سفره تجملاتی باید جای خود را به سفره رمضانی برای مستمندان و یتیمان بدهد

گروه دین و اندیشه: سفره های تجملاتی که در ماه رمضان پهن شده می تواند جای خود را به سفره های رمضانی برای مستمندان و یتیمان بدهد. در این صورت هم اعمه (ع) و پیامبر اکرم (ص) از ما خوشنود می شوند و هم ضعیفان ما را دعا خواهند کرد.

به گزارش بولتن نیوز، غذا دادن را اطعام گویند. در فقه از آن در باب‌های طهارت، صوم، حج، جهاد، تجارت، نکاح، کفّارات، اطعمه و اشربه، غصب و ارث سخن رفته است.

در روایات بر مواردی از اطعام، مانند اطعام روزه‌دار و اطعام در عروسی، بازگشت از سفر حجّ، خرید منزل و ختنه و عقیقه فرزند تأکید شده است. قرآن، بر اطعامِ نیازمند که در قحطی دچار سختی و گرسنگی شده اصرار ورزیده، یتیم و مسکین را از مصادیق بارز نیازمندان می‌داند.

در پاره‌ای از آیات، اطعام از کارهای پروردگار شمرده شده است: «...‌و هُوَ یُطعِمُ و لایُطعَمُ».

در حقیقت اسناد اطعام به انسانها چیزی جز اسناد اطعام به خدا نیست، زیرا اصل وجود آنان و آنچه اطعام می‌کنند از آنِ خداوند است، ازاین‌رو «مُطعِم» یکی از اسما و صفات الهی شمرده شده است.

اطعام از مصادیق انفاق و احسان است. اسلام برای حفظ حرمت انسانها و ایجاد تعادل اقتصادی در جامعه، صاحبان ثروت را ملزم کرده که بخشی از اموال خود را برای تأمین هزینه زندگی و رفع‌گرسنگی نیازمندان اختصاص دهند: «وفی اَمولِهِم حَقٌّ لِلسّائِلِ والمَحروم».

قرآن کریم بی‌توجهی به اطعام نیازمندان را از آثار کفر به مبدأ هستی شمرده است: «اِنَّهُ کانَ لا‌یُؤمِنُ بِاللّهِ العَظیم ولا‌یَحُضُّ عَلی طَعامِ المِسکین».

همچنین بر ترک اطعام، آثار زیانباری مترتب کرده و در آیاتی اطعام به مسکین در روزهای سخت، نمودی از مجاهدت با نفس و وسوسه‌های شیطانی شمرده شده است.

اطعام در صورتی ارزشمند است که صرفاً برای رضای خدا انجام شود و هیچ انگیزه‌ای جز خشنودی پروردگار در آن نباشد. طبعاً در چنین اطعامی که برای خدا و منزّه از هرگونه منّت و اذیّت و ریاکاری است همه، به ویژه نیازمندان شرکت داده می‌شوند؛ امّا چنانچه در اطعام اغراض دیگری دنبال شود، بسیاری از نیازمندان، به ویژه انسانهای عفیف‌النفس و خویشتندار، محروم می‌مانند.

سزاوار است در اطعام نیازمندان، آنان که احتیاج بیشتری دارند در اولویت باشند و به هنگام سختی و قحطی، بیشتر مورد توجّه قرار گیرند. سوره انسان، بر اطعام نیازمندان در روزهای سخت زندگی و گرسنگی تأکید می‌کند.

از جمله دیگر سفارشات اسلام در مورد اطعام فقرا می توان به موارد زیر اشاره کرد:

تعبير اطعام مسكين، در چند آيه آمده است و به ويژه، با بيان هاي تهديد آميز از كساني ياد شده است كه به سرنوشت فقرا و نياز مندان، كه حتي به شام شب و قوت لايموت خود محتاجند، بي توجه و از آنها غافلند. در يك آيه آمده است:

(يتسائلون* عن المجرمين* ما سلككم في سقر* قالوا لم نك من المصلين* و لم نك نطعم المسكين)

((از بزهكاران پرسيده مي شود كه چه چيز شما را به جهنم در انداخت و آن ها در پاسخ مي گويند: ما نماز خوان نبوديم و نيازمندان را اطعام نكرديم.))

در آيه ديگر مي فرمايد:

(و اما اذا ما ابتلاه فقدر عليه رزقه فيقول ربي اهانن * كلا بل لا تكرمون اليتيم * و لا تحاضون علي طعام المسكين)

((چون براي آزمودن انسان روزي بر وي تنگ كند، گويد: پروردگارم مرا خوار كرد، نه هرگز چنين نيست، بلكه (علت خواري و تنگدستي شما اين است كه) يتيمان را نوازش نكرديد و بر اطعام نيازمندان يكديگر را ترغيب نكرديد.))

از بعضي آيات استفاده مي شود كه ريشه بي توجهي به فقرا، بي اعتقادي و تكذيب روز قيامت است.

(ارايت الذي يكذب بالدين * فذلك الذي يدع اليتيم * و لا يحض علي طعام المسكين)

آيا مي بيني آن كس را كه دين را تكذيب مي كند، پس او همان است كه يتيم را به حال خود گذارد و بر غذا دادن به مسكين ترغيب نكند.

در نهایت مهمترین نکته ای که در اطعام فقرا باید مدنظر قرار داد این است که غصبی نباشد چون غاصبی که غذای غصب شده را به مالک آن بدون آن که متوجه شود، اطعام کند، ضامن آن است و باید قیمت آن را به صاحبش بپردازد [نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام، ج ۳۷، ص ۱۴۲.] و چنانچه به دیگری اطعام کند، مالک می‌تواند غرامت آن را از هر یک از غاصب و خورنده بگیرد؛ در صورتی که از غاصب بگیرد، او حق رجوع به خورنده ندارد، امّا اگر از خورنده بگیرد، وی می‌تواند به غاصب مراجعه کرده، غرامت پرداختی را از او بگیرد نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام، ج ۳۷، ص ۱۴۵.