شعر آئینی نماد تاریخ و هویت یک ملت است

به گزارش بولتن نیوز به نقل از روابط عمومی بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان، محفل شعرفاطمی از محافل جشنواره شعر فجر، بعدازظهر امروز، دوشنبه ۲۵ بهمن در خانه اندیشمندان علوم انسانی تهران و با حضور اهالی شعر و ادبیات، سیدعباس صالحی، معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، مهدی قزلی، مدیرعامل بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان، محمدکاظم کاظمی، دبیر علمی یازدهمین جشنواره شعر فجر، محمدعلی مجاهدی، شاعر پیشکسوت آیینی و جمعی از شاعران، غزلسرایان و ترانه‌سرایان جوان برگزار شد.

شعر، پیر و جوان نمی‌شناسد

مهدی قزلی، مدیرعامل بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان و دبیر اجرایی یازدهمین جشنواره شعر فجر، نخستین سخنران این محفل بود که در سخنان آغازینش، جشنواره شعر فجر را فرصتی برای ارائه نظرات شاعران دانست.

وی همچنین با تأکید بر اینکه شاید شاعری، پیر و جوان بشناسد؛ اما شعر، پیر و جوان نمی‌شناسد، گفت: شاید در شاعری بتوانیم از کسوت و پیری و جوانی سخن به میان آوریم؛ اما وقتی درباره شعر صحبت می‌کنیم، صحبت از خوب و بد است.

قزلی افزود: با نگاهی به گذشته شاعران بزرگ معاصر و قدیمی، متوجه می‌شویم که بیشتر شاعران و نویسندگان در ۳۰ سالگی بارقه‌های بزرگی را از خود نشان داده‌اند و کسی اگر شاعران جوان ما را تنها به خاطر کم‌سن و سال بودنشان تخطئه کند، مسیر کسانی را می‌رود که زمانی در شورای خود، حضرت امیر (ع) را به دلیل کم‌سن و سالی از خلافت کنار گذاشتند.

مدیرعامل بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان ادامه داد: کنار گذاشتن کسی در هر حیطه‌ای بر اساس استدلال جوانی، استدلالی ضعیف و بی‌برکت است. از این بابت، شعر شاعر ۱۸ ساله و شعر شاعر ۸۸ ساله فرقی ندارد؛ البته سن در پختگی اثر دارد؛ اما کمال، چیزی غیر از پختگی است و امکان دارد شاعران در سنین مختلف به آن برسند.

دبیر اجرایی یازدهمین جشنواره شعر فجر ادامه داد: حضرت زهرا (س) در ۱۸ سالگی به تمام کمالات دست پیدا کرد؛ بنابراین چنین امکانی برای همه جوانان وجود دارد که در همان ایام شباب، کمالات را به دست آورند و ما به این موضوع، امیدوار هستیم.

مهدی قزلی سخنان خود در این محفل را این‌گونه به پایان رساند: در نگاه معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اعتماد به جوانان وجود دارد. آقای دکتر صالحی، در ۳۲ سالگی من اعتماد کردند و مسئولیت بنیاد شعر و ادبیات داستانی را به اینجانب سپردند.

شعر موهبتی است که به شاعر عطا می‌شود

فاطمه راکعی، مدیرعامل انجمن شاعران ایران، دیگر سخنران این محفل نیز با گرامی‌داشت ایام فجر و تسلیت ایام فاطمیه و همچنین تبریک به جوانانی که در این محفل به شعرخوانی پرداختند، گفت: ما شعر خوب و بد و شعر عالی داریم. گونه‌ای از شعر ما که به معنویت و اخلاق و کمالات انسانی و مسایل اجتماعی، انسان‌دوستی و خیرخواهی می‌پردازد، عموماً به عنوان شعر عالی می‌شناسیم.

وی در ادامه با تأکید بر اینکه شعر بد، شعر موفق نیست و تأثیری بر جمع مخاطبان شعرشناس ایجاد نمی‌کند، افزود: شعر خوب، شعری است که از نظر ساختار ادبی، کامل و موفق است؛ اما از مضامین مهم بهره نمی‌برد. ولی شعر عالی آن است که هم از نظر خلاقیت و داشتن ماهیت شعری و شاعری موفق است و هم اینکه تأثیرگذار است و مضامین بلندی دارد.

راکعی ادامه داد: این مضامین بلند می‌تواند تفکر در مسایل فلسفی و فراماده باشد که مرزها را در می‌نوردد و محدود به مرزهای جغرافیایی و زمانی نیست. شعری است که هر انسان متفکر و دارای فطرت سالم انسانی به آن می‌اندیشد و از مسایلی مانند عشق، مرگ، زندگی، ستم‌ستیزی، دوست داشتن نوع بشر، مهروزری و خیرخواهی و ... استفاده می‌کند.

این بانوی شاعره کشورمان در بخش دیگری از سخنانش اظهار کرد: شعرهایی که درست و یا غلط با اصطلاح شعر آیینی از آن یاد می‌شود، شعرهایی هستند که دستمایه شاعر برای پرداختن به مسایل معنوی، اجتماعی و سیاسی و بررسی متعقلانه در زندگی و تاریخچه زندگی بزرگان دین ماست.

راکعی همچنین گفت: ائمه (ع) ما نیازی به انواع سوگواری‌ها ندارند؛ تأمل در زندگی آنها و اینکه هدف آنها چه بود و چگونه زندگی کردند و چگونه رفتند، مهم است.

وی در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه شعر به عنوان موهبت به شاعر عطا شده است، افزود: در جهان امروز که پرآشوب است و در آن بهترین و زیباترین دانسته‌ها و مسایل فرهنگی ما یعنی اسلام با بدترین چهره‌ها و الفاظ و نمودها مطرح می‌شود، شاعر جوان باید بداند که چگونه می‌تواند از این موهبت استفاده کند.

راکعی ادامه داد: شعر آیینی ما با بررسی جنبه‌های مختلف شخصیتی و انسانی ائمه (ع) مخصوصاً اگر در حوزه زنان فعال هستیم، در بررسی ابعاد زندگی و شخصیت حضرت زهرا (س) و حضرت خدیجه (س)، حضرت زینب (س) و دیگر زنان ایثارگر صدر اسلام، خلق می‌شود. شاعر آیینی می‌تواند با بررسی و درنوردیدن افق‌ها و برداشتن زمان از میان، به این شخصیت‌ها نزدیک شود و آنها را به درستی درک کند و شعرهای عاشقانه و ماندنی بسراید.

خالق اشعار آیینی متعدد و فعال ادبی و فرهنگی در ادامه سخنانش با تأکید بر اینکه شعر اگر تأثیرگذار نباشد، نخواهد ماند، گفت: در تعریف شعر گفته شده که «شعر، گونه‌ای از ادبیات است که در کم‌ترین تعداد کلمات، بیشترین حرف را به تأثیرگذارترین وجه بیان کند.» اگر این موهبت را دارید، بکوشید که آن را به یک شعر عالی با مضامین عالی تبدیل کنید.

وی همچنین درباره شعرهایی که در مورد حضرت زهرا (س) و ائمه (ع) گفته شده، بیان کرد: از دیرباز اشعار درخشانی در آثار کلاسیک خود داریم. برخی فکر می‌کنند در شعرهای آیینی فقط قالب‌های سنتی پاسخ‌گو هستند؛ ولی در قالب‌های مختلف ادبیات معاصر، شعرهای آیینی درخشانی از جمله در آثار استاد موید و آثار دیگران از جمله مرحوم سیدحسن حسینی، سهیل محمودی و احمد عزیزی داریم.

راکعی در پایان خطاب به شاعران جوان شرکت‌کننده در این محفل سفارش کرد: سعی کنید در جهان پرآشوب امروز، به عنوان شاعر، کسی که اندیشه را در قالب شعر می‌پراکند، اثرگذاری اجتماعی و بین‌المللی داشته باشید و اسلام رحمانی را بر اساس آنچه فرهنگ ماست و آموزه‌های دینی را که ائمه (ع) و بزرگان دینی و در عصر حاضر حضرت امام (ره) به ما آموختند، معرفی کنید و آن را به جامعه تشنه معنویت امروز هدیه دهید.

شعر آیینی، کانون گنج شعر فارسی است

سیدعباس صالحی، معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هم در سخنرانی خود در این محفل با بیان اینکه شعر، ثروت ملی ایران و جامعه فارسی‌زبانان جهان است، گفت: در این ادعا و این گفته، تردیدی نیست و می‌توان بر این جمله افزود که شعر آیینی، کانون این کان و کانون این گنج است.

وی افزود: به جهات مختلف، می‌توان این ادعا را کرد و از پس آن برآمد؛ نخست اینکه در تاریخ هزار ساله شعر فارسی، شعر آیینی شعری است که مستمرترین توالی تاریخی را داشته است، چنین توالی تاریخی‌ای را در مضامین دیگر شعر، کمتر سراغ داریم. نکته دیگر اینکه، شعر آیینی گستره جغرافیایی ایران و فارسی‌زبانان را به نحو وسیع‌تری دربرمی‌گیرد. جای‌ جای ایران و جامعه فارسی‌زبان، شاعر آیینی داشته و دارد.

رییس هیات امنای بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان در ادامه سخنان خود اظهار کرد: بنابراین وقتی از شعر آیینی صحبت می‌کنیم، در حقیقت از تاریخ، هویت، ادب و افتخار یک ملت، زبان و یک جامعه انسانی سخن می‌گوییم؛ حتی اگر چندان دینی و مذهبی نباشیم.

وی با تأکید بر اینکه شعر آیینی، بخش جداناپذیر هویت ملی ماست، گفت: شعر آیینی هویت فارسی‌زبان است و امروز خرسندیم که در این محفل جوانانه، بالندگی شعر آیینی، همچنان با جوانانی است که این مسیر را پوینده‌تر و متکامل‌تر طی می‌کنند.

صالحی در بخش دیگری از سخنانش درباره روند برگزاری جشنواره شعر فجر در سه دوره اخیر آن گفت: جشنواره شعر فجر، فرصتی برای رویش‌های متعددی است که این جشنواره می‌تواند فرصت‌ آن را فراهم کند. در این سه سال با اشراف و هدایت پیشکسوتان شعر و همکارانم در بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان، اتفاقاتی رخ داده که می‌تواند مقدمه‌ای برای مسیر تکاملی‌تر جشنواره شعر فجر باشد.

وی ادامه داد: اینکه مسیر جشنواره از قالب‌های تک شعر به کتاب سوق داده شد، داوری‌ها را منسجم‌تر کرد و می‌تواند این انسجام را تداوم بخشد و به تمام کسانی که در شناسنامه جمهوری اسلامی کتاب چاپ می‌کنند، امکان حضور در جشنواره را بدهد، گامی در اتفاقات جشنواره شعر فجر بود.

معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: در حوزه محافل جشنواره‌های شعر فجر، هم از لحاظ تکثر استان‌ها در سه سال گذشته و هم از لحاظ تکثر مضمونی که به نحوی جشنواره شعر فجر را با آن مضامین پیوند بدهد؛ از جمله جشنواره‌های شعر طنز، شعر فاطمی، شعر ترکی و موضوعات متعدد دیگر، شاهد رشد بودیم.

وی همچنین گفت: بخش دیگری از افق جشنواره شعر فجر این است که بتواند در افق فارسی‌زبانان جای مناسب‌تری پیدا کند. اتفاقاتی که در سه ساله اخیر جشنواره چه در دوره‌های دبیری آقای دکتر امینی و چه امسال در دوره دبیری آقای کاظمی، رخ داده، همگی با این نگاه است که شعر، به عنوان پل ارتباطی ایران و جهان معرفی شود.

صالحی در پایان سخنانش اظهار امیدواری کرد که جشنواره شعر فجر، گام‌هایی را که در حوزه‌های داوری و محافل شعر و دیپلماسی شعر آغاز کرده است، بتواند پرقدرت‌تر و خلاق‌تر و با گستره وسیع‌تر، پیش ببرد.

مهدی ابوالقاسمی، احمد امیرخلیلی، کاظم بهمنی، رسول پیره، ساجده جبارپور، سیدسکندر حسینی، حامد خاکی، میثم داوودی، سجاد رشیدی‌پور، محمد رسولی، امید روزبه، سما روشنایی، حسین زحمتکش، سجاد سامانی، امیرعلی سلیمانی، پیمان طالبی، حسین طاهری، مرضیه فرمانی، مریم مایلی زرین، غلامرضا طریقی و ... از جمله شاعرانی بودند که در محفل جوانان (شعر فاطمی) تازه‌ترین سروده‌های خود را با موضوع شهادت حضرت صدیقه طاهره سلام‌الله علیها، انتظار و عاشورا قرائت کردند.

یازدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر، اسفندماه امسال در مشهد، پایتخت فرهنگی جهان اسلام در سال ۲۰۱۷ به کار خود پایان می‌دهد.