جزئیات سه شوک اقتصاد ایران/سناریوهای رشد اقتصادی سالهای آتی

به گزارش بولتن نیوز، مسعود نیلی در همایش سیاست های پولی و چالش های بانکداری و تولید گفت: تولید ناخالص داخلی سرانه کشور به قیمت ثابت سال ۸۳، نشانگر آن است که تا سال ۸۶، روند نسبتا خوبی را شروع کرده بودیم؛ به نحوی که رشدهای اقتصادی مناسبی حاکم بود، اما از سال ۸۶ به بعد، این روند با کاهش مواجه شده است.

مشاور اقتصادی رئیس جمهور افزود: پس از آن اقتصاد وارد دوره رشد پایین شد و نقطه شکست کاهش نرخ رشد اقتصادی کشور از سال ۸۷ شروع شد. و در سال ۹۱ به رشد منفی رسیدیم. بنابراین این روند، ادامه یافت. در عین حال در فاصله سالهای ۸۷ تا ۹۰ نیز، درآمدهای ارزی کشور ۵۳۵ میلیارد دلار به قیمت ثابت سال ۹۴ بوده است؛ بنابراین مشکل منابع وجود نداشته که منجر به کاهش رشد شود.

وی تصریح کرد: در مقطع تحریمها، این رشد اقتصادی حتی منفی هم شد. اما بدون اینکه سرمایه گذاری قابل توجهی نیاز داشته باشیم، رشد در سال ۹۵ و حتی ۹۶ حاصل خواهد شد، اما از سال ۹۶ به بعد، این مهمترین سوال پیش روی اقتصاد کشور است که کدامیک از سناریوها در آینده اقتصاد ایران تحقق خواهد یافت؛ یک سناریو این است که مسیری را که در سالهای قبل از ۸۷ داشتیم، ادامه داده و رشد متوسط ۵.۳ درصد را داشته باشیم. در سال ۱۴۰۴ کشور را به رشد تولید ناخالص داخلی سرانه ۱۱.۵ درصدی را نیاز دارد که در اقتصاد ما باید رخ دهد.

به گفته نیلی، از سال ۹۶ به بعد رشد خوبی داریم که می تواند مساله اشتغال را حل کند و درآمد ما نیز به نسبت سالهای قبل در حال افزایش است، ولی شکاف درآمدی ماندگاری را هم رقم خواهد زد. اینکه ما چرا رشد اقتصادی را حس نمی کنیم، به دلیل کاهش سطح درآمد سرانه است که البته به نظر می رسد که جبران هم نخواهد شد.

وی اظهار داشت: رشد تولید ناخالص سرانه حدود یک درصد و رشد اقتصادی دو تا دو و نیم درصد، بیشتر سازگار با مسیری است که ما از سال ۸۷ به بعد داشته ایم، البته این سناریوی خوبی برای آینده کشور نیست و اگر قرار باشد در این مسیر حرکت کنیم برای ما مساله ساز خواهد شد.

مشاور اقتصادی رئیس جمهور خاطرنشان کرد: در پانزده سال گذشته کشور با سه شوک مواجه بوده است، به این معنا که اولین شوک، وفور درآمدهای نفتی است که در دهه ۱۳۸۰ رخ داد و باعث شد درآمدهای ارزی حاصل از صادرات نفتی کشور، طی یک دهه ۴.۷ برابر رشد داشته است. شوک دوم تحریم و اثرات به جای مانده از آن است و البته شوک اخیر قیمت نفت در سال ۹۴ نیز که ۵۷ درصد درآمدهای نفتی کشور را در این سال نسبت به سال قبل از آن کاهش داد را هم نباید فراموش کرد.

نیلی ادامه داد:  سه شوک وفور درآمدهای نفتی در نیمه دوم دهه ۵۰، در عین حال شوک سیاسی انقلاب اسلامی و پس از آن جنگ و در نهایت شوک کاهش قیمت نفت در فاصله سالهای ۶۵ تا ۶۷ نیز مثل همین شوک های سه گانه مذکور است. البته شوک کاهش قیمت نفت سال ۹۴ هم اکنون در حال جذب شدن در اقتصاد است که باید آثار آن و شیوه چگونگی جذب آن را نیز بررسی کرد.

وی اظهار داشت: تا قبل از وفور درآمدهای نفتی نیمه دهه ۵۰ رشد بدون نفت ما ۱۰ درصد بوده که وقتی شوک نفتی اتفاق افتاد، رشد تولید ناخالص داخلی کوتاه مدت رخ داد و ما را به شوک دوم هدایت کرد، وقتی از سه شوک خارج شدیم، رشد تولید ناخالص داخلی را به ۳.۲ درصد بدون نفت رساند.

نیلی با اشاره به اصلاحات ساختاری برنامه سوم توسعه نیز گفت: منابع ارزی نفتی نیز به اندازه ای نبود که شوک ایجاد کند و پس از آن، وارد رونق درآمدهای نفتی شدیم.