کاهش سن اعتیاد و اما و اگر ها

گروه اجتماعی: قرار است پنجاه‌هزار داوطلب سازمان هلال‌احمر باهدف پیشگیری از شیوع اعتیاد میان نوجوانان و جوانان به میان آنان رفته تا با آموزش‌های از قبل طراحی‌شده، آنان را نسبت به اعتیاد توجیه کنند.

به گزارش بولتن نیوز، به اعتقاد بسیاری کارشناسان و منتقدین اجتماعی، تنها راه مدیریت پیشگیری از کاهش سن اعتیاد، آگاهی بخشی جامعهٔ هدف با بهره‌گیری از زبان و ادبیات ویژهٔ آن‌هاست؛ که به نظر می‌آید اقدام سازمان هلال‌احمر برای ورود به این معضل اجتماعی نقطه آغازی برای این روند محسوب شود.

البته نتیجه بخشی حرکت خوب حلال احمر در مرحله اول در صورتی خواهد بود که دیگر سازمان‌ها و نهادها نیز در کاری جمعی با جدیت بیشتری به این مسئله ورود پیدا کنند و این طرح هم مانند طرح‌های دیگر بعد از مدتی به فراموشی سپرده نشود ابتر نماند و استمرار پیدا کند.

ثانیاً طرح باید از عمق و دامنهٔ معلومات و پیام‌های آموزشی‌ای بهره گیرد که در اقناع نوجوانان و جوانان کارساز باشد

ثالثاً ضریب هم‌افزایی نهادهای اجتماعی و فرهنگی در پیشگیری از روند کاهش سن اعتیاد به‌شدت افزایش پیدا کند و حمایت‌های مالی و معنوی دستگاه‌های بالادستی از آن‌ها گسترده‌تر شود.

درمجموع، تقویت رویکردهای ایجابی نهادهای اجتماعی در مواجهه با قربانیان این بلای خانمان‌سوز در کنار حمایت از سازمان‌ها و نهادهای انتظامی و امنیتی مبارزه با مواد مخدر برای مبارزهٔ سخت و قاطع با قاچاقچیان مواد مخدر و گروه‌های مخوف موردحمایت دولت‌های بیگانه، راهکاری تجمیعی برای ریشه‌کن کردن این بلا در سطح جامعه است.

اما در ادامه بحث سؤالاتی از سوی منتقدین اجتماعی مطرح می‌شود که می‌تواند کمک‌حال مسئله کاهش سن اعتیاد در ایران باشد.

ازجمله این سؤالات عبارت‌اند از:

_ آیا واقعاً سن اعتیاد در کشور این‌قدر کاهش‌یافته که جامعهٔ هدف آموزش پیشگیری از اعتیاد به ردهٔ سنی نوجوانان رسیده است؟ ظاهراً همین‌طور است. درواقع هم آمارها و هم نگاهی اجمالی به سطح شهر همین را نشان می‌دهد.

_ اگر این‌طور است دلایل اصلی این روند چیست؟ آیا این دلایل صرفاً منشأ داخلی دارند یا دارای منشأ خارجی هستند؟ پاسخ این است که هم عوامل داخلی و هم عوامل خارجی در این امر دخالت دارند.

ازجمله عوامل خارجی می‌توان به رشد روزافزون تجارت مواد مخدر در جهان و همسایگی ایران با مهم‌ترین صادر کنند مواد افیونی اشاره کرد. در خصوص عوامل داخلی نیز عواملی مانند ناآگاهی جوانان و نوجوانان و سطحی‌نگری در آموزش به این بخش و ضعف نهادهای اجتماعی و سازمان‌های ناظر باید اشاره‌کنیم. البته فقر فرهنگی و فقر اقتصادی و رشد و نمو فساد جنسی در بین زنان خانه‌دار و پدرها و توزیع مواد مخدر در بین جوانان و قوانین ضعیف در برخورد و پیگیری این‌گونه موارد ازجمله مهمترین عوامل است. چون وقتی جامعه هدف به این نتیجه می‌رسد که به‌سادگی از جرم او می‌گذرند و یا احکام صادره از وزن لازم برخوردار نیست، با توجه به هزینه فایده و بدون ترس از برخورد مؤثر به گسترش کار خود در بخش مواد مخدر و فساد جنسی در سنین پایین ادامه می‌دهند.

_ این‌که راهه‌ های فیزیکی جلوگیری از ورود مواد مخدر به کشور در مرزهای ایران به علت گستردگی مرزهای جغرافیایی و به‌رغم جانفشانی های مرزداران و مأموران مبارزه با مواد مخدر در نهادهای مختلف متکفل این امر کماکان به‌طور کامل مسدود نشده، آیا گمان کردن این‌که مسدود شدن کامل آن‌ها با صرف هزینه‌های بسیار فراوان مالی و انسانی، مشکل‌گشای نهایی خواهد بود پرسش بعدی است که به نظر می‌رسد به‌تنهایی کافی نیست؟ چون هم‌اکنون بخش مهمی از مصرف‌کنندگان مواد مخدر مصرف خود را از مخدر طبیعی به مخدر مصنوعی تغییر داده‌اند و قاچاقچیان و توزیع‌کنندگان بخشی از نیاز خود را از داخل تأمین می‌کنند.

_ اگر این‌طور است پس راه‌حل پیشنهادی جلوگیری از تولید مواد مخدر در داخل کشور و نوع و روش جدید کشت خانگی آن‌ها چیست؟

_ چرا روش‌های سنتی مبارزه با مواد مخدر به‌رغم جواب ندادن کماکان از سوی برخی دستگاه‌ها در دستور کار قرار دارد؟

_ نقش رسانه‌های گروهی داخلی (به‌ویژه برخی محصولات سینمایی و شبکه نمایش خانگی) در ترویج استعمال سیگار (به‌عنوان نقطهٔ عزیمت ورود به اعتیاد مواد مخدر) چیست؟ راه‌های مدیریت تولید و توزیع محصولات فرهنگی سالم و پاک از آثار مخرب بدآموزی استعمال دخانیات چیست؟

_ آیا ترکیب جمعیتی استفاده‌کننده از مواد دخانی در کشور در مناطق روستایی و شهرنشین نیز دقیقاً با یکدیگر منطبق است؟ این‌طور نیست، چراکه کاهش سن اعتیاد در مناطق روستایی بیشتر از مناطق شهرنشین است

ایمن‌سازی جوانان در برابر مواد مخدر، نیازمند برنامه‌ریزی وسیع‌تر است

به گفته مدیرکل تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر، وزارتخانه‌های آموزش‌وپرورش و علوم باید برای دانش آموزان و دانشجویان خود برنامه‌های وسیع‌تری جهت ایمنی و توانمندسازی آن‌ها در امر مبارزه با مواد مخدر داشته باشند.

حمیدرضا صرامی، در اردیبهشت‌ماه امسال با اعلام این مسئله به ایرنا گفته است: هفت میلیون نفر از جمعیت کشور به‌طور مستمر دغدغه اعتیاددارند و نگران این پدیده شوم هستند.

وی بابیان اینکه 64 درصد جمعیت معتاد کشور متأهل هستند افزود: بر اساس آخرین آمار رسمی، حدود سه درصد از جمعیت 15 تا 64 سال کشور گرفتار اعتیاد می‌باشند.

وی با اشاره به اینکه 58 درصد از معتادان کشور زیر 34 سال سن دارند اظهار کرد: همچنین نزدیک به 54 درصد معتادان شاغل هستند و چون برای توسعه پایدار و تولید اشتغال، نیازمند انسان سالم هستیم باید همه ارکان کشور به‌طورجدی در این زمینه برنامه‌ریزی کنند.

*** 10 درصد جمعیت معتادان، زن هستند

مشاور دبیر کل و مدیرکل تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر در ادامه گفت: بر اساس آخرین آمار رسمی، 10 درصد معتادان کشور را زنان تشکیل می‌دهند که در علل و عوامل گرایش این قشر به اعتیاد، عوامل فردی، روانشناختی و جامعه‌شناختی کاملاً مشهود است.

وی اظهار کرد: برای مهار این جمعیت نیازمند این هستیم که در حوزه اقدامات پیشگیرانه فعالیت‌های زیر بنایی تر صورت گیرد البته برای درمان این زنان اقداماتی در سطح کشور صورت گرفته اما زنان به علت اینکه با انگ اجتماعی مواجه می‌شوند کمتر به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند که این‌یکی از مشکلات جدی ما در کشور است.

وی گفت: پیش‌تر در حوزه اختلالات روانی و اعتیاد در زنان به شکل کمرنگی توجه می‌شد اما در دولت تدبیر و امید در ستاد مبارزه با مواد مخدر درزمینهٔ ایمن‌سازی زنان خانواده، دانش آموزان و دانشجویان دختر وزنان در محیط کار گام‌های جدی‌تر برداشته شد.

وی افزود: به‌طور مثال در سال گذشته افزون بر دو میلیون نفر از خانواده‌ها که بیشتر آن‌ها زن بودند زیرپوشش برنامه‌های آموزشی سبک فرزند پروری، مهارت زندگی و مدل چگونه زندگی کردن قرار گرفتند.

وی گفت: باید مراکز درمانی مجزا و مداخلات پیشگیرانه به سمت‌وسوی این جنسیت بیشتر توجه کنند تا زنان راحت‌تر برای درمان اعتیاد به آن‌ها مراجعه نمایند.

مشاور دبیر کل و مدیرکل تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر خاطرنشان کرد: البته برای رسیدن به وضعیت مطلوب راه طولانی در پیش داریم که همه دستگاه‌ها به‌ویژه سازمان‌های مردم‌نهاد در این عرصه باید تلاش وافری داشته باشند.

صرامی خاطرنشان کرد: البته در برنامه ششم توسعه برای همه دستگاه‌های اجرایی در امر مبارزه با مواد مخدر، برنامه‌هایی پیش‌بینی‌شده امید می‌رود که بتوانیم این موضوع را در حوزه زنان کنترل و مهار کنیم.

*** اعتیاد؛ نخستین اولویت آسیب‌های اجتماعی کشور

مشاور دبیر کل و مدیرکل تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر با تأکید برای اینکه اعتیاد نخستین اولویت آسیب‌های اجتماعی کشور از طرف مقام معظم رهبری مطرح‌شده است گفت: بر اساس این اولویت، 23 دستگاه برای کاهش تقاضای مواد و مقابله با آن اقدامات جدی در دستور کاردارند.

وی با اشاره به اینکه پیشگیری از اعتیاد نخستین اقدام در این زمینه است اظهار کرد: ما باید برای 75 میلیون جمعیت کشور اعم از نوجوانان، جوانان، دانشجویان، کارگران و کارکنان اقدامات زیر بنایی در حوزه آموزش مهارت‌ها انجام دهیم تا به سمت‌وسوی مواد گرایش پیدا نکنند.

وی خاطرنشان کرد: همچنین اقدامات خوبی در سطح مدارس در مقطع متوسطه در راستای ایمن‌سازی دانش آموزان در راستای مبارزه با مواد مخدر صورت گرفته که این فعالیت‌ها باید گسترش یابد.

*** 800 هزار معتاد زیر چتر درمان

مشاور دبیر کل و مدیرکل تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر بابیان اینکه علاوه بر اقدامات پیشگیرانه، فعالیت‌های خوبی درزمینهٔ درمان در کشور انجام‌شده تصریح کرد: باوجود معتادان قابل‌توجه در کشور، نزدیک به 800 هزار نفر آن‌ها زیر چتر پوشش اقدامات درمانی قرار گرفتند.

وی از کشف ۷۰۰ تن انواع مخدر مواد مخدر در سال گذشته در کشور خبر داد و گفت: برای اینکه این‌گونه مواد در دسترس افراد قرار نگیرد این‌گونه اقدامات با جدیت بیشتر دنبال می‌شود.

*** کاهش سالانه پنج درصد افراد معتاد

صرامی افزود: طبق برنامه ششم توسعه و با تأکید مقام معظم رهبری از سال 96 تا 1400 باید سالانه پنج درصد از تعداد افراد معتاد در کشور کاهش یابد.

***تریاک، اولین ماده مخدر مصرفی معتادان کشور است

وی بابیان اینکه تریاک اولین ماده مخدری است که معتادان در کشور آن را مصرف می‌کنند افزود: بر اساس آمار سال 90، 56 درصد معتادان، تریاک، 26 درصد شیشه و مابقی سایر مواد مخدر مصرف می‌کنند.

مشاور دبیر کل و مدیرکل تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر خاطرنشان کرد: در سالهای اخیر با توجه با اقدامات مؤثر صورت گرفته، الگوی محرک مصرف شیشه به الگوی سوم تنزل پیداکرده و اکنون بعد از تریاک، حشیش الگوی دوم است.

صرامی اضافه کرد: حشیش، ماده گل، علف و ماری‌جوانا همه از خانواده ماده توهم‌زا هستند و قطعاً برای جوانان و نوجوانان اعتیادآور است.

وی گفت: باورها و نگرش‌های غلطی وجود دارد و برای جوانان تبلیغ می‌کنند که مصرف این ماده‌ها اعتیادآور نیست در صورتیکه مصرف این مواد، آن‌ها را در آینده به سمت مواد مصرف خطرناک‌تری چون شیشه و کاکویین سوق می‌دهد.

*** ورود 700 نوع مواد روان‌گردان در سطح جامعه جهانی

وی بابیان اینکه مواد روان‌گردان جدید در سطح جامعه جهانی به 700 نوع افزایش پیداکرده افزود: قطعاً احتمال ورود این مواد در کشور ما وجود دارد حتماً دستگاه‌های تبلیغی و فرهنگی کشور باید در جهت آگاه‌سازی و اطلاع‌رسانی آحاد جامعه اقدامات لازم را انجام دهند.

** میانگین سن شروع به مصرف مواد مخدر 24 سال است

مشاور دبیر کل و مدیرکل تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر خاطرنشان کرد: بر اساس آخرین یافته علمی میانگین متوسط سن شروع مصرف مواد در کشور 24 سال است که در برخی استان‌ها چون یزد 21 سال و در استان‌های دیگر به 20 سال می‌رسد.

وی اضافه کرد: عده‌ای میانگین سن مصرف مواد را 12 سال اعلام می‌کنند که مشخص است که این آمار، علمی نیست و یک سیاه نمایی بیخود برای متشنج کردن جو جامعه است.

وی گفت: در حوزه نوجوانان شروع اعتیاد از سن 15 سالگی رقم می‌خورد و با توجه اینکه روند وضعیت مصرف مواد در سطح نوجوانان در 15 سال اخیر نگران‌کننده شده، قطعاً وزارت آموزش‌وپرورش باید به شکل جدی‌تر مداخله کند.

صرامی افزود: اگرچه در چهار سال اخیر وزارت آموزش‌وپرورش گام‌های اساسی درزمینهٔ توانمندسازی معلمان، دانش آموزان و والدین آن‌ها برداشته اما نرخ سطح پوشش، کم است.

ماری‌جوانا، گُل، گِراس، مرجان، علف و یا ماری، گُلِ خشکِ گیاه شاهدانه (Cannabis) است که از آن به‌عنوان محرک و داروی روان‌گردانِ طبیعی استفاده می‌شود و در بین مصرف‌کنندگان در ایران بیشتر بانام گل، ماری یا مرجان شناخته‌شده است.