آسیب شناسی نمایش گسترده فیلم‌ها در جشنواره فجر
جشنواره سینمایی یا جشن سینمایی ملی؟
برگزاری یک جشنواره سینمایی در این سطح گسترده چه معنا و ضرورتی دارد؟ آیا برگزاری این رویداد با این شکل و شمایل به نفع سینمای ایران است؟ در گزارش پیش‌رو جوانب مختلف این رویکرد را مورد بحث می‌گذاریم.
به گزارش بولتن نیوز، سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر در حالی کمتر از دو هفته دیگر آغاز می‌شود که امسال 30 سالن سینما در سطح کشور میزبان آثار جشنواره خواهند بود. 44 فیلم در مدت یازده روز در سینماهایی از سراسر کشور روی پرده می‌روند. برگزاری یک جشنواره سینمایی در این سطح گسترده چه معنا و ضرورتی دارد؟ آیا برگزاری این رویداد با این شکل و شمایل به نفع سینمای ایران است؟ در گزارش پیش‌رو جوانب مختلف این رویکرد را مورد بحث می‌گذاریم.
برگزای جشنواره در استانها
روز چهارشنبه 15 دی ماه بابک رضایی مدیر امور استان‌های سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر در گفت وگو با ستاد خبری جشنواره اعلام کرد :«امسال بخش استانی جشنواره در سی استان کشور برگزار خواهد شد.» وی گفت :«برنامه اکران فیلم‌های سی پنجمین جشنواره فجر در مراکز استانها به مدت ده روز از تاریخ 16 تا 26 بهمن ماه در نظر گرفته شده است.»
طبق اعلام ستاد برگزاری جشنواره تاکنون هماهنگی‌های لازم برای برگزاری این رویداد سینمایی در استان‌هایی نظیر کرمانشاه، البرز، مشهد، شیراز، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، مرکزی، چهار محال و بختیاری، خوزستان و تبریز انجام شده است.
معیار انتخاب فیلم‌ها در استانها
پیش از آن‌که به بحث درباره درستی یا نادرستی نمایش گسترده فیلم‌های جشنواره در مراکز استانها بپردازیم طرح چند نکته ضروری به نظر می‌رسد. طبق اعلام ستاد جشنواره در هر کدام از مراکز استانها تنها بخشی از آثار جشنواره نمایش داده می‌شوند. به عنوان مثال شهر اهواز با دو سالن سینما به مدت 12 روز میزبان 20 فیلم جشنواره خواهد بود. تالار حافظ اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس از 16 تا 26 بهمن هر روز 2 فیلم در 2 نوبت اکران می‌کند و به این ترتیب این استان از 22 فیلم حاضر در جشنواره رونمایی می‌کند. انتخاب فیلم‌ها برای نمایش در مراکز استانها بر طبق چه رویکرد‌هایی انجام می‌گیرد؟ آیا ستاد جشنواره تصمیم گیرنده است یا خود استانها فیلم‌ها را انتخاب می‌کنند یا بسته به نظر خود تهیه‌کنندگان دارد؟ هر ساله شاهد هستیم تعدادی از فیلم‌های جشنواره که از قضا از آثار بحث‌برانگیز جشنواره آن سال بودند در شهرستان‌ها نمایشی نداشتند یا در برخی موارد از نمایش آن‌ّها با دستورهای نظارتی جلوگیری می‌شد. تعدادی از سینماهای میزبان جشنواره در شهرستان‌ها زیرمجموعه حوزه هنری هستند. آیا در این شهرستان‌ها حوزه برای نمایش فیلم‌ها اعمال نفوذهای معمول خود را انجام نمی‌دهد؟
اکران استانی؛ مزایا و معایب
برگزاری رویدادهای سینمایی مهم در شهرهایی به غیر از تهران اتفاقی است که در صورت فراهم آوردن امکانات لازم می‌توان از آن استقبال کرد. اما قبل از هر چیز باید سیاست و اهداف خود را از برگزاری یک رویداد سینمایی مشخص کنیم. اگر بنا بر این است جشنواره فجر در سطح ملی برگزار شود باید زمینه‌های مناسب و عادلانه را برای آن مهیا کرد. برگزاری جشنواره فجر در سایر شهرها مطمئنا آثار مثبتی نیز دارد. سال‌های گذشته هم گاه خبرهای خوبی از استقبال مخاطبان از جشنواره در برخی شهرستان‌ها شنیده می‌شد. اما در حالی سالن‌های زیادی در تهران فاقد استانداردهای لازم هستند و کیفیت صدا و تصویر و پخش مطلوبی ندارند آیا در شهرستان‌ها وضعیت به مراتب بدتر نیست؟ آیا این فضای پرشور استقبال از فیلم‌ها در بازه جشنواره در برخی شهرستان‌ها در طول سال هم ادامه پیدا می کند؟
9 هزار صندلی برای مخاطبان جشنواره
امسال 9 هزار صندلی برای تماشاگران جشنواره فجر در سینماهای مردمی در نظر گرفته شده است. سال گذشته ظرفیت سینماهای مردمی جشنواره 6 هزار صندلی بود. محمدرضا فرجی مدیر امور سینماهای سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر در گفت‌وگو با ستاد خبری جشنواره فجر گفت: امسال حدود 9 هزار صندلی برای سینماهای مردمی اختصاص داده شده که شامل 20 سینما و 30 سالن نمایش فیلم است. وی ادامه داد :تلاش ما بر این است که آماده سازی سالن‌ها از نظر نور، صدا، تصویر، مسائل فنی، تا روز نمایش فیلم‌ها انجام شود تا به این ترتیب بهترین شرایط را برای مردم فراهم کنیم.
یک حساب و کتاب ساده
با در نظر گرفتن این میزان سالن سینمایی و صندلی برای نمایش فیلم‌ها با یک حساب ساده می‌توان با نتایج جالب توجهی رسید. هر سالن سینما در ایام جشنواره به طور میانگین در هر روز چهار نوبت نمایش فیلم دارد. به این ترتیب در طول روزهای برگزاری جشنواره بدون ملاحظه اکران‌های فوق‌العاده به رقم تقریبی 120 نمایش در روز و 1320 نمایش در یازده روز برگزاری جشنواره می‌رسیم. با توجه به تعداد صندلی‌ها اگر ظرفیت هر سالن سینمایی را 300 نفر در نظر بگیریم به رقمی نزدیک به 400 هزار نفر می‌رسیم که حتی اگر پنجاه درصد ظرفیت سالن‌ها پر شود یعنی در بدبینانه‌ترین حالت 200 هزار نفر به تماشای فیلم‌های جشنواره می‌روند که به طور میانگین به رقم 5000 نفر برای هر فیلم می‌رسیم. در واقع می‌توان بازه یازده روز جشنواره را یک دوره کوتاه مدت اکران عمومی در نظر گرفت که بخش زیادی از تولیدات یک‌سال سینمایی در آن به نمایش در می‌ّآیند. این هر چه باشد اسمش یک جشنواره فیلم نیست. جشنواره های فیلم در سراسر دنیا غالبا محدود به یک شهر و چند اکران در تعدادی سالن محدود هستند. البته می‌شود در نظر گرفت که هدف به واقع برگزاری یک جشنواره سینمایی با ساز و کار حرفه‌ای نیست بلکه هدف برگزاری یک رویداد یا جشن در سطح ملی است که تعداد زیادی آثار سینمایی ضعیف و متوسط در کنار معدود آثار خوب و قابل توجه در آن به رقابت می‌پردازند. اما آیا برگزاری یک چنین رویدادی با این شکل و شمایل در مجموع به نفع سینمای ایران است یا خیر؟
اثر جشنواره بر اکران عمومی
امسال در مجموع سال خوبی برای سینمای ایران از جهت فروش گیشه بوده است. مردم بیش‌تر از چند سال اخیر به سینما رفتند و به تماشای فیلم‌ها نشستند. نگاهی به آمار فروش فیلم‌ها شوق برانگیز است. اما اگر کمی دقیق‌تر شویم می‌بینیم که این اقبال بیش‌تر شامل تعدادی فیلم شده است و مابقی فیلم‌ها با توجه به افزایش قیمت بلیت‌ها و هزینه ساخت و نمایش فیلم‌ها فروش چندان قابل توجهی نداشتند و تقریبا بیش‌تر از نیمی از فیلم‌های اکران سال گذشته فروشی کمتر از دو میلیارد تومان داشته‌اند. اگر نگاهی به جدول فروش یک سال گذشته سینمای ایران بیندازیم می‌بینیم که از شش فیلم پرفروش سال گذشته چهار فیلم از آثاری بودند که در جشنواره سال گذشته حضور نداشتند و از طرفی تعداد زیادی از فیلم های حاضر در جشنواره در ردیف‌های انتهایی جدول فروش قرار دارند. آیا نمی‌توان با اتخاذ تدابیری این شور و شوق فضای روزهای جشنواره را به کل یک سال سینمایی تعمیم داد؟ این فضای جشنواره در مجموع به نفع نمایش عمومی برخی فیلم‌ها تمام می‌شود اما وضعیت سایر فیلم‌ها چیست؟
جشنی نه برای همه
در مواجهه با نمایش گسترده فیلم‌ها در جشنواره فجر طرح نکاتی ضروری به نظر می‌رسد. اگر در مجموع این رویکرد نمایش جشنواره‌ای فیلم‌ها را موثر بدانیم آنگاه چرخه عادلانه نمایش فیلم‌های جشنواره و انتخاب آثار از اهمیت بیش‌تری برخوردار می‌شود. چرا که با وضعیت حاضر و نمایش وسیع 44 فیلم در روزهای جشنواره فیلم‌هایی که به دلایلی خارج از کیفیت فنی به جشنواره راه پیدا نمی‌کنند در حق آن‌ها اجحاف صورت می‌گیرد.
این اجحاف بیش‌تر از همه سوی فیلمسازانی را می‌گیرد که مانور رسانه‌ای چندانی ندارند و فیلم‌هایشان به جشنواره راهی پیدا نمی‌کنند و بعدها هم در صورت اکران در سکوت روی پرده می‌روند. در چنین شرایطی باید انتظار حاشیه ها و گلایه‌های فیلمسازان غایب را داشته باشیم. فیلمسازانی که از این جشن سالانه سهمی ندارند و از فرصت دیده شدن آثارشان در جشنواره محروم می‌مانند. حتی این سوال را درباره فیلم های حاضر در جشنواره هم می‌توان مطرح کرد. فیلم‌هایی که بنا به دلایلی سهمی کمتر از سایر فیلم‌ها از اکران‌های استانی دارند. یا مانور رسانه‌ای و صدا و سیما کمتر به معرفی و دیده شدن این آثار می‌پردازد. ظاهرا این جشنی سینمایی است که عده‌ای در آن سهم بیش‌تری دارند.
منبع: ابتکار
برگزای جشنواره در استانها
روز چهارشنبه 15 دی ماه بابک رضایی مدیر امور استان‌های سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر در گفت وگو با ستاد خبری جشنواره اعلام کرد :«امسال بخش استانی جشنواره در سی استان کشور برگزار خواهد شد.» وی گفت :«برنامه اکران فیلم‌های سی پنجمین جشنواره فجر در مراکز استانها به مدت ده روز از تاریخ 16 تا 26 بهمن ماه در نظر گرفته شده است.»
طبق اعلام ستاد برگزاری جشنواره تاکنون هماهنگی‌های لازم برای برگزاری این رویداد سینمایی در استان‌هایی نظیر کرمانشاه، البرز، مشهد، شیراز، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، مرکزی، چهار محال و بختیاری، خوزستان و تبریز انجام شده است.
معیار انتخاب فیلم‌ها در استانها
پیش از آن‌که به بحث درباره درستی یا نادرستی نمایش گسترده فیلم‌های جشنواره در مراکز استانها بپردازیم طرح چند نکته ضروری به نظر می‌رسد. طبق اعلام ستاد جشنواره در هر کدام از مراکز استانها تنها بخشی از آثار جشنواره نمایش داده می‌شوند. به عنوان مثال شهر اهواز با دو سالن سینما به مدت 12 روز میزبان 20 فیلم جشنواره خواهد بود. تالار حافظ اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس از 16 تا 26 بهمن هر روز 2 فیلم در 2 نوبت اکران می‌کند و به این ترتیب این استان از 22 فیلم حاضر در جشنواره رونمایی می‌کند. انتخاب فیلم‌ها برای نمایش در مراکز استانها بر طبق چه رویکرد‌هایی انجام می‌گیرد؟ آیا ستاد جشنواره تصمیم گیرنده است یا خود استانها فیلم‌ها را انتخاب می‌کنند یا بسته به نظر خود تهیه‌کنندگان دارد؟ هر ساله شاهد هستیم تعدادی از فیلم‌های جشنواره که از قضا از آثار بحث‌برانگیز جشنواره آن سال بودند در شهرستان‌ها نمایشی نداشتند یا در برخی موارد از نمایش آن‌ّها با دستورهای نظارتی جلوگیری می‌شد. تعدادی از سینماهای میزبان جشنواره در شهرستان‌ها زیرمجموعه حوزه هنری هستند. آیا در این شهرستان‌ها حوزه برای نمایش فیلم‌ها اعمال نفوذهای معمول خود را انجام نمی‌دهد؟
اکران استانی؛ مزایا و معایب
برگزاری رویدادهای سینمایی مهم در شهرهایی به غیر از تهران اتفاقی است که در صورت فراهم آوردن امکانات لازم می‌توان از آن استقبال کرد. اما قبل از هر چیز باید سیاست و اهداف خود را از برگزاری یک رویداد سینمایی مشخص کنیم. اگر بنا بر این است جشنواره فجر در سطح ملی برگزار شود باید زمینه‌های مناسب و عادلانه را برای آن مهیا کرد. برگزاری جشنواره فجر در سایر شهرها مطمئنا آثار مثبتی نیز دارد. سال‌های گذشته هم گاه خبرهای خوبی از استقبال مخاطبان از جشنواره در برخی شهرستان‌ها شنیده می‌شد. اما در حالی سالن‌های زیادی در تهران فاقد استانداردهای لازم هستند و کیفیت صدا و تصویر و پخش مطلوبی ندارند آیا در شهرستان‌ها وضعیت به مراتب بدتر نیست؟ آیا این فضای پرشور استقبال از فیلم‌ها در بازه جشنواره در برخی شهرستان‌ها در طول سال هم ادامه پیدا می کند؟
9 هزار صندلی برای مخاطبان جشنواره
امسال 9 هزار صندلی برای تماشاگران جشنواره فجر در سینماهای مردمی در نظر گرفته شده است. سال گذشته ظرفیت سینماهای مردمی جشنواره 6 هزار صندلی بود. محمدرضا فرجی مدیر امور سینماهای سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر در گفت‌وگو با ستاد خبری جشنواره فجر گفت: امسال حدود 9 هزار صندلی برای سینماهای مردمی اختصاص داده شده که شامل 20 سینما و 30 سالن نمایش فیلم است. وی ادامه داد :تلاش ما بر این است که آماده سازی سالن‌ها از نظر نور، صدا، تصویر، مسائل فنی، تا روز نمایش فیلم‌ها انجام شود تا به این ترتیب بهترین شرایط را برای مردم فراهم کنیم.
یک حساب و کتاب ساده
با در نظر گرفتن این میزان سالن سینمایی و صندلی برای نمایش فیلم‌ها با یک حساب ساده می‌توان با نتایج جالب توجهی رسید. هر سالن سینما در ایام جشنواره به طور میانگین در هر روز چهار نوبت نمایش فیلم دارد. به این ترتیب در طول روزهای برگزاری جشنواره بدون ملاحظه اکران‌های فوق‌العاده به رقم تقریبی 120 نمایش در روز و 1320 نمایش در یازده روز برگزاری جشنواره می‌رسیم. با توجه به تعداد صندلی‌ها اگر ظرفیت هر سالن سینمایی را 300 نفر در نظر بگیریم به رقمی نزدیک به 400 هزار نفر می‌رسیم که حتی اگر پنجاه درصد ظرفیت سالن‌ها پر شود یعنی در بدبینانه‌ترین حالت 200 هزار نفر به تماشای فیلم‌های جشنواره می‌روند که به طور میانگین به رقم 5000 نفر برای هر فیلم می‌رسیم. در واقع می‌توان بازه یازده روز جشنواره را یک دوره کوتاه مدت اکران عمومی در نظر گرفت که بخش زیادی از تولیدات یک‌سال سینمایی در آن به نمایش در می‌ّآیند. این هر چه باشد اسمش یک جشنواره فیلم نیست. جشنواره های فیلم در سراسر دنیا غالبا محدود به یک شهر و چند اکران در تعدادی سالن محدود هستند. البته می‌شود در نظر گرفت که هدف به واقع برگزاری یک جشنواره سینمایی با ساز و کار حرفه‌ای نیست بلکه هدف برگزاری یک رویداد یا جشن در سطح ملی است که تعداد زیادی آثار سینمایی ضعیف و متوسط در کنار معدود آثار خوب و قابل توجه در آن به رقابت می‌پردازند. اما آیا برگزاری یک چنین رویدادی با این شکل و شمایل در مجموع به نفع سینمای ایران است یا خیر؟
اثر جشنواره بر اکران عمومی
امسال در مجموع سال خوبی برای سینمای ایران از جهت فروش گیشه بوده است. مردم بیش‌تر از چند سال اخیر به سینما رفتند و به تماشای فیلم‌ها نشستند. نگاهی به آمار فروش فیلم‌ها شوق برانگیز است. اما اگر کمی دقیق‌تر شویم می‌بینیم که این اقبال بیش‌تر شامل تعدادی فیلم شده است و مابقی فیلم‌ها با توجه به افزایش قیمت بلیت‌ها و هزینه ساخت و نمایش فیلم‌ها فروش چندان قابل توجهی نداشتند و تقریبا بیش‌تر از نیمی از فیلم‌های اکران سال گذشته فروشی کمتر از دو میلیارد تومان داشته‌اند. اگر نگاهی به جدول فروش یک سال گذشته سینمای ایران بیندازیم می‌بینیم که از شش فیلم پرفروش سال گذشته چهار فیلم از آثاری بودند که در جشنواره سال گذشته حضور نداشتند و از طرفی تعداد زیادی از فیلم های حاضر در جشنواره در ردیف‌های انتهایی جدول فروش قرار دارند. آیا نمی‌توان با اتخاذ تدابیری این شور و شوق فضای روزهای جشنواره را به کل یک سال سینمایی تعمیم داد؟ این فضای جشنواره در مجموع به نفع نمایش عمومی برخی فیلم‌ها تمام می‌شود اما وضعیت سایر فیلم‌ها چیست؟
جشنی نه برای همه
در مواجهه با نمایش گسترده فیلم‌ها در جشنواره فجر طرح نکاتی ضروری به نظر می‌رسد. اگر در مجموع این رویکرد نمایش جشنواره‌ای فیلم‌ها را موثر بدانیم آنگاه چرخه عادلانه نمایش فیلم‌های جشنواره و انتخاب آثار از اهمیت بیش‌تری برخوردار می‌شود. چرا که با وضعیت حاضر و نمایش وسیع 44 فیلم در روزهای جشنواره فیلم‌هایی که به دلایلی خارج از کیفیت فنی به جشنواره راه پیدا نمی‌کنند در حق آن‌ها اجحاف صورت می‌گیرد.
این اجحاف بیش‌تر از همه سوی فیلمسازانی را می‌گیرد که مانور رسانه‌ای چندانی ندارند و فیلم‌هایشان به جشنواره راهی پیدا نمی‌کنند و بعدها هم در صورت اکران در سکوت روی پرده می‌روند. در چنین شرایطی باید انتظار حاشیه ها و گلایه‌های فیلمسازان غایب را داشته باشیم. فیلمسازانی که از این جشن سالانه سهمی ندارند و از فرصت دیده شدن آثارشان در جشنواره محروم می‌مانند. حتی این سوال را درباره فیلم های حاضر در جشنواره هم می‌توان مطرح کرد. فیلم‌هایی که بنا به دلایلی سهمی کمتر از سایر فیلم‌ها از اکران‌های استانی دارند. یا مانور رسانه‌ای و صدا و سیما کمتر به معرفی و دیده شدن این آثار می‌پردازد. ظاهرا این جشنی سینمایی است که عده‌ای در آن سهم بیش‌تری دارند.
منبع: ابتکار
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
