تصویری دلخراش از اندوه کارتن‌خواب‌ها در نمایش «شلتر»

به گزارش بولتن نیوز، تفکر، تعمق و بررسی معضل دردناک اعتیاد، همواره به عنوان یکی از منفور ترین و غیرقابل تحمل ترین آسیب‌های اجتماعی، کام عموم افراد فرهیخته جامعه را تلخ می‌ساخته است و در این میان همیشه و در همه حال، صاحب نظران حوزه جامعه شناسی راهکارهای متعددی برای جبران خسارت‌های ناشی از ابتلا به این بلای خانمان سوز اندیشیده‌اند.

به یقین به کارگیری ابزار فرهنگ برای دعوت عموم مخاطبان جامعه به تفکر در حوزه این آسیب، یکی از موثرترین، سریع ترین و کوتاه ترین مسیرها خواهد بود.

نگارش ساناز بیان از نمایش «شلتر»، روایتی مستند، دقیق، ظریف، هوشمندانه و موشکافانه از زندگی انسان‌هایی است که پس از دریافت حقیقت تلخ اعتیاد، شوکران ویران کننده آن را در هم شکسته‌اند و برای نجات از این منجلاب به «شلتر» پناه آورده‌اند.

شاید در نگاه نخست، تماشاچی در انتظار دریافت یک داستان با پی‌رنگ، خط سیر، شخصیت پردازی و تصویرهای منسجم و در هم تنیده باشد و کمتر کسی منتظر دریافت مفاهیم در شکلی مستند و به شکل مستندهای رایج در سیما باشد، اما به یقین باید به این امر اذعان داشت که شوک وارد شده به تماشاچی در ابتدای اثر، این توان را در خود دارد تا اندیشه او را تا پایان در قالب مستند با خود همراه نگاه دارد و بر همین اساس می‌توان گفت قدرت پرداخت نگارش داستان در شکل دهی موضوع ستودنی است.

نگاه عمیق و دقیق به زندگی ترنس‌ها نیز یکی دیگر از موضوعات مهم در شلتر است که بی شک شجاعت نگارنده و تولید کننده اثر را به رخ مخاطب می‌کشد.

بازی های مستقل و در عین حال در هم تنیده آخرین اثر امین میری در مقام کارگردان، در عین داشتن روایتی واحد و مستقل، به سان تکه‌های یک چینه، تصویر چشم نواز و در عین حال دلخراش از اندوه کارتن خوابان را به تماشاچی ارائه می‌کند که بی شک نیازمند پرداخت و تعمقی بیشتر از سوی نقش آفرینان اثر است، گر چه با تمام این اوصاف، زنجیره مستحکم خرده روایت‌های جاری در اثر، تن نحیف اندیشه مخاطب را از درد قابل درمان اعتیاد، به کبود بغض می‌آلاید.

مخاطب شلتر، پا به پای شخصیت‌های اثر، تزلزل نشئت گرفته از بیماری کبود اعتیاد وارد شده به پایه و اساس ثبات روابط و عواطف انسانی را به چشم می‌بیند و روح را به جرقه‌های بغض می آلاید و اینجاست که بغض خاکستری جاری در خرده روایت‌های شیرین شلتر روی گلوی تماشاچی می‌ماند و همین امر است که او را با درنگ و تفکر از درب سالن خارج می‌کند.

به هر روی شلتر پرداختی متفاوت از روایات شکل گرفته امروز ادبیات نمایشی به معضل اعتیاد دارد و در این میان بدون شک، آمیختگی حس شخصیت‌های اثر در همدردی با هم نوعان خویش که دچار دردی مشترک هستند، قابل تأمل است.

نگاه درام شلتر، به زندگی معتادان پشیمان از درد اعتیاد با تراژدی تلخ عشق‌ها، نفرت‌ها، خشونت‌ها و عطوفت‌های در هم تنیده در ساختار خانواده های ایرانی، پیوندی ناگسستنی دارد و این پیوند در جریان داستان، دست مخاطب را در فراز و فرود روایت‌های جاری در اثر رها نساخته و پله‌های اندیشه و تفکر را به سمت خودآگاهی می‌پیماید.

بهره گیری از دیالوگ‌های در هم تنیده به همراه بازی ستودنی بازیگران جوان اثر و همچنین درآمیختگی بدن، بیان، فرم و نهایت استفاده از میمیک در بازی برخی از بازیگران نوپای اثر، شلتر را به داستانی یکپارچه، روان و خوش ساخت بدل ساخته است که بهره گیری از میزانسن‌های منطقی در طول مدت زمان نمایش، لذت مخاطب را از تماشای این اثر، دو چندان می‌سازد.

بهره گیری از پوشش باورپذیر برای پرسوناژهای اثر و طراحی لباس کهنه نمای شلتر، موسیقی محزون جاری در آن را افزون می کند و مکث جدی مخاطب در گره‌های کور لباس‌های آنان، پیوندی ناگسستنی با تراژدی فقری دارد که عموم افراد جامعه آن را در گوشه و کنار خیابان به چشم می‌بینند.

با همه این اوصاف در چینش آکسسوار اثر نیز انتظار می‌رفت امین میری نگاهی دقیق تر به خرج می‌داد و با تکیه بر آلات بیشتر در صحنه، باور پذیری اثر را در مخاطب دو چندان می کرد تا در این حوزه نیز نتوان از اثر خرده گرفت.

با گذر از تلخی جسارت نگارنده در بردن نام برخی از چهره‌های سیاسی مطرح در متن و پایبندی کارگردان به سطور آن، باید پذیرفت در روزگاری که مخاطب کم حوصله و سخت پسند تئاتر امروز در زیر و بم جریان‌های هنر، به دنبال داستانی قابل تأمل و درخور توجه است، تفکر اجرای نمایشی مستند، آن هم در یکی از معتبرترین سالن‌های نمایش تهران، اقدامی جسورانه و مثال زدنی است که شاید خطر آن را کمتر هنرمندی به جان می‌خرد.

اتفاقات قابل درنگی که «شلتر» روی صحنه، با حضور بازیگران جوان، مستعد و در عین حال نوپای خود رقم می‌زند، می‌تواند انگیزه‌ای در جهت تولید آثار مستند در حوزه تئاتر بوده و اجرای این اثر در موج‌های بسیار وسیع و گسترده متون خارجی در سالن‌های مطرح، به کارگردانی چهره‌های پیشکسوت این عرصه و با نقش آفرینی ستارگان روز صحنه می‌تواند تلنگر ایجاد اندیشه و انگیزه‌ای نو، به نام نمایش مستند، در میان تولید کنندگان فرهیخته آثار نمایشی در کشور باشد.

به دور از دغدغه‌های آرزوهای کالی که مرور تلخی نرسیدن به آن‌ها بغض را در گلوی مخاطب شلتر به کوهی استوار بدل می‌سازد. در پایان امید آن دارم که شلتر بتواند به عنوان اثری نو با نگاهی نو به چینش آجرهای مستحکم مستند در طبقه‌های فوقانی تئاتر روز کشور، بامی بلند برای این دست از آثار نمایشی برای مخاطبان دقیق و هوشمند تئاتر ایران بنا سازد.