آیا «رژیم غذایی مونو» به کاهش وزن کمک می کند؟

به عنوان مثال، رژیم غذایی مونو (Mono Diet) را مد نظر قرار دهید که بنابر گزارش گوگل یکی از پر جستجوترین رژیم های غذایی در سال 2016 بوده است. این رژیم غذایی شامل خوردن تنها یک ماده غذایی (به عنوان مثال، سیب یا موز) یا یک نوع از مواد غذایی (به طور معمول میوه ها یا سبزیجات) می شود.

این رژیم غذایی اخیرا و به واسطه یکی از کاربران یوتیوب از محبوبیت بیشتری برخوردار شده است. این کاربر روزانه نزدیک به 30 موز مصرف می کند.

در سال گذشته پن ژیلت، شعبده باز، تنها با خوردن سیب زمینی 100 پوند (45 کیلوگزم) از وزن خود را کم کرد، در شرایطی که مت دیمون، هنرپیشه هالیوود، نیز یک بار این مساله را تایید کرد که برای حضور در یکی از نقش های سینمایی خود و برای کاهش وزن تنها سینه مرغ مصرف می کرده است.

اما به دلیل این که افراد سرشناس رژیم غذایی مونو را دنبال می کنند و به گونه ای دیوانه‌وار وزن کم می کنند، به معنای آن نیست که وعده های تک غذایی مناسب شما نیز هستند.

چگونه کار می کند؟

تنها با یک جستجوی ساده در گوگل یا شبکه های اجتماعی با افراد بسیاری مواجه خواهید شد که رژیم های غذایی مونو را تقریبا از هر نوع میوه و سبزیجاتی - هندوانه، انبه، گل کلم، اسفناج - و حتی غذاهایی مانند پیتزا شکل داده اند. هواداران این رژیم غذایی مدعی هستند که خوردن تنها یک ماده غذایی برای یک دوره زمانی به گوارش کمک می کند، زیرا بدن مواد مغذی کمتری را باید متابولیز کند و بر همین اساس، آنزیم های گوارشی کمتری برای این فرآیند نیاز است. بدن نیازی به سخت کار کردن ندارد، که میزان نفخ را کاهش می دهد و جذب مواد مغذی را به حداکثر می رساند، نیازهای بدن با کالری های کمتری تامین می شود و حتی ممکن است از هوس برای غذاهای کم ارزش پیشگیری کند. اما به گفته پائولین هکنی، مدیر تغذیه بالینی در مرکز پزشکی وستچستر در نیویورک، هیچ مدرک علمی برای پشتیبانی از این ادعاها وجود ندارد.

آیا می تواند به کاهش وزن منجر شود؟

یکی از جذاب‌ترین نکات درباره رژیم غذایی مونو این است که به کاهش وزن چشمگیر با سرعت برق و باد منجر می شود، زیرا مصرف کالری بسیار کم است. برخی بر این باورند که محدودیت شدید می تواند هوس شما برای قند فرآوری شده، نمک، و چربی را کاهش دهد. اما پائولین هکنی به این نکته اشاره می کند که بدن شما بهای این شرایط را پرداخت خواهد کرد. با توجه به غذایی که مصرف می کنید، شیمی بدن حتی تنها پس از گذشت یک یا دو هفته از چنین رژیم غذایی به شدت محدود شده ای می تواند به طور چشمگیری تغییر کند.

آیا ایمن است؟

به گفته کارولین آپوویان، مدیر مرکز مدیریت وزن و تغذیه در مرکز پزشکی بوستون، اگر چه با کمک این رژیم غذایی ممکن است شاهد کاهش وزن خود باشید، اما به طور قطع از سوء تغذیه و از دست دادن عضله رنج خواهید برد و این تحلیل رفتن عضلات به معنای سوخت و ساز کندتر خواهد بود. این به معنای آن است که در آینده برای کاهش وزن با دشواری بیشتری مواجه خواهید بود و وزن کم شده طی دوران رژیم غذایی مونو پس از آن که تغذیه عادی خود را از سر بگیرید، بار دیگر باز خواهد گشت.

با مصرف تنها یک ماده غذایی، مانند موز، شما بدن خود را از مواد مغذی مهم محروم می کنید. یک رژیم غذایی سالم باید متشکل از هر سه درشت‌مغذی یعنی پروتئین، کربوهیدارت و چربی باشد.

از سوی دیگر، مصرف تنها یک ماده غذایی می تواند موجب دریافت بیش از اندازه یک سری از مواد مغذی توسط بدن شود که برخی از آنها می توانند پیامدهای جدی به همراه داشته باشند. به عنوان مثال، دریافت پتاسیم بیش از اندازه از موز می تواند به عوارض قلبی عروقی، مانند ایست قلبی، منجر شود، و قند اضافی می تواند خطر ابتلا به دیابت نوع 2 و اختلال در سطوح انسولین را در پی داشته باشد. این شرایط می تواند افزایش اشتها و هوس های غذاهای کم ارزش را موجب شود. همچنین، زمانی که از خوردن یک ماده غذایی مشابه خسته می شوید، احتمال مصرف بیش از اندازه مواد غذایی دیگر که تلاش می کردید از آنها دور باشید، افزایش می یابد.

احتمال افزایش وزن دوباره پس از کنار گذاشتن این رژیم غذایی وجود دارد؟

یکی از موارد مهمی که باید درباره کاهش وزن از طریق رژیم های غذایی سخت و محدودکننده مانند رژیم غذایی مونو مد نظر قرار بگیرد این است که کاهش وزن چقدر دوام می آورد. اگر روشی سالم برای غذا خوردن را پس از پایان رژیم غذایی مونو اتخاذ نکنید، به احتمال بسیار زیاد بار دیگر به وزن پیش از آغاز رژیم باز می گردید و یا حتی سنگین‌تر می شوید.

راهبرد بهتر این است که از خوردن غذاهایی که دوست دارید، اما کمکی به تحقق اهداف کاهش وزن شما نمی کنند، پرهیز کنید و در پی جایگزین هایی سالم باشید. مصرف میوه های تازه و خرما را می توانید به جای قندهای افزوده شده مد نظر قرار دهید، یا تلاش کنید به جای نمک از سیر، پیاز و گیاهان دارویی استفاده کنید. اگر برای کاهش استرس به خوردن روی می آورید، فعالیت دیگری برای این کار پیدا کنید و به عنوان مثال، انجام یوگا یا پیاده روی را در نظر بگیرید، که نه تنها از مصرف مواد غذایی غیر ضروری پیشگیری می کنند، بلکه می توانید کالری بیشتری نیز از این طریق بسوزانید.