شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی چیست؟

کاربرد این شاخص در تعدیل مزد و حقوق در قراردادهـای دوجانبـه، نیـز دعـاوی حقـوقی و همچنـین معیار سنجش میزان تورم در اقتصاد است.

در سال پایـه ١٣٩٠ بـا اسـتفاده از نتـایج بررسی بودجه خانوارهای شهری ایران تجدیدنظری در انتخاب کالا‌ها و خدمات نماینده صورت گرفت و از بین کالا‌ها و خدماتی که خانوارهای شهری مصرف می‌کنند، تعـداد ٣٨٥ قلـم کـالا و خدمت (٢٩٤ قلم کالا و ٩١ قلم خدمت) با توجه به اهمیت آن‌ها انتخـاب شد.

هریک از گروه‌های اصلی هزینه نیز به زیرگروه هـایی تقـسیم مـیشـوند کـه هریـک از زیرگروه‌ها به تنهایی شامل چندین کالا یا خـدمت بـا خـصوصیات مـشابه بر اسـاس طبقـه بنـدی Classification Of Individual Consumption by Purpose سازمان ملل میباشند.

فرایند محاسبه شاخص بهای کالا‌ها و خدمات مصرفی شامل دو مولفه اصلی است. مولفه اول تعیین ترکیب کالا‌ها و خدمات مصرفی خانوار‌ها و میزان مصرف هر یک از اقلام در سال پایه است که به آن سبد شاخص می‌گویند. رصد تغییرات قیمت اقلام سبد شاخص در طول زمان نیز مولفه دوم در فرآیند محاسبه بهای کالا‌ها و خدمات مصرفی است.

رصد تغییرات قیمت اقلام از اول هر ماه آغاز می‌شود و تا روز بیست‌ونهم همان ماه ادامه می‌یابد. جمع‌آوری اطلاعات مربوط به قیمت کالا‌ها و خدمات در همه شهرهای مورد بررسی از طریق مراجعه مستقیم آمارگیران ثابت، رسمی، محلی و کارآزموده اداره آمار اقتصادی بانک مرکزی به منابع اطلاع و مصاحبه با آن‌ها صورت می‌گیرد.

آمارگیران اقتصادی بانک مرکزی هر ماه به حدود ۴۰ هزار منبع اطلاع مراجعه و قیمت جاری بیش از ۱۲۱ هزار مظنه از کالا‌ها و خدمات را پرسش می‌کنند و در صورتی که قیمت کالا یا خدمتی در ماه قیمت‌گیری نسبت به ماه گذشته افزایش یا کاهش داشته باشد، دلایل این نوسان بررسی می‌شود. در جمع‌آوری اطلاعات همواره سعی می‌شود قیمت‌های عملی حاکم بر بازار هر شهر جمع‌آوری و گزارش شود.