بازی خطرناک عربستان و غرب در خاورمیانه/ نقش ایران در ایجاد بالانس بحران عربستان و قطر

گروه بین الملل: در دو روز گذشته به یکباره تنش بین برخی کشورهای عربی و قطر به اوج خود رسید. چهار کشور عرب خاور میانه، عربستان سعودی، بحرین، امارات متحده عربی‌ و مصر اعلام کردند که با قطر روابط دیپلماتیک خودرا قطع کرده اند. سه‌ کشور اول به همراه قطر عضو شورای همکاری کشور‌های عرب خلیج فارس هستند...

به گزارش بولتن نیوز، برخی کارشناسان دو دلیل بر این تنش ها اعلام می کنند:

۱. پس از نطق ترامپ در عربستان و تحریک کشور‌های منطقه بر ضدّ ایران، امیر قطر اعلام کرده بود که کشورش خواهان روابط دوستانه با ایران میباشد و اینگونه تحریکات که فقط اختلاف بین شیعه و سنّی را عمیق تر کرده و باعث خونریزی و ویرانی بیشتر در منطقه خواهد شد را قبول ندارد. امیر قطر حتی با آقای حسن روحانی تماس گرفت و خواهان تقویت روابط با ایران شد. بعد از اعلام این موضوع عربستان بلافاصله تلویزیون الجزیره را اخراج نمود.

۲. قطر همواره از اخوان المسلمین حمایت کرده است. به همین دلیل رهبران حماس که در حقیقت شاخه فلسطینی اخوان میباشد، مدت‌ها در قطر ساکن بودند و حال برخی‌ از آنها این کشور را بخاطر فشار عربستان ترک خواهند کرد. قطر همچنین از اخوان در مصر و در سوریه حمایت کرده است، در حالیکه عربستان و امارات از جبهه‌ نصره و داعش حمایت میکردند و میکنند. حزب عدالت و توسعه ترکیه آقای رجب طیب اردوغان نیز شاخه ترکی‌ اخوان است و به همین دلیل بعد از پیروزی اخوان در مصر پس از بهار عربی‌" ترکیه روابط خودرا با مصر بسیار هسترش داد و بعد از کودتا به آن به شدت اعتراض کرد. از طرف دیگر، عربستان و مصر هر دو دشمن اخوان هستند و بحرین و امارات نیز دنباله رو عربستان.

حال با این روند چه اتفاق می تواند بیافتد؟ روند تحولات تنش بین کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به کجا کشیده خواهد شد؟

عبدالباری عطوان نویسنده و کارشناس برجسته جهان عرب طی مقاله‌ای در روزنامه الرای الیوم به بررسی تشدید تنش میان قطر و تعدادی از کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس پرداخت. وی در این مقاله نوشت: زمانی که دو روز پیش اعلام کردیم که جنگ میان قطر از یک سو و دشمنانش در حاشیه خلیج فارس از سوی دیگر آغاز شده، حرف مبالغه‌آمیزی مطرح نکردیم و در حالی که در روز دهم از ماه رمضان از خواب برمی خیزیم شاهد تصمیم‌های غیر منتظره قطع روابط دیپلماتیک و بستن مرزها و توقف تمامی پروازها و اخراج شهروندان قطری بوده‌ایم و تنها این مانده که جنگنده‌ها قصر امیر قطر را بمباران کرده و تانک‌ها به سوی اشغال قطر حرکت کنند و امیر جدیدی را برای این کشور انتخاب کنند.

وی افزود: آن چیزی که هم ا کنون در جریان است عملیات محکم خفه کردن اقتصادی، سیاسی و اجتماعی دولت قطر بوده و جدا کردن این کشور از جهان عرب و جامعه بین‌الملل و اعلام جنگ دیپلماتیک و اقتصادی علیه این کشور به عنوان مرحله آخر و جنگ نظامی است.

به نوشته این نویسنده عرب دولت قطر دشمنان چهارگانه خود (عربستان، امارات، بحرین و مصر) را متهم کرده که به دنبال تحمیل دیدگاه‌هایشان به این کشور بوده و مشکل این است که قطر خود را در برابر این سونامی که از چهار طرف تهدیدش می‌کند خود را تنها می‌بیند مگر آنکه معادلات در ساعت‌ها و روزهای آتی تغییر کرده و شاهد تغییر در نقشه ائتلاف‌ها باشیم. این اقدامات به خوبی مطالعه شده باشد و به صورت حکیمانه‌ای و از هفته‌ها و چه بسا ماه‌ها آماده سازی شده و دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا نیز در سفر خود به ریاض و با گرفتن ۴۶۰ میلیارد دلار بهای این اقدام را گرفته باشد.

این نویسنده در ادامه چنین تحلیل کرد که بیانیه روز گذشته رکس تیلرسون وزیر امور خارجه آمریکا که طی آن از کشورهای حوزه خلیج فارس خواسته تا از وحدت خود محافظت کرده و در راستای حل اختلافات گام بردارند بر چراغ سبز آمریکا و حمایت از این سناریو خبر می‌دهد.

این بیانیه به گونه‌ای با اقدام کشورهای چهارگانه علیه قطر همراهی کرده و ما را به یاد بیانیه‌ای می‌اندازد که توسط ابریل گلاسبی سفیر وقت آمریکا و دیدار با صدام حسین می‌اندازد که پس از آن زمینه برای حمله عراق به کویت آماده شد.

گمان نمی‌رود که وضعیت در شرایط کنونی باقی بماند. واکنش کشورهای چهارگانه در قطع روابط، بیرون راندن قطری‌ها از این کشورها، بستن مرزها و بیرون کشاندن شهروندان این چهار کشور متوقف شود. کسانی که شبکه‌های العربیه عربستان و اسکای نیوز امارات را مشاهده می‌کنند شاهد شنیدن صدای طبل جنگ بوده و برای همگان این اطمینان حاصل شده که رویدادهای بزرگی در راه است.

سید مصطفی البکری، عضو پارلمان مصر که بسیار به عبدالفتاح سیسی رئیس جمهور مصر نزدیک است در شبکه العربیه درباره جنگی نزدیک و تغییر نظام در قطر با نیروی نظامی صحبت و تاکید کرد که پیشتر نیز بر ضرورت اتخاذ این گام صحبت کرده بودیم چون قطر از گروه‌های تروریستی در سینا و سوریه و لیبی حمایت کرده و به تامین مالی گروه‌های افراطی نظیر القاعده و داعش میپردازد.

عربستان بعد از اینکه اجازه داد ترامپ این کشور را بدوشد می رود روند تحولات در منطقه خاورمیانه را کاملا تغییر دهد و مبالغی که به آمریکا داد را می توان حق السکوت به آمریکا دانست.

شکی نیست عربستان بدون کسب نظر موافق آمریکا دست به این تحرک نزده است از این رو باید این نکته را در نظر داشت که درهم شکسته شدن اتحادیه اعراب به نفع ایران است اما اشغال و تغییر نظام کشوری که دستکم در برخی موارد همسو با ایران است به نفع کشور نیست.

ایران می تواند با جلب حمایت عراق و کویت به نفع قطر کفه ترازو را در این نبرد متعادل سازد و می تواند روند تحولات را مدیریت کند. هدف نهایی عربستان و آمریکا قطعا تضعیف ایران و تمامی بازیگران فراملی نزدیک به ایران است.

تعجیل در نقش آفرینی مثبت در این تحول می تواند جایگاه ایران را در میان کشورهای عربی تقویت بخشیده و همزمان مانع از همگرایی کامل برخی کشورها با عربستان سعودی در خصوص کشورمان گردد.

بحران قطر می رود پیچیده تر شود و در چنین فضای پیچیده ای نقش دیپلماتها حیاتی و تعیین کننده است. شاید بهترین زمان برای فروریختن ائتلاف ضد ایرانی ترامپ در منطقه فراهم شده باشد. از این رو هوشیاری و واکنش سریع به تحولات می تواند بار دیگر توطئه غرب و عربستان سعودی را علیه کشور در نطفه خفه کند.