نبرد اقتصاد مقاومتی با واردات بی‌رویه/ مال‌های تجاری چه ارمغانی برای اقتصاد ایران دارند؟

گروه اقتصادی: هرچند سابقه ایران در تجارت به قرن‌های پیش برمی‌گردد و از گذشته‌های دور ایرانی‌ها تاجران معروفی در جاده ابریشم بوده‌اند، اما این ایده که اقتصاد ایران تجارت محور است، بعدازآنکه محصولات تولیدی ایران در کشاورزی و صنعت راهی بازارهای جهانی شده، دیگر فاقد اعتبار است.

به گزارش بولتن نیوز، هرچند سیاست‌های حمایت از تولید داخلی در دولت‌های مختلف بعد از انقلاب در مقاطعی پررنگ و در دوره‌ای به دلیل افزایش درآمدهای نفتی کمرنگ شده، اما زیرساخت‌هایی که برای تولید محصولات صنعتی و کشاورزی در ایران فراهم‌شده، به‌اندازه‌ای گسترده است که نباید با واردات کمرنگ شود.

بااین‌حال، قفل شدن پول در بانک‌ها و کند شدن جریان گردش نقدینگی به تولید سبب شده تا تولید در چند سال اخیر از رونق بیفتد و به‌جای آن بازار از محصولات خارجی که نمونه مشابه تولید داخلی دارد، پر شود.

سونامی واردات

سونامی واردات البته بعد از افزایش بهای نفت به 120 دلار درهر بشکه آغاز شد. از همان روزها که دلارهای نفتی برای خرید انواع محصولات کشاورزی و صنعتی هزینه شد. از انگور شیلی تا سیب فرانسوی. از سنگ‌قبر چینی تا شامپوهای ترکی. هر چیزی که اراده می‌کردی در بازار فراهم بود.

حجم واردات کالاهای مصرفی وقتی بالا رفت، واردکنندگان به فکر ایجاد فروشگاه‌های بزرگ برای عرضه محصولات وارداتی افتادند. سود ناشی از فروش کالاهای وارداتی در بازار ایران به‌اندازه شد که حتی خارجی‌ها هم باواسطه به این بازار ورود کردند. به‌تدریج بانک‌ها که دیگر بازار خود را جذاب نمی‌دیدند هم به ساخت مجتمع‌های تجاری روی آوردند. این کار تا جایی پیش رفت که برخی سازندگان برای پروژه‌های خود به شیوه سرمایه‌گذاری هرمی (پدیده) روی آوردند که البته با دخالت قوه قضاییه جلوی گسترش این نوع سرمایه‌گذاری گرفته شد.

در همین 5 سال اخیر در تهران تعداد زیادی فروشگاه بزرگ (مال) ساخته شد. اولین فروشگاهی که عرضه‌کننده محصولات خارجی بود تحت عنوان هایپر و کپی شده از فروشگاه هایبر دوبی توسط یک تاجر اماراتی و یک سرمایه‌گذار ایرانی بنا شد. استقبال از این فروشگاه به دلیل عرضه کالاهای وارداتی سبب شد تا واردکننده‌ها بیشتر ترغیب شوند تا بر تعداد مال‌ها در تهران بیفزایند. تب مال سازی از تهران حالا چند سالی است به شهرهای بزرگ و کوچک هم سرایت کرده و این روند ادامه دارد. در تهران دو سالی است که ساخت بزرگ‌ترین فروشگاه یا مگامال خاورمیانه آغازشده است. سرمایه‌گذار این مجتمع بزرگ بانک آینده است. فروشگاهی که هنوز نیامده در ماکت‌های اولیه آن برندهای اروپایی نقش بسته‌اند.

اقتصاد مقاومتی و واردات؟

در ماده 3 و 8 سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی که از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ‌شده، آمده است: ماده 3- -محور قراردادن رشد بهره‌وری در اقتصاد با تقویت عوامل تولید، توانمندســازی نیــروی کار، تقویت رقابت‌پذیری اقتصاد، ایجاد بستر رقابت بین مناطق و استان‌ها و به‌کارگیری ظرفیت و قابلیت‌های متنوع در جغرافیای مزیت‌های مناطق کشور.

ماده 8-مدیریت مصرف با تأکید بر اجرای سیاست‌های کلی اصلاح الگوی مصرف و ترویج مصرف کالای داخلی همراه با برنامه‌ریزی بــرای ارتقاء کیفیت و رقابت‌پذیری در تولید.

این دو ماده به‌روشنی تکلیف اقتصاد ایران را برای آینده و البته برنامه ششم توسعه روشن کرده است. حمایت از تولید یعنی برخورد با تولیدات بی‌کیفیت و خارج از ضوابط قانونی. بی‌تردید تولید سالم زمانی اتفاق می‌افتد که همه عوامل تولید برای حمایت از تولید فراهم باشد. ازجمله اعمال قانون تعرفه و جلوگیری از قاچاق کالا. از سویی سیاست‌های حمایتی دولت برای جلوگیری از واردات کالاهایی که در داخل تولید می‌شوند، موضوعی است که نباید هرگز از دستور کار دولت‌ها خارج شود. درعین‌حال که نمی‌توان مصرف‌کننده ایرانی را به خرید کالای تولید داخلی با شعار ترغیب کرد. زیرا حتماً خرید کالای ایرانی یعنی حفظ اشتغال، تضمین کیفیت بهتر، افزایش درآمد سرانه، رفاه نسبی بیشتر عدالت اجتماعی گسترده‌تر و درنهایت استفاده بهتر از امکانات موجود.

 استراتژی هوشمند تجاری و اقتصاد مقاومتی

کارشناسان اقتصادی توصیه می‌کنند که سیاست‌های تجاری کشور در چارچوب اقتصاد مقاومتی باید به‌گونه‌ای رقم بخورد که متضمن رفع یا کاهش آسیب‌پذیری از نظام اقتصادی کشور باشد. سیاست تجاری کشور باید هوشمند باشد و وقتی از سیاست تجاری هوشمند سخن گفته می‌شود بدین معنی نیست که اقتصاد مقاومتی با هر وارداتی مخالف است و از هر صادراتی خوشحال می‌شود. بلکه بدین معنی است که باید کالایی را صادر کرد که بتوان از آن بیشترین ارزش‌افزوده و صنایع تبدیلی را ایجاد کرد و کالایی را وارد کرد که در مواقع بحران کمترین آسیب را متوجه کشور کند. اقتصاد مقاومتی هم درونزا است و هم بیرون‌نگر؛ یعنی اینکه تکیه‌اش بر زایش فکر و استعداد و خلاقیت نیروهای درونی برای فتح استراتژیک بازارهای بیرونی است؛ اما این فتح باید هوشمندانه باشد.