گاه پیش میآید اثر از مؤلف پیشی میگیرد و هویتی قائم به خود مییابد. بیراه نیست اگر ربنا را اثری واجد هویت، فارغ از مؤلف آن بدانیم. هرچند شجریان، هنرمندی باارزش برای کشور است و بهتر است...
گروه فرهنگ و هنر: این هشتمین رمضانی است که صدای ربنا در هنگام افطار به گوش نمیرسد. از پس سی سال افطار ایرانیان با صدای شجریان، ناگهان ورق در سال 1388 برگشت و دیگر نوای ربنا به گوش نرسید. کسی تصور نمیکرد این ممنوعیت هشت سالی به طول بیانجامد اما شد آنچه نباید میشد.
به گزارش بولتن نیوز، پیش از آنکه افطار با نوای ربنا به خاطرهای دور برای مردم تبدیل شود، سی سال رمضان، یادآور ربنا و مناجات افشاری شجریان بود. اذان مؤذنزاده و ... بود. حالا نهمین رمضان بدون ربنا در حال گذر است و داستان وقتی جذاب میشود که پای این اثر ملی به دو انتخابات باز میشود.
حذف ربنا از صداوسیما پس از انتخابات سال 1388 در دستور کار قرار گرفت. شجریان شکایتی را مبنی بر رعایت نکردن حقوق مؤلف از صداوسیما مطرح کرد و ربنا و مناجات افشاری خود را متمایز از سایر آثار دانست و آن را به مردم ایران تقدیم کرد اما در طرف مقابل، این مسئولان صداوسیما بودند که ابرو بالا انداختند و تأکید داشتند نهتنها آثار شجریان که حتی ربنا و مناجات وی را نیز پخش نخواهیم کرد.
در این میان، بودند عدهای که نارضایتیشان را از پخش نشدن ربنا، با انتشار آن در شبکههای اجتماعی و ... نشان دادند و کار بهجایی رسید که شبکههای ماهوارهای به این درخواست مخاطبان پاسخ داده و آن را در لحظات افطار پخش میکردند.
هرچند دقیق نمیتوان زمانی را برای اتخاذ تصمیم مقامات صداوسیما برای حذف این اثر از برنامه پخش بهدرستی اعلام کرد اما هر چه هست یک سر داستان به وقایع پس از انتخابات سال 1388 برمیگردد و سر دیگر به شکایتی که شجریان بابت رعایت نشدن حقوق مؤلف از صداوسیما ارائه کرد.
سال 1388 درست وقتیکه پای سیاست کمکم به گلوی هنر و ادبیات و سیاست و اجتماع و ... میرسید، محمدحسین صوفی، معاون وقت صدا اعلام کرد: «ازاینپس حتی در ماه رمضان صدای محمدرضا شجریان از شبکههای رادیویی پخش نمیشود.» او که پیشازاین ریاست مرکز موسیقی صداوسیما را به عهده داشت، به ایسنا گفت: «برای تولید برخی از آثار استاد شجریان سازمان صداوسیما و بعضی دیگر خود ایشان، هزینه کرده است، بااینحال ازاینپس هیچیک از این دودسته آثار از رادیو پخش نمیشود.»

داستان به همینجا ختم نشد، صداوسیما سفارش بازخوانی ربنا را به تعدادی از هنرمندان داد اما پخش آن برای مخاطبان مقبول نیفتاد.
همان زمان پرویز فارسیجانی، دبیر شورای معارف سیما هم با تکذیب محدودیت پخش این اثر از رادیو و تلویزیون، گفته بود: «نگفته بودم که محدود پخش میشود. منظورم این بود که ربناهای مختلفی با صدای هنرمندان مختلف پخش خواهد شد که یکی از این کارها به آقای شجریان اختصاص دارد. ما ربناهای مختلفی در سازمان داریم و در گذشته هم پخش میشده ولی امسال – سال 1389 - به خاطر حساسیت زیاد روی آقای شجریان بحثبرانگیز بود.» او پخش ربناهای جدید در کنار ربنای شجریان را که رویهای متفاوت با هر سال بود چنین توجیه کرد: «بههرحال حساسیتهایی از بیرون سازمان نسبت به این موضوع ابرازشده بود و ما وظیفه داشتیم تا این حساسیت را کاهش دهیم.»

واکنش تند آن روزهای مقامات صداوسیما به مسئله ربنا و همچنین مصاحبه خود وی با رسانههای غربی پس از وقایع انتخابات سال 1388، آتش این تنور را شعلهور کرد و سبب شد سی سال خاطره، برای مردم به نوستالژی دوری تبدیل شود.
درباره ربنا
آواز «ربنا» که در سال 1358 توسط محمدرضا شجریان اجرا شد، طبق سنت اجرایی این دعاها روی الحان قرآنی خواندهشده است. این قطعه از دستگاه «رست» یا «راست» شروعشده و در خاتمه به دستگاه «عجم» (شبیه ماهور) مدلاسیون میشود. آواز ربنا که در حقیقت میتوان آن را تلاوت آوازی قرآن کریم نامید، بیان آوازی آیات 193 و 194 سوره مبارکه آلعمران است.

حالا از پس نه سال ممنوعیت، پای ربنا به انتخابات ریاست جمهوری باز شد و آنجا که حسن روحانی میخواست تمامیتخواهی رقیب را به رخ کشد، گفت: «ما الآن یک هنرمند داریم که از دعای ربّنایش ممانعت میکنیم، با این اوضاع چطور میتوانیم تعالی و پیشرفت داشته باشیم؟».
این یادآوری سبب شد بار دیگر خاطره ربنا برای کسانی زنده شود که در رمضان در جستجوی خاطره خود هستند.
صالحی امیری، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در نامهای به علی عسگری رئیس سازمان صداوسیما بخش ربنا در ماه مبارک رمضان را خواستار شد اما لاریجانی عوض شورای نظارت بر صداوسیما این خوانش را مغایر با ضوابط شرعی تلاوت عنوان کرد.
گاه پیش میآید اثر از مؤلف پیشی میگیرد و هویتی قائم به خود مییابد. بیراه نیست اگر ربنا را اثری واجد هویت، فارغ از مؤلف آن بدانیم. هرچند شجریان، هنرمندی باارزش برای کشور است و بهتر است شرایط برای بهرهگیری از فرصت مغتنم حضورش فراهم شود، اما برخوردهای سیاسی با آثاری که خاطرات سه دهه از مردم را در خود جایداده است از سوی هیچیک از جناحها پسندیده نیست. نه برخوردهای تند آن روز مسئولان صداوسیما و نه حمایتهای مشکلساز و عجیبتر موافقان شجریان، هیچیک نمیتواند حلال مشکل خوانش آیاتی از قران کریم باشد. بهتر است فارغ از جهتگیریهای سیاسی، درباره اموری جز سیاست، تصمیمگیری کرد.
چنین نمک نشناسانی مطلقا شایسته احترام نیستند.
شجریان قبل از انقلاب مگر نمی خواند؟ پس کجا بود که دیده نمی شد؟ چند تا از کارهایش آن زمان گل کرد؟ هیچی. او زیر سایه دهها خواننده گردن کلفتی بود که بعد از انقلاب فراری شدند.
شجریان در صدا و سیمای زمان طاغوت می خواند یا صدا و سیمای جمهوری اسلامی؟ در سالن وزارت کشور جمهوری اسلامی کنسرت می گرفت یا سالن وزارت کشور محمد رضا پهلوی؟
شما انگار متولدین دهه هفتاد هستید که اینطور از همه چیز بی خبر مانده اید. شجریان همه هستیش را مدیون انقلاب اسلامی است. اما درست حکایت همه نمک به حرام است.
خیلی رو دارید. خیلی. چند تا کنسرت آماتوری و حاشیه ای را با کنسرت های عظیم تالار عظیم وزارت کشور مقایسه می کنید؟ برنامه گمنام رادیویی را با هر روز روی خط تلویزیون بودن مقایسه می کنید؟
خیال کرده اید اگر شجریان جزو خواننده های مطرح آن دوران و مورد ناز و نوازش حکومت بود جز فراری ها نمی شد؟
چند تا خواننده بزرگ را اسم ببرم که در بهترین ساعتهای تلویزیون و برنامه های رسمی دربار هم می خواندند و فرار کردند؟ آن وقتها شجریان کجا بود؟
و چرا اگر انقلاب را بد می دانست از ایران نرفت؟ راستی چاووش 6 را کی اجرا کرد؟ چرا آنهمه روی کول انقلاب افتاده بود؟ اگر مخالف خوان حکومت بود چرا بر خلاف دیگران آزادانه و در تیراز بالا به کار خود ادامه داد؟ چرا حتی بلایی که سر حبیب آمد را سرش نیاوردند؟ شجریان دقیقا با رانت های بی نظیر در جمهوری اسلامی شجریان شد تا جایی که رقبایش را هم بیرحمانه حذف کرد و مافیای آواز به راه انداخت.
ضمنا کسی تا خیانت نکرده باشد نمی ترسد. کسی که کنسرتهایش محل رقاصی مختلط و دیسکو می شود باید بترسد.
اما جالب اینکه شجریان برخی از مهمترین کنسرتهایش در خود دهه شصت اجرا کرد و البته حالا مدعی است همه اش حالت اعتراضی داشته اما جالب اینکه بدون ترس و لرز و با تامین کامل همین جمهوری اسلامی برگزار شده!
اما خوب وقتی قرار به انکار حق نمک پرودگی باشد شجریان رکورد همه نمک به حرام های عالم را زده است.
هر چه می توانید دروغ بگویید اما همه کسانی که شجریان کوچک و گمنام قبل از انقلاب و مافیای استاد شجریان بعد از انقلاب را می شناسند می توانند راحت قضاوت کنند که چقدر امثال شما دروغگو پرررو هستید.
می شود لطفا توضیح دهید اگر انقلاب به شجریان نیاز داشت چرا شجریان نه نمی گفت؟ چرا در دهه شصت از اینکه صدایش از صدا و سیما پخش شود ناراحت نبود؟ چرا برخوردها با هنرمندان دیگر را می دید و دم نمی زد؟ چرا انقلاب به امثال حبیب چنین نیازی نداشت؟ و..
چون شجریان یک منافق است. همین.
شما چه مشکلی با این نامه دارید که ایشان را منافق خطاب میکنید اینکه دنبال حق وحقوق خود است منافق است به نظر شمااینکه صدا و سیمای فعلی جناحی عمل میکند و بدون اجازه خواننده ویدیو کلیپ میسازد و به نام یک جریان سیاسی تمام میکند کار درستی است ایشان اجازه دادن ربنا پخش شود چرا صدا و سیما این کار را نمیکند چرا یک کار زیبای مذهبی که اجازه پخش دارد اینطور جناح بندی شده و سیاسی کاری میشوداین کامنت شما خیلی ناپخته بود مثل این بود که شما در یک شرکت به مدت 36 سال کار کنید در سال 96 حق و حقوق شما را رعایت وپرداخت نکنند شما اعتراض کنید اطرافیان بگن خوب تو که معترض بودی چرا 30 سال با این شرکت کار کردی و سال 60 اعتراض نکردی شجریان هم اکنون حقش نادیده گرفته شده چه ارنباطی به دهه 60 دارد
مغالطه کافیست. بگو شجریان آن زمان نیاز به کسب شهرت و دفتر و دستک داشت و لهذا نگران برخوردهای شداد و غلاظ وزیر ارشاد وقت - سید محمد خاتمی - با هنرمندان نبود و برایش اصلا مهم نبود کسی سرکوب بشود یا نه.
حالا فکر کرده برای خودش کسی شده و دیگر خدایی را بنده نیست.
درست شبیه پسر ناخلفی که وقتی به ثروت و جاه می رسد پدر خود را هم انکار می کند.
ضمنا کشاورز و مشایخی و خیرآبادی و دیگران از اول با انقلاب آمدند و تا آخر هم به حکومت پشت نکردند و هرگز نخواستند آثارشان دیگر پخش نشود. چون معنای نان و نمک را می دانستند.
ضمنا هیچ مسلمانی به ربنا گفتن کسی که اسلام را از بیخ ضد هنر می داند و می گوید 1400 سال است اینها با هنر مشکل دارند نیاز ندارد.
مگر مداح و خواننده قحط است که باید به نوای نفرت انگیز کسی گوش بسپاریم که خودش اعتقادی به آنچه می خواند ندارد؟
در پایان اینکه شما هرکاری هم بکنید لکه سیاه نفاق را نمی توانید از پیشانی شجریان پاک کنید. آری. چطور در همان دهه شصت که به قول هم پیاله هایش اوج دوره سرکوب و خفقان بوده - که البته این یک دروغ است- ساکت بود و ریزه خوار سفره حاکمیت بود؟ حالا آسمان تپیدید.
دیگر این بحث کافیست. چرا که ثابت کردید کوچکترین آزادگی در شما نیست و چنان به این فرد دل بسته اید که بدیهی ترین پارادوکسهای رفتاری او را نمی خواهید ببینید.
استاد شجریان خود بایستی مردمی میماند .نمیشود ربنا خواند و با افرادیکه به ساحت مقدس معصومین ع اهانت میکنند و دشمن دین و دیانت هستند و شرعیات را مسخره میکنند همنشین شد و به پشتسبانی آنان به انقلاب اسلامی پشت کرد.جناب شجریان مصاحبه های خود با بی بی سی و سایر رسانه های ضد مردمی و دشمن ایران که سالهاست بر طبل جنگ میکوبند و شبانه روز علیه نظام سمپاشی میکنند را فراموش نکرده ایم .شما با افتخار میگویید "من " شعرم را برای خمینی نخواندم آنها ( رسانه ملی ) آن شعر را روی فیلم مونتاژ کردند.حالا چرا اینقدر دیر یادتان آمد استاد؟؟؟ چون احتمال دادید در فتنه 88 همان افراد باب میلتان پیروز شوند. نه پدر جان شما استاد و هنرمند موسیقی هستید و ما هم کارهای شما را میستاییم ولی ربنای شما دیگر ربنایی نیست الهی نیست سیاسیست خصوصا که نسل جوان اصلا خاطره ای از آن ندارد. البته تمام زندگی قبل از انقلاب شما و همکاری بسیارنزدیک!! با آوازه خوانهای آن دوره موجود است لیکن قبل از انقلاب ربنای شما سیاسی نبود زیرا شما خود سیاسی نبودید. پر واضخ استکه وقتی همکاران شما اول انقلاب به خارج کوچ کردند شما فرصت را غنیمت شمرده و با استفاده از رسانه ملی در غیاب بعضی از هنرمندان رشد کردید چه مانعی دارد خیلی هم خوب لیکن فراموش نشود :
و رستم یلی بود در سیستان
منم کردمش رستم دادستان
شما تنها فرد موسیقی ایران نیستید نبوده اید و نخواهید بود.
با وجود احترام به هنر شما . همیشه پیروز باشید .
مطلب زیبایی بود امیدواریم دوستان فارغ از جهت گیری های سیاسی به مطلب دلسوزانه شما توجه کنند.
شما حالا همه مشکلات مردم ایران را رها کردین و به ربنای این آقا چسبیدید.؟؟؟
یعنی بدون ربنای ایشان نمیتوانید افطار کنید؟؟؟
ول کنید احمق ها.
اکثرمان هم که نه اهل نمازیم و نه اهل روزه.
علی برکت ا...
در این موضوع حق با صدا و سیماست. محمدرضا شجریان بارها و بارها طی سالهای پس از انقلاب به خاطر پخش آهنگهایش از رادیو و تلویزیون گلایه و بعدها شکایت رسمی کرده است.
شجریان سالها پیش در این باره می گوید: رادیو و تلویزیون فراگیرترین رسانه است و وقتی صدا از آنها پخش نشود ارتباط با مردم هم قطع می شود...
هیچ وقت دوست ندارم صدایم از آن رسانه پخش شود تا اینکه با جدیت دنبال کار را گرفتم و از آنها شکایت کردم که دیکر صدای من را پخش نکنند.
تا اینجای ماجرا روشن شد که جناب شجریان با پیگیری و جدیت تمام و شکایت قضایی صدا و سیما را مجبور کرده اند تا صدایشان را پخش نکنند.
اما بعد از مدتی جناب ایشان که صدا و سیما را به این نقطه رسانده اند اجازه می فرمایند که فقط و فقط«ربنا» را پخش کند.
به نظرم هر کس دیگری هم جای مسئولان فعلی و قبلی صدا و سیما بود عطای ربنای آقای شجریان را به لقایش می بخشید. و پذیرای آن همه توهین و این منت نمی شد.
برای استاد شجریان آرزوی سلامتی دارم اما ربنای شجریان دیگر آن حال و هوای قدیم خود را ندارد. چرا که خود شجریان نیز از آن حال و هوا فاصله گرفته است.
از وزیر محترم ارشاد هم می خواهم تا فرصت هست مثل همان هنرمندانی که می خواستند برای آقای رئیسی ارسال کنند! چند آوای مورد نظر دیگر را که قابلیت پخش داشته باشد برای رسانه ملی ارسال نمایند.
سیاسی یک نقدحداقلی از رفتار اصولگرایان دیدیم
اگر دنیا را عسل کنی و در دهان منافق بگذاری هرگز دوستدار علی نخواهد شد.
.....چه کسانی از یک طرف غارت فرهنگ اسلامی در قالب امضای سند 2030 یونسکو را امضا کردند و از طرف دیگر، امضا و اجازه غارت 8 هزار میلیاردی صندوق ذخیره فرهنگیان را واگذار کردند؟ آیا عجیب نیست در بحبوحه طرح همین سوالات مهم، ناگهان تیتر نخست برخی نشریات زنجیرهای و گزارش جلسات برخی مدیران دولتی، دغدغه عدم پخش ربّنای فلان خواننده تحتالحمایه رسانههای سلطنتطلب و بهایی و شبکه دولتی انگلیس میشود؟ چه کسانی و با کدام انگیزه اصرار دارند افکار عمومی را در هیاهوی کنسرتهایی از جنس « خربرفت و خر برفت»، سرگرم کنند و از آنچه در اطرافشان میگذرد، بیخبر سازند؟
علی برکت ا...
به نظرم اصلا لازم نیست صدا وسیما زحمت چخش ربنا را بکشد چون این مسئله الان دیگر موضوعیت ندارد. زیرا با وجود کامپوتر ها و تبلت و موبایل ها که درهر خانه ای چندتایی یافت می شود دیگر نیازی به منت کشی از صدا وسیما نیست ومردم خودشون گوش میدن.
البته نظر خود شجریان ضد نظر شماست و او میگوید از دل برورد هر آنکه از دیده برفت و افرادیکه در رسانه ملی حضور نداشته باشند کم کم به فراموشی سپرده میشوند .سعی کنید تند تر از خود استاد ندوید .