واکاوی سخنان اخیر اردوغان در خصوص کردهای سوریه

گروه بین الملل:  درحالی‌که نیروهای سوریه دمکراتیک که عمدتاً از کردهای این کشور تشکیل‌شده‌اند خود را به مرکز شهر رقه پایتخت خود خوانده گروه تروریستی داعش می‌رسانند رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه بار دیگر کردهای سوریه را تهدید کرد که پاسخ هر تهدیدی را خواهند داد.

 

به گزارش بولتن نیوز، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه که در استان شانلی اورفا» سخنرانی می‌کرد به یک تهدید احتمالی نزدیک به مرز ترکیه با سوریه تأکید کرد. وی گفت: این روزها یک جریان منفی در سوریه شکل‌گرفته است. اگر این روند منجر به تهدیدی برای مرزهای ما شود جهان باید بداند که ما درست همان کاری را که در عملیات سپر فرات صورت گرفت انجام خواهیم داد.

ترکیه اوت سال گذشته میلادی برای از بین بردن حضور داعش در شمال سوریه عملیات سپر فرات را آغاز کرد. این عملیات اواخر مارس سال جاری میلادی به پایان رسید. این عملیات با کمک شبه‌نظامیان ارتش آزاد» سوریه باهدف ارتقای امنیت، حمایت از نیروهای ائتلافی و از بین بردن تهدید تروریستی در راستای مرز ترکیه صورت گرفت.

اردوغان گفت: متأسفانه شرکای استراتژیک ما با کشورهای تروریستی همکاری می‌کنند. ما به آن‌ها گفته بودیم که علیه داعش با یکدیگر همکاری کنند. آیا نمی‌توانیم یک همکاری با ۹ کشور ائتلافی علیه داعش را رسیدگی کنیم؟ حزب اتحاد دموکراتیک و یگان‌های مدافع خلق گروه‌های تروریستی هستند. متأسفانه آن‌ها تأکیددارند که در این مسیر قدم بردارند.

حزب اتحاد دموکراتیک و یگان‌های حفاظت خلق شاخه حزب کارگران کردستان ترکیه موسوم به پ.ک.ک در سوریه هستند. این گروه توسط ترکیه، آمریکا و اتحادیه اروپا به‌عنوان یک سازمان تروریستی تعیین‌شده است. بااین‌حال آمریکا حزب اتحاد دموکراتیک و یگان‌های حفاظت خلق را متحد زمینی‌اش علیه داعش می‌داند و علی‌رغم اعتراضات ترکیه این گروه را مسلح و تجهیز کرده است.

در عملیات سپر فرات نیروهای ارتش ترکیه به همراه شمار زیادی از گروه‌های مسلح وابسته به این کشور وارد عمق خاک سوریه شده و در شهر الباب متوقف شدند، نیروهای ارتش ترکیه هیچ‌وقت در داخل خاک سوریه نتوانستند موفق عمل کنند چون اصولاً با مخالفت میدانی مردم سوریه روبرو شدند حال اردوغان تهدید می‌کند که کردهای سوریه را هدف قرار خواهد داد. آیا اردوغان توان تغییر معادلات در شمال سوریه را دارد؟

اردوغان زمانی که به واشنگتن سفر کرد تلاش زیادی کرد که دونالد ترامپ را متقاعد کند که دست از حمایت از نیروهای مدافع خلق که ترکیه آن‌ها را تروریست می‌شناسد بردارد ولی پاسخ ترامپ بسیار صریح و روشن بود. ترامپ مدیریت امور مربوط به خاورمیانه را به نظامیان واگذار کرده است و قبل از وی نظامیان این کشور در پنتاگون به این جمع‌بندی رسیده بودند که باید با نیروهای سوریه دمکراتیک وارد اتحادی میان‌مدت شد و همین امر نیز سرانجام اتفاق افتاد و پنتاگون یک قرارداد همکاری با نیروهای سوریه دمکراتیک برای مدت ده سال امضا کرد که در این ده سال دو طرف متحد استراتژیک همدیگر خواهند بود.

 

در همین راستا در ماههای گذشته روند تسلیح نیروهای کرد سوری افزایش پیداکرده است و مقادیر زیادی سلاح و مهمات در اختیار آن‌ها قرارگرفته است تا درنبرد رقه از آن‌ها استفاده کنند ولی آنچه در رقه دیده می‌شود که این سلاح‌ها در سوریه توسط نیروهای سوریه دمکراتیک انبار می‌گردند تا در زمان دیگری از آن‌ها استفاده شود و همین امر باعث تشدید نگرانی‌های ترکیه نسبت به نیروهای سوریه دمکراتیک گشته است.

همزمان آمریکایی‌ها در حال ساخت پایگاه‌های نظامی در مناطق کردنشین سوریه هستند که نشان می‌دهد آن‌ها برنامه‌های بلندمدتی برای حضور در مناطق کردنشین سوریه دارند. به نظر می‌رسد برنامه جدی آمریکا و هدف آن‌ها از ساخت این پایگاه‌ها انتقال مراکز نظامی هوایی آمریکا از ترکیه به سوریه باشد و ازاین‌رو در میان‌مدت هم بعید است آمریکایی‌ها به ترکیه اجازه هرگونه حضور نظامی در مناطق کردنشین سوریه را بدهند.

اردوغان با ایراد این سخنان می‌خواهد آمریکایی‌ها را از مواضع آن‌ها در سوریه نگران و عصبانی نشان دهد ولی به اعتقاد کارشناسان سیاسی این سخنان نمی‌تواند برنامه آن‌ها را در خصوص منطقه تغییر دهد، آمریکایی‌ها برنامه جدی برای اشغال بخشی از خاک سوریه دارند و در این مسیر ترکیه را همسو با خویش نمی‌بینند و به نیروهای محلی وابسته به خود اعتماد کرده‌اند.

در مقابل کردها نیز برای کاستن از تهدیدات ترکیه به آمریکایی‌ها دل‌بسته‌اند و امیدوار هستند همان‌طور که قبل از آغاز عملیات رقه مانع از ادامه حملات ارتش ترکیه در سوریه به کردها شدند بعدازاین عملیات نیز این روند ادامه یابد.

تجربه نشان داده است که نقض حاکمیت سیاسی سوریه و استفاده از ابزار نظامی هیچ‌وقت دستاوردی برای ترکیه نداشته و باعث شده است نیروهای محلی به دامن نیروهای خارجی پناه ببرند، ازاین‌رو ادامه و اصرار این سیاست نه‌تنها تغییری اساسی در معادلات منطقه ایجاد نمی‌کند بلکه باعث چسبندگی بیشتر نیروهای محلی به سایر نیروها می‌شود.

 

مشکل بزرگ ترکیه و اردوغان این بوده است که هیچ‌گاه نتوانسته‌اند بالانسی در سیاست خود در خصوص سوریه ایجاد کند، تکلیف ترکیه در این خصوص روشن نیست، آن‌ها از یک‌سو در خصوص ایجاد مناطق امن با ایران و روسیه و سوریه همراه می‌شوند، از سوی دیگر نیروهای وابسته به خود را در سوریه مسلح می‌کنند و همزمان با نیروهای کرد سوریه درگیر می‌شوند.

سرگردانی ترکیه در سوریه از همین‌جا ناشی می‌شود و به همین دلیل هم نمی‌توان به این کشور اعتماد کرد. بازگشت ترکیه و اردوغان به سیاست صریح و روشن در خصوص سوریه بر اساس قوانین بین‌المللی موجود تنها راه چاره این کشور برای فرار از بحران کرد هراسی خواهد بود.

اردوغان قبل از اینکه در فکر استفاده از نیروی سخت باشد باید راه‌های استفاده از قدرت نرم را هم بر اساس موازین و کنوانسیون‌های بین‌المللی بیازماید او نمی‌تواند آنگونه که بر صندان گرم در داخل ترکیه می‌کوبد با همان سیاست در خارج نیز رفتار کند.

بدون شک تندروی باعث زایش میانه‌روی نخواهد شد و کسی که خشونت می‌کارد صلح برداشت نخواهد کرد. رفع تهدید سوریه برای ترکیه از سپر فرات یا عملیات‌های مشابه نمی‌گذرد بلکه از دمشق می‌گذرد.