بيرون ماندن دو فيلم از جشنواره و هيات انتخاب

گروه سینما و تلویزیون: عماد افروغ تنها عضو هيات انتخاب سي و پنجمين جشنواره فيلم فجر است كه اين روزها جسارت حرف زدن و ارايه جزييات از نحوه انتخاب فيلم‌ها را بيشتر از ديگران دارد. او نخستين بار بعد از اعلام اسامي اوليه فيلم‌هاي بخش مسابقه در گفت‌وگويي عنوان كرد: «انتخاب هيات انتخاب جمعي بود و فيلم‌هايي كه معرفي شده‌اند حاصل جمع‌بندي آراي تمامي اعضا هستند.»

به گزارش بولتن نیوز، او حالا بعد از معرفي كامل فيلم‌هاي بخش مسابقه و چشم‌انداز سينماي ايران در برنامه ٣٥ و در پاسخ به سوال فريدون جيراني مبني بر اينكه كدام فيلم اولي‌ها در اين دوره از جشنواره فيلم فجر توجه او را به خود جلب كرده‌اند، اسم ٣٥ فيلم سينمايي را از روي دفترچه خود خواند، فيلم‌هايي كه يا در بخش مسابقه سينماي ايران حضور دارند يا به بخش چشم‌انداز

راه يافته‌اند. اما نكته قابل توجه در ميان اين اسامي، دو فيلمي بود كه در هيچ بخشي از جشنواره امسال حضور نداشتند، فيلم‌هاي «يه وا» به كارگرداني آناهيد آباد و «كارت پرواز» مهدي رحماني. پيش از اين آباد در واكنش به انتخاب نشدن فيلم خود در بخش مسابقه و در اعتراض به اين تصميم، حيرت خود را از اين اتفاق اعلام كرده بود: «من و تهيه‌كننده محترم فيلم از چند ماه قبل، به اصرار مسوولان برگزاري جشنواره فيلم فجر تمام تلاش خود را كرديم كه فيلم در اين رويداد مهم سينمايي حضور داشته باشد. حتي شنيده شد كه فيلم با راي بالايي توانسته نظرات را به خود جلب كند و هيچ مشكلي براي حضور در جشنواره نداشته است.» او در نهايت با قاطعيت اعلام كرد «يه وا» را از جشنواره فجر بيرون مي‌كشم و اجازه نمي‌دهم در هيچ بخش ديگري حضور داشته باشد. اما حرف‌هاي افروغ در برنامه فريدون جيراني و اسامي فيلم‌هايي كه او از روي كاغذ خواند، واكنش برخي منتقدان و سينماگران را در پي داشت. اگرچه افروغ بعد از اين اظهارات در گفت‌وگو با سينماسينما، توضيحات ديگري را به صحبت‌هاي خود اضافه كرد. او با بيان اينكه تنها مي‌تواند در مورد فيلم‌هاي بخش مسابقه صحبت كند، تاكيد كرد اعضاي هيات انتخاب ليست منتخب خود را به دبير جشنواره فيلم فجر ارايه كردند: « من كاري به ليست ديگري ندارم. ليستي كه ما به دبير جشنواره داديم، هماني است كه بخشي از آن را در برنامه فريدون جيراني خواندم.»

اين عضو هيات انتخاب در ادامه مسووليت تصميم‌گيري بر سر حضور فيلم‌هاي رزرو و چشم‌انداز سينماي ايران را با دبير جشنواره فجر دانست: «تقدم و تاخر حضور اين فيلم‌ها در بخش‌هاي اصلي و مسابقه با دبير جشنواره است و بايد ايشان نسبت به اين پرسش پاسخ بدهند. ۲۸ فيلم اوليه كه توسط هيات انتخاب اعلام شد در ليست اوليه تحويل دبير جشنواره شد. دو فيلم «كارت پرواز» و «يه وا» در ليست هيات انتخاب بود اما اينكه بعد از آن چه اتفاقي افتاد را بايد از جايي غير از هيات انتخاب جست‌وجو كرد. وقتي اين دو فيلم در بخش مسابقه از سوي دبير جشنواره اعلام نشدند، تصميم گرفتند فيلم را از بخش چشم‌انداز هم خارج كنند و در جشنواره حضور نداشته باشند.»

افروغ در ميان صحبت‌هاي خود به اين مساله اشاره كرد كه اگر قرار بود به ليست هيات انتخاب توجه شود، دو فيلمي كه از بخش مسابقه بيرون مانده بود، قطعا مورد توجه قرار مي‌گرفت. او همچنين به خانواده سينما اين اطمينان را داد فيلمي خارج از ليست هيات انتخاب در جشنواره حضور ندارد. افروغ در صحبت‌هاي خود به اين مساله اشاره كرد كه هيات انتخاب اطلاعي از قوانين و مقررات جشنواره ندارد، اين اعضا نمي‌دانند فيلمي مشكل پروانه ساخت دارد يا خير؟ او در نهايت پاسخ به پرسش نهايي را بر عهده محمد حيدري، دبير جشنواره فجر گذاشت. افروغ در پايان صحبت‌هايش «كاناپه» كيانوش عياري را از لحاظ ساختار و محتوا فيلمي بدون نقص دانست و جاماندن فيلم از بخش مسابقه را تنها مشكل شرعي (مساله استفاده از كلاه گيس) دانست.

طبيعي است كه در چنين فضايي محمد حيدري به عنوان مسوول مستقيم جشنواره فيلم فجر و عوامل دو فيلم جا مانده از بخش مسابقه جشنواره، واكنش نشان دهند. آناهيد آباد كه پيش از اين با اطمينان گفته بود، از بيرون ماندن فيلمش از بخش مسابقه در حيرت است، به نظر رسيد حرف تازه‌اي ندارد. از طرف ديگر دبير جشنواره‌ فيلم فجر درباره‌ وضعيت انتخاب دو فيلم «كارواجار» و «كارت پرواز» به توضيحات كوتاهي بسنده كرد و باقي توضيحات را به نشست مطبوعاتي جشنواره موكول كرد. او بدون توجه به تاكيد افروغ مبني بر اينكه اين دو فيلم براي حضور در بخش مسابقه انتخاب شده بودند به ايسنا گفت «اين دو فيلم در بخش چشم‌انداز (غيررقابتي) انتخاب شده بودند اما تهيه‌كنندگان‌شان از حضور در اين بخش، انصراف دادند.» اما مهدي رحماني، كارگردان «كارت پرواز» ترجيح داد اين‌بار به صورت شفاف به حيدري يادآوري كند مساله اصلي سر بيرون ماندن فيلم مورد تاييد هيات انتخاب از ليست فيلم‌هاي بخش رقابتي است، او براي اثبات مدعايش به صحبت‌هاي عماد افروغ در برنامه ٣٥ استناد كرد: «آقاي حيدري درباره بخش خارج از مسابقه گفته‌اند كه ما فيلم را براي اين بخش نداده‌ايم كه درست است البته تاكيد ايشان روي واژه انصراف از اين بخش از موضوع بحث فاصله دارد. بعد از اينكه نام ۵ فيلم ديگر بخش مسابقه جشنواره اعلام و ليست اين بخش نهايي شد از دبيرخانه با من تماس گرفتند كه فيلم «كارت پرواز» را براي بخش خارج از مسابقه بياوريد كه من گفتم تمايل به شركت در اين بخش ندارم.»

رحماني پيگير اظهارات ضد و نقيض هست و در نامه‌اي رسمي به محمد حيدري خواسته تا موضوع را بررسي كند و جوابي مستند و شفاف ارايه دهد: «در آن نامه استنادهايي آورده‌ام كه فكر مي‌كنم براي ايفاي حقم لازم بوده است. اگر روندي كه در مسير انتخاب فيلم‌ها طي شده كاملا قانوني و شفاف بوده است قطعا پاسخ مرا هم شفاف و مستدل خواهند داد.»

اما امسال حواشي جشنواره فيلم فجر خيلي زودتر از موعد مقرر هر ساله، شروع شد و با شدت بيشتري هم ادامه پيدا مي‌كند. در اين ميان سيد رضا صالحي‌اميري كه پنجشنبه سي‌ام دي ماه در همايشي در قم حضور پيدا كرده بود، به صورت مختصر درباره جشنواره فيلم فجر صحبت كرد. او با صراحت عنوان كرد: «براي نخستين‌بار در جشنواره امسال، فيلم‌هايي كه مضامين فمنيستي و مضامين نامناسب داشت را حذف كرديم؛ قريب به ۳۰ فيلم دفاع مقدس كه ساخته جوانان است را حمايت كرديم؛ متاسفانه عده‌اي بدون اينكه جشنواره برگزار شود، شروع به اعتراض مي‌كنند كه متاسفانه اين مساله ناشي از عدم اطلاع است.» اين صحبت‌ها در حالي عنوان شد كه حيدري بارها در صحبت‌هاي خود تاكيد كرده هيچ فيلمي به دليل محتوا و مضمون از جشنواره فجر امسال كنار گذاشته نشده و مشكل عمده فيلم‌ها، فني و ساختاري است!

وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي در ادامه صحبت‌هاي خود و در انتقاد از عملكرد صدا و سيما كه در حمايت از فيلم «امپراتور جهنم» و انصراف عوامل آن از حضور در بخش چشم‌انداز سينماي ايران، گزارش رفته بود، از هيات انتخاب دفاع كرد: «در خصوص «امپراتور جهنم» نيز تاكيد داشته‌ايم كه داوري منصفانه‌اي انجام شود؛ حال اگر استادي نمره قبولي به يك فيلم نداد، نمي‌توانيم بگوييم كه آن استاد فاسد است. هيچ فيلمي به خاطر ارزش‌هاي انقلاب سانسور نشده است. فيلم «يتيم‌خانه ايران» علاوه بر حمايت‌هايي كه انجام شد زمان بيشتري براي اكران داده شد؛ فيلم «امپراتور جهنم» مشكلي ندارد ما يك ميليارد تومان براي ساخت آن كمك كرديم؛ بر اساس نظر هيات انتخاب منتخب جشنواره نشده است.» اما حجت‌الله ايوبي، رييس سازمان سينمايي حرف‌هاي وزير ارشاد درباره دخالت در حذف برخي فيلم‌ها از جشنواره فجر را تكذيب كرد: «بنده در تمام ديدارهاي ديروز و تا ظهر امروز آقاي وزير با علما و مراجع حضور داشتم هيچ سخني از ايشان مبني بر كوچك‌ترين دخالت در داوري هيات انتخاب فيلم فجر از ايشان نشنيدم. وزير محترم فرهنگ به‌شدت پايبند به ضوابط هستند و اجازه چنين مداخلاتي را به هيچ كس نمي‌دهند. شيوه مديريت ايشان احترام صددرصد به نظر كارشناسي است. در هرصورت اعضاي هيات انتخاب كه از شخصيت‌هاي برجسته‌اند خود بهترين گواه هستند بر اينكه چنين شبهه‌افكني‌هايي بي‌پايه و بي‌اساس است.»

اين در حالي است كه صحبت‌هاي صالحي‌اميري در سومين همايش انجمن ارتباطات و تبليغ حوزه عنوان شده بود نه ديدار با مراجع تقليد. حرف‌هايي كه اگرچه در ترافيك اخبار حوادث اين روزها مورد توجه قرار نگرفت اما احتمالا در نشست خبري جشنواره فيلم فجر يكي از مهم‌ترين سوالات رسانه‌ها از محمد حيدري خواهد بود.

منبع: اعتماد