زباله مازندران ؛ فیلی در تاریکی

به گزارش بولتن نیوز، آژیر خطر معضل جمع آوری و چگونگی دفع زباله در مازندران 2 دهه پیش و در اواسط دهه 70 ، هنگامی که ساکنان منطقه ' انجیل سی ' شهرستان بابل در مقابل کوهسازی از زباله در این منطقه قد برافراشتند ، به صدا درآمد ، اگرچه با گذشت این مدت هنوز گوش شنوایی برای حل این مشکل پیدا نشده است.
شاید مشکل انجیل سی به عنوان یک بحران امنیتی جمع و جور شد ، ولی در این مدت انجیل سی های دیگری در گوشه و کنار استان سرسبز مازندران همچون خراشی بر چهره خورشید نمایان شدند ؛ از ' عمارت زباله ' در آمل گرفته تا طبیعت زباله در منطقه ییلاقی ساری و زباله دانی کردن سواحل دریای خزر در شهرهای غربی مازندران .
همه تلاش های صورت گرفته اما ، تا این لحظه در حد ساخت کارخانه نیم بند کمپوست در شرق و یکی 2 مورد مشابه در غرب و مرکز استان خلاصه شده است و ساخت نیروگاه زباله سوز و دیگر مدل های پیشنهادی مسئولان اداره کننده مازندران در 2 دهه اخیر در حد حرف باقی مانده است .
به اعتقاد کارشناسان ، این که همه طرح ها و برنامه های رنگارنگ مسئولان مازندران در این مدت نتوانست مشکلی از زباله استان را حل کند به این دلیل است که هیچ یک شناخت درستی از این معضل نداشته اند و هر یک در آغاز مسئولیت در این استان از ظن خود با ساده سازی صورت مساله راه حل به رسانه ها ارائه دادند و بعدها در عمل به بن بست خورده اند.
** طلای کثیف یا بلای طبیعت
مشکل زباله در مازندران این روزها از بلای جان طبیعت فراتر رفته و تبدیل به بلای جان ساکنان این استان شده است .
در زمانی که این گزارش نوشته می شود ، همچنان میلیون ها تن زباله در گوشه و کنار مناطق ساحلی و جنگلی مازندران رها شده و با گذشت زمان شیرابه این حجم زباله وارد رودخانه ها و از آنجا وارد زمین ها و محصولات کشاورزی و دریا می شود و ممکن است زندگی و سلامت تمام ایرانیانی را که از این محصولات استفاده می کنند ، تحت تاثیر قرار بدهد.
کارشناسان منابع طبیعی از جنگل های شمال بویژه استان مازندران به عنوان ریه تنفسی کشور یاد می کنند و بر این نکته تاکید دارند که برای خروج از معضل دفع زباله ها در جنگل های شمال باید برنامه ریزی اصولی صورت گیرد.
بنا بر آمار آب و فاضلاب مازندران ، بیش از 90 درصد آب مازندران از سفره های زیرزمینی تامین می شود و این سفره ها از آب باران و رودخانه تغذیه می شوند و اگر به نحوه دفع شیرابه های زباله ها توجه نشود ، بحران بهداشتی ناشی از زباله ها دامنگیر تمامی جمعیت استان و کشور خواهد شد.
** حل زباله ، همچنان شعار سیاسی مسئولان
مازندران تا کنون پس از پیروزی انقلاب اسلامی 21 استاندار به خود دیده و در هر دوره چهارساله 12 نماینده از استان وارد مجلس شورای اسلامی شدند ، در حالی که هر یک از آنان یکی از ماموریت های اصلی خود را توجه به محیط زیست و حل معضل زباله اعلام کردند ، معضلی که همچنان لاینحل مانده است.
بدون استثنا در همه دوره های گذشته یکی از شعار های اصلی و اظهار نظر های کارشناسی تبلیغاتی تمامی داوطلبان اعضای شورای اسلامی شهرهای مازندران نیز حل معظل زباله بوده است ، با این وصف همچنان تمامی شهرهای استان با این معضل دست به گریبانند.
مازندران روزانه شاهد تولید بیش از 2 هزار و 800 تن زباله است که به دلیل کمبود زمین در شهرهای مختلف استان با مشکلات زیاد و هزینه های میلیاردی به نقاط دور کوهستانی و جنگلی حمل و دفن می شود .
هر چند در سال های اخیر با استفاده از ماشین آلات پیشرفته جمع آوری و حمل زباله مازندران بهداشتی شده است ، اما همچنان دفن و دفع زباله در استان علاوه بر اینکه بخش اعظمی از درآمد شهرداری ها را به خود اختصاص می دهد ، با تبعات اجتماعی و بهداشتی همره است .
نکته جالب این که در این مدت مسئولان استان و شهرداری ها و شوراهای شهرهای استان دستکم 38 سفر خارجی به کشورهای اروپایی از جمله آلمان داشته اند تا از این راه با روش های مدرن کشورهای توسعه یافته برای حل معضل زباله آشنا شوند ، سفرهائی که تاکنون نتایج ملموسی برای استان در پی نداشته است .
** اجرای طرح پسماند در 9 شهرستان مازندران
معاون عمرانی استاندار مازندران در باره معضل زباله این استان به خبرنگار ایرنا گفت : اجرای طرح پسماند در 9 شهرستان مازندران در دست اجراست که طرح پسماند شرق استان در شهرستان بهشهر تکمیل و به بهره برداری رسیده و در نوشهر نیز این طرح در سال جاری تکمیل و به بهره برداری می رسد.
علی نبیان افزود : طرح پسماند در قالب نیروگاه زباله سوز در شهرستان ساری نیز در حال اجراست و تاکنون بیش از 90 درصد از تجهیزات مورد نیاز خریداری شده و برای تکمیل آن نیاز به اعتبار داریم که رایزنی برای دریافت اعتبار لازم در حال انجام است.
وی ادامه داد : در صورت تامین اعتبار پسماند زباله شهر ساری مرکز مازندران نیز تا پایان سال 96 نیز به بهره برداری خواهد رسید.
به گفته وی ، برای پسماند زباله شهرستان بابل در منطقه انجیل سی که نقطه بحرانی زباله در سال های نه چندان دور بوده نیز اعتبار لازم از سوی سازمان شهرداری و دهیاری های وزارت کشور تامین شده که این طرح نیز در این منطقه اجرا می شود.
معاون استاندار مازندران اظهارداشت : علاوه بر این ، برای حل معضل زباله شهر تنکابن نیز اعتبار مورد نیاز از محل دفتر رهبر معظم انقلاب تامین شده و در دست اجراست.
وی افزود : برای چند شهر دیگر نیز طرح تهیه شده که مورد تایید محیط زیست قرار گرفته است و عملیاتی خواهد شد.
نبیان گفت : برای شیرآبه زباله منطقه انجیل سی در بابل هم طرحی از سوی دانشگاه نوشیروانی در دست اجراست تا بتوانیم با روش نوین این شیرآبه تصفیه شود.
** زباله روستائیان مازندران
از آنجایی که روستاهای مازندران در کنار یکدیگر و در مجاورت شهرهای استان قرار دارند ، معضل زباله روستاها نیز به زباله شهرهای استان اضافه شده و حتی نوع زباله های روستایی نیز با شهرها یکسان شده است .
طرح جمع آوری و حمل و نقل زباله ها در روستاها با همکاری دهیاری های روستاها نیز در برخی از مناطق استان در چند سال اخیر انجام می شود .
ریختن زباله در حاشیه راههای اصلی مازندران دیگر معضل زیست محیطی ناشی از بلاتکلیفی دفع زباله در استان مازندران است که این مشکل علاوه بر اینکه هزینه زیادی را روی دست اداره کل راه و شهر سازی می گذارد ، وضعیت ظاهری جاده ها را نازیبا و زشت کرده و علاوه بر ایجاد مشکلات زیست محیطی به صنعت گردشگری نیز صدمه وارد می کند.
مازندران حدود سه هزارو 500 روستا و 10 هزارو 700 کیلومتر راه اصلی و فرعی دارد.
** محیط زیست و مشکل زباله
تولید روزانه بیش از 2 هزار و 800 تن زباله در استان مازندران که می تواند به عنوان یک فرصت استفاده از طلای کثیف مطرح باشد ، همچنان معضل جدی است که البته در کنار معضلی به نام زباله مردم استان ،گروه مافیایی حمل و نقل شکل گرفته است که حاضر به کناره گیری نیستند.
در حالی امروز مدیریت شهری استان مازندران به رغم هزینه های گزاف در جمع آوری ، حمل و نقل و دفع بهدشتی درمانده است ، در برخی از کشورها زباله آنقدر صرفه اقتصادی دارد که اقدام به حمل و انتقال آن به مسافت های طولانی می کنند و با فرآوری از آن سود می برند و به دست آوردن چنین اطلاعات در فضای مجازی کنونی سخت و دشوار نیست.
انتقال زباله شهرهای مازندران به مناطق خارج از شهر، مشکلات اجتماعی زیست محیطی و از بین رفتن منابع طبیعی بخصوص جنگل و آلودگی های رودخانه ها از دیگر معضلات مازندران است ، اما این در حالی است که باید از تولید زباله توسط میلیون ها مسافر در استان بیشترین بهره را ببرد و از زباله به عنوان طلای کثیف و سیاه استفاده کند.
سالانه حدود 20 میلیون مسافر و گردشگر وارد مازندران می شوند.
**بومی شدن تکنولوژی حل معضل شیرابه و پسماند زباله
معاون علمی و فناوری رئیس جمهوری با بیان اینکه مشکل زباله شهرهای شمالی بحث جدی است ، گفت : این مشکل با بومی شدن تکنولوژی پلاسما برای حل شیرابه و دفع بهداشتی زباله قابل حل است.
وی با بیان اینکه اکنون سایت زباله سوز ساری و نوشهر در استان مازندران با همکاری بنیاد نخبگان استان در حال اجرایی شدن است، ادامه داد : جهت گیری در حل این مشکل صحیح و درست است .
ستاری با اشاره به اینکه بنیاد نخبگان مازندران تصفیه شیرابه زباله را از طریق فناوری پلاسما حل کرده و برای زباله عفونی بیمارستانی نیز تکنولوژی جدیدی را به دست آورده ایم ، گفت : این تکنولوژی تا سه ماه آینده در بیبمارستان بابل استان مازندران عملیاتی و پیاده سازی می شود.
وی افزود : زباله و شیرابه آن بحث جدی دولت است و وزارت کشور نیز در حمایت از شهرداری های کشور آماده است.
ستاری از شکل گیری و فعالیت جدی کمیته مشترک حل زباله بنیاد ملی نخبگان با وزارت کشور در دولت یازدهم خبر داد و گفت : توسعه تکنولوژی اقتصادی کردن زباله در معاونت علمی در حال پیاده سازی است.
وی افزود : باید مدل اقصتادی برای حل زباله تهیه کنیم و مدل اقتصادی زباله با حمایت دولت عملیاتی می شود.
**مشارکت ضعیف مردم یا نبود شرائط برای اجرای طرح تفکیک زباله از مبداء
طرح تفکیک زباله از مبدا از طرح های شهرداری های استان مازندران است که موفقیت این طرح در گروی فرهنگ سازی و مشارکت شهروندان است که تا کنون این طرح به دلایل مختلف ناموفق بوده و حتی در برخی از محله های شهرهای استان نیز به درستی اجرایی نشده است.
بر اساس آمار اداره کل امور شهری و شوراهای استانداری مازندران از58 شهر استان فقط کار جداسازی زباله از مبدا در مناطقی از 2 شهر ساری و آمل انجام می شود .
در حالی که طبق قانون مدیریت پسماند، شهرداری ها موظفند تا به طور جدی کار جداسازی زباله از مبدا را دنبال کنند ، اکنون جداسازی حدود 8 درصد زباله از مقدار حدود سه هزار تن در روز نشان از کم کاری در این حوزه است که با استانداردها خیلی فاصله دارد.
**لزوم حفاظت از سرزمین ملی مازندران
به نظر می رسد هنوز حیات و حفاظت سرزمین مازندران که 70 درصد آن را منابع طبیعی و ملی تشکیل می دهد و به لحاظ وجود جنگل های هیرکانی ،زمین های حاصلخیر و نقش آن در امنیت تولیدات محصولات کشاورزی و اکولوژیکی دریای خزر اهمیت ملی و بین المللی دارد ،بی توجهی می شود.
کارشناسان معتقدند تا زمانی که نگاه به زباله مازندران کسب درآمد و اقتصادی باشد و خطرات زیست محیطی و بهداشت و سلامت استان مازندران بر مقوله اقتصادی کردن زباله تغییر نکند ،این معضل همچنان لاینحل باقی می ماند.
هر چند در سه دهه گذشته طرح ها و برنامه های مختلفی از سوی کارشناسان و مسئولان تهیه و بخشی از آن نیز در حال اجراست ، اما هنوز این مشکل حل و فصل نشده و هر روز شاهد نفوذ بیشتر پیامد های زیست محیطی پسماند مازندران بر پیکر طبیعت استان هستیم.