای توسط کسانی مطرح می شود که از ترامپ می خواهند از تایید پایبندی ایران به توافق خودداری کند. آنها تلاش می کنند ایران را از منافع اقتصادی و تجاری ناشی از توافق محروم کنند. شکست تایید پایبندی ایران به توافق، درها را به روی کسانی در کنگره می گشاید که به دلایل سیاسی یا تلاش کسانی که آنها را تحت فشار قرار می دهند، علاقه مند به اعمال دوباره تحریم های هسته ای علیه ایران هستند.
تلاش برای نابودی توافق هسته ای بدون ادله روشن درباره نقض توافق از سوی ایران، ائتلاف کشورهایی را نابود می کند که در وهله نخست با اعمال تحریم ها ایران را به سوی توافق سوق دادند. بسیاری از این بازیگران در قالب گروه پنج به علاوه یک شامل چین، فرانسه، آلمان، روسیه، انگلیس و آمریکا گرد هم آمدند تا درباره توافق مذاکره کنند. این جبهه متحد به خودی خود دستاوردی برای دیپلمات های آمریکایی بود که منزوی کردن ایران بر سر برنامه هسته ای اش را هدف قرار می دادند.
اگر معلوم شود که آمریکا حسن نیت ندارد و به دنبال نابودی توافق است، جلب دوباره حمایت کشورهای گروه پنج به علاوه یک برای اعمال دوباره تحریم های فرامرزی – تحریم های آمریکا علیه کشورهای طرف معامله با ایران- بعید به نظر می رسد. بعلاوه، اتحادیه اروپا، چین و روسیه به ابراز حمایت از توافق ادامه خواهند داد. «سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه به تازگی گفت: حیف است که چنین معاهده موفقیت آمیزی اکنون با تردید مواجه شده است.
عقب نشینی ازتوافق فقط به دلایل سیاسی حامل پیام دیگری به جامعه بین المللی خواهد بود. دیگر کشورها به ویژه در شرایطی که روابط آمریکا با متحدانش تحت فشار است، به این نتیجه خواهند رسید که آمریکا قادر به اجرای توافقات دیپلماتیک دشوار نیست. چنین تصوری امکان اجرای دیپلماسی در سایر موضوعات بحرانی از جمله بن بست کنونی با کره شمالی را دشوارتر خواهد کرد.
«جان تیرمن» مدیر اجرایی مرکز مطالعات بین المللی ام ای تی (انستیتو تکنولوژی ماساچوست) و کارشناس روابط ایران و آمریکا گفت: اگر توافق پایان یابد، این امر در رابطه با مسائل دیپلماتیک یک افتضاح به بار خواهد آورد. اتفاقات فراوانی رخ خواهد داد؛ از جمله هزینه های ناشی از لطمه زدن به اعتبار آمریکا یا هزینه های اقتصادی در سطح جهانی در صورت اختلال در روند تجارت با ایران یا ممنوعیت آن.
این گزارش در ادامه آورده است: اما در خصوص چگونگی تاثیر لغو توافق بر آمریکا و روابط آن با متحدانش و ایران، این مساله مطرح است که چگونه انتقاد از توافق می تواند بر سیاست های داخلی ایران تاثیر بگذارد. از زمان لغو بسیاری از تحریم ها، برخی از شرکت ها سرمایه گذاری در ایران را از سر گرفته اند که شامل توافقات مهم امضا شده با شرکت های فرانسوی همچون رنو و توتال و شرکت سازنده هواپیما در آمریکا بوئینگ می شود.
هر چند روند از سرگیری سرمایه گذاری در ایران کند بوده است، سرمایه گذاران همچنان نگران بی ثباتی سیاسی بوده اند و بخشی از چنین قراردادهایی، بر اساس وعده های داده شده از سوی «حسن روحانی» رئیس جمهوری ایران برای بازگرداندن ایران به اقتصاد جهانی بوده است هر چند که نارضایتی عمومی از روند احیای اقتصادی همچنان در سطح بالایی است. دستیابی به توافق دستاوردی مهم برای روحانی محسوب می شود که با تعهد به کمک به رفع تنش ها با آمریکا انتخاب شد. «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران در اظهارنظری درباره احتمال عقب نشینی آمریکا از توافق هسته ای گفت: ایران مناسب ترین گزینه برای حفظ حقوق و تقویت منافع ملی مان را انتخاب خواهد کرد.
«فریده فرهی» کارشناس مسائل ایران در دانشگاه هاوایی گفت: در صورتی که ترامپ تلاش کند به توافق پایان دهد، ایران احتمالا به روشی سنجیده به آن پاسخ خواهد داد. اگر آمریکا برای خروج یکجانبه از توافق تلاش کند، ایران نیز از شکاف بین آمریکا و سایرکشورها از جمله اتحادیه اروپا، روسیه و چین استفاده خواهد کرد؛ کشورهایی که همواره از توافق حمایت کرده اند.
فرهی افزود: ایرانی ها به خوبی سیاست های آمریکا را درک می کنند و بر این امر واقفند که ترامپ سعی می کند دستاوردهای اوباما را بدون فکر کردن به تبعات بلندمدت چنین تصمیماتی تضعیف کند. آنها این وضعیت را درک می کنند و بعید به نظر می رسد که به روشی بیش از حد تهاجمی که به نفع امریکا تمام شود، واکنش نشان دهند. اگر آمریکا در این لحظه خاص از توافق کنار بکشد، به دلیل پویایی سیاسی ناشی از مذاکرات، به جای منزوی کردن ایران خود نزد شرکایش منزوی خواهد شد.
وی افزود: ترامپ تلاش می کند همه دستاوردهای اوباما را بی اثر کند بدون این که چندان به تبعات بلندمدت چنین تصمیماتی بیندیشد.
هیلی در سخنانش به فهرست طولانی نگرانی های آمریکا از ایران اشاره کرد که برخی از آنها به دهه ها قبل از توافق باز می گردد و تعداد معدودی از آنها مربوط به محدودیت های خود توافق است. بسیاری از مخالفان مذاکرات با ایران نیز با وجود این حقیقت که ایران همچنان به اصول توافق پایبند است، بر سایر اشتباهات ایران در خصوص مسائل دیگر به عنوان ادله ای برای تضعیف توافق تاکید دارند. همزمان با تلاش ها برای گسترش بحث بر سر توافق هسته ای، بسیاری شاهد راهبردی عمدی برای نابودی توافق هستند. منتقدان توافق وانمود می کنند که هدف از آن دستیابی به هدفی فراتر از آنچه که در آن دیده شده یعنی محدود کردن برنامه هسته ای به ازای منافع اقتصادی، بوده است.
تیرمن، کارشناس روابط ایران و آمریکا در این زمینه گفت: موضوع کنترل تسلیحاتی همواره جدا از تحلیل دیگر انواع رفتارهای کشورهاست. نگاهی به توافقات قبلی در طول جنگ سرد نشان می دهد که سوء رفتارهای شوروی سابق یا آمریکاییها هرگز در مذاکرات بسیار پیچیده کنترل تسلیحاتی مطرح نشد زیرا تلاش در این زمینه بی نتیجه است.
هیلی در سخنانش بر مخالفت آمریکا با سیاست های ایران در سوریه، اقدامات تاریخی ترویستی گروه های همسو با ایران از جمله حزب الله و موضوع حقوق بشر در ایران به عنوان دلایل انتقاد از توافق تاکید کرد اما گسترش توافق و تمرکز آن بر مسائل دیگری فراتر از منع گسترش تسلیحاتی به شکلی پاردوکس گونه احتمال بروز اختلاف را با غیرممکن کردن حفظ توافقاتی محدود برای جلوگیری از بحرانی هایی همچون بحران هسته ای برای آمریکا و ایران غیرممکن می کند.
تیرمن در این زمینه گفت: هرگونه تلاشی برای در نظر گرفتن سایر عوامل از جمله سیاست ایران در سوریه یا مسائل حقوق بشری در داخل، راهبردی برای نابودی توافق تسلیحاتی روی میز مذاکره است. وقتی نومحافظه کاران شروع به بحث های این چنینی می کنند باید فهمید که این راهبردی برای نابودی تلاش های دیپلماتیک برای توقف گسترش هسته ای است.