نوید ورود روزنامه نگاری ایران به دیتاژورنالیسم

گروه فرهنگی: مریم سلیمی، مدرس دانشکده ارتباطات دانشگاه سوره،گفت: به تازگی سامانه انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات رونمایی شده و با ایجاد این امکان، اتفاق مذکور را می توان فصلی جدید در حوزه روزنامه نگاری ایران و به ویژه ورود آن به حوزه دیتاژورنالیسم و توسعه بیش از پیش اینفوگرافیک و نیوزگرافیک در کشورمان دانست.

به گزارش بولتن نیوز به نقل از تابناک، مریم سلیمی اظهارداشت: دسترسی آزاد به اطلاعات یکی از لازمه های توسعه دیتاژورنالیسم است و در هر کشوری که این امکان فراهم شده دیتاژورنالیسم (داده نگاری) رشد و توسعه بهتر و سریعتری داشته است.

سلیمی که قریب به یک دهه از عمر خود را صرف حوزه اینفوگرافیک و نیوزگرافیک در ایران کرده اظهارداشت: یکی از مشکلات فعالیتهای داده محور در ایران، مشکلات دسترسی به اطلاعات و نیز تناقض آمارهای موجود بود که با ایجاد این سامانه امید می رود این مشکلات به حداقل برسند.

این مدرس دانشکده های هنر و ارتباطات دانشگاه سوره گفت: این سامانه در تیر امسال به مدد اجرایی شدن قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات ( قانونی کهدر سال 1387 به تصویب مجلس رسید) امکان فعالیت یافته است.

وی با اینکه متن کامل قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات در قالب PDF از وب‌سایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قابل دریافت است گفت: به استناد ماده 2 این قانون هر شخص ایرانی حق دسترسی به اطلاعات عمومی را دارد مگر آنکه قانون منع کرده باشد. استفاده از اطلاعات عمومی یا انتشار آنها تابع قوانین و مقررات مربوط خواهد بود.

سلیمی با اشاره به فصل دوم این قانون در بحث آیین دسترسی به اطلاعات خاطرنشان کرد: به استناد ماده 7 این قانون موسسه عمومی نمی تواند از متقاضی دسترسی به اطلاعات هیچگونه دلیل یا توجیهی جهت تقاضایش مطالبه کند. همچنین موسسه عمومی یا خصوصی باید درخواست دسترسی به اطلاعات در سریعترین زمان ممکن پاسخ دهد و در هر صورت زمان پاسخ نمی تواند حداکثر بیش از 10 روز از زمان دریافت درخواست باشد.

وی یادآور شد: البته استثنائاتی برای دسترسی به اطلاعات در قانون در نظر گرفته شده که به عدم افشای اسرار دولتی، عدم صدمه به حریم خصوصی، عدم صدمه به امنیت و آسایش عمومی، پیشگیری از جرائم و... مربوط است.

این مدرس دانشگاه معتقد است با همه این ملاحظات، باز هم می توان به آینده حوزه های فعالیتهای داده محور به یاری این قانون و سامانه امیدوار بود.

سلیمی با استناد به اظهارات مسئولان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات اظهارداشت: در حال حاضر ۱۴۰ کشور جهان دسترسی آزاد به اطلاعات را در قوانین خود گنجانده اند و ۹۰ کشور نیز برای اجرایی کردن چنین امری تلاش می کنند. در حال حاضر، ۳۷ دستگاه اجرایی به این سامانه متصل شده اند که تعداد آنها باید به ۴۰۰ عدد برسد.

وی با بیان اینکه سامانه دسترسی آزاد به اطلاعات اکنون به شکل رسمی راه اندازی شده و از طریق آدرس «foia.iran.gov.ir» قابل دسترس است گفت: با امید به اینکه به واسطه این سامانه به واقع امکان دسترسی آزاد به اطلاعات فراهم شود و دستگاههای اجرایی از ارائه اطلاعات خودداری نکنند، می توان این اتفاق را فصلی جدید در حوزه روزنامه نگاری ایران و به ویژه ورود آن به حوزه دیتاژورنالیسم دانست.

سلیمی گفت: بدون سیاسی، جناحی و حزبی کردن این اتفاق، باید گامهای برداشته شده به سمت انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات را اتفاق بزرگی برشمرد.

وی اضافه کرد: حتی اگر این قانون در حد بسیار محدود و حداقلی نیز اجرا شود، باز می توان امیدوار به بازشدن این مسیر در آینده و افزایش نگاه داده محور و عمیق تر روزنامه نگاری در کشور بود.

سلیمی روزنامه نگاران به ویژه روزنامه نگاران بصری کشور را به تعامل بیش از پیش با این سامانه برای تولید گزارشهای نوشتاری و بصری دقیقتر و مستندتر به پشتوانه آمار و اطلاعات دعوت کرد.

وی با اشاره به اطلاعات قابل انتشار از طریق سامانه مذکور از مواردی همچون آمار رسمی، آیین‌نامه‌ها و ضوابط، اطلاعات قراردادها، آیین‌نامه‌های مشارکت اشخاص در اجرای اختیارات سازمان، ساز و کارهای شکایت شهروندان از تصمیمات و اقدامات، اهداف، وظایف، سیاست‌ها و خط مشی و ساختار، اختیارات و وظایف مأموران ارشد دستگاه، اسناد و مکاتبات اداری، روش‌ها و مراحل ارائه خدمات سیستم به جامعه و انواع اطلاعات نگهداری شده و آیین‌نامه دسترسی به آنها یاد کرد.