خانواده زیر تیغ فضای مجازی

گروه تلویزیون و سینما: فیلم سینمایی «مشکل گیتی» که این روزها در حال اکران است، ششمین ساخته بهرام کاظمی است که پیش از این فیلم‌های «شبی در تهران»، «عروس فراری»، «از صمیم قلب»، «هدف» و «پادزهر» را کارگردانی کرده است. مشکل گیتی با موضوع استفاده نادرست از فضاهای مجازی و تاثیر آن بر زندگی افراد و خانواده‌ها ساخته شده است؛ تاثیراتی که گاهی جبران‌ناپذیر و آفتی بر کانون گرم خانواده‌هاست.

به گزارش بولتن نیوز، با بهرام کاظمی درباره فیلمش هم‌صحبت شدیم.

تیزر خیلی از فیلم‌ها از شبکه جم پخش می‌شود، اما ما تیزری به این شبکه نداده بودیم و حتی وقتی پخش تیزر فیلم از ماهواره آغاز شد، بیانیه‌ای در اعتراض به این کار صادر کردیم و گفتیم تیزر را از ما سرقت و پخش کرده‌اند، با همه اینها فیلم چند روزی توقیف شد. خوشبختانه بعد از یک هفته این مشکل رفع شد و الان «مشکل گیتی» در حال اکران است، اما در کل تبلیغات فیلم‌های سینمایی همیشه در ایران با مشکل روبه‌رو می‌شود. تبلیغات محیطی و غیرمحیطی برای فیلم‌ها بشدت گران است. در چنین شرایطی فیلمساز چکار باید بکند؟ باید دلخوش کند به تبلیغات دهان به دهان یا شبکه‌های اجتماعی؟ مردم از کجا باید مطلع شوند که فیلمی روی اکران است که بروند و آن را ببینند تا تبلیغش را بکنند؟ چند درصد از اعضای این جامعه در فضاهای مجازی مثل اینستاگرم، تلگرام یا... عضو هستند که از تبلیغات مجازی مطلع شوند؟ واقعا تکلیف یک فیلمساز بخش خصوصی که فیلمی را با هزینه میلیاردی می‌سازد در این میان چیست؟ نمی‌گویم راهش این است که فیلمساز برود و تبلیغ فیلمش را به شبکه‌های ماهواره‌ای بدهد، اما واقعا چکار کند؟ امیدوارم مسئولان فکری برای این مشکل کنند؛ مشکلی که سال‌هاست با آن دست به گریبان هستیم.

دو سال پیش عباس شیرمحمدی، فیلمنامه پرکشش و جالبی به نام «مشکل گیتی» نوشت که البته اصلا مساله فضای مجازی در آن گنجانده نشده بود. من و آقای عبدالرضا منجزی که الان به عنوان بازنویس فیلمنامه نامش در تیتراژ آمده، در نشست‌هایی که با هم داشتیم، فیلمنامه را بازنویسی کردیم و با محوریت فضای مجازی فیلمنامه فعلی را به نگارش درآوردیم.

در سال‌های اخیر فضاهای مجازی جای خود را بین مردم باز کرده و بسرعت گسترش یافته‌اند. آنقدر وسیع‌ شده‌اند که اکنون خیلی از کارها با اینترنت انجام می‌شود و دیگر نمی‌توان انجام خیلی از کارها را بدون اینترنت تصور کرد، اما بعضا این شبکه‌ها انسان‌ها را از ارتباط حضوری، تلفنی و حتی پیامکی دور کرده است. به نظرم باید از این فضاها استفاده درست و بهینه شود تا آسیب‌زا نشود، نه این‌که در یک خانه از این اتاق به آن اتاق با تلگرام با هم صحبت کنند! البته بخشی از این گرایش عجیب و بی‌رویه به فضاهای مجازی به این دلیل است که فضای اشتغال، کار، تفریح، آموزش و... برای مردم کم است و آنها برای این‌که خودشان را سرگرم کنند، غرق فضاهای مجازی می‌شوند.

من از این‌گونه شخصیت‌ها زیاد دیده‌ام. ایرج مردی است از طبقه متوسط و رو به بالای جامعه که دخترش در خارج از کشور و درگیر کار، زندگی و روزمرگی است.

سینمای بدنه باید از چهره استفاده کند. رویا نونهالی و حمید فرخ‌نژاد از چهره‌های خوب و شناخته شده در عرصه بازیگری هستند و البته دیگر دوستانی که در این کار بازی کردند، همگی آنها نقش‌هایشان را خوب بازی کردند و بازی‌شان گل درشت و اغراق‌آمیز نیست. در انتخاب آنها قطعا به گیشه هم فکر کردم و خوشحالم که در انتخاب به خطا نرفتم.

اصلا چنین نقدی را به فیلمم وارد نمی‌دانم. البته تعریف فیلم مبتذل سخت است و خیلی از سینماگران و منتقدان راجع به آن اختلاف نظر دارند، اما از نظر من فیلم مبتذل یعنی فیلمی پیش‌پاافتاده که تماشاگر را دست‌کم می‌گیرد، شخصیت‌هایش عمق ندارند، اتفاق‌ها در آن تصادفی است و... مشکل گیتی در این مقال اصلا نمی‌گنجد. این فیلم به خانواده‌ها و جامعه تلنگر می‌زند که مواظب باشید فضاهای مجازی ارکان خانوادگی‌تان را به ‌هم نریزد.

من در سینماهای مختلف شهر فیلم را با مردم تماشا کردم. می‌توانم به جرات بگویم تقریبا همه سالن را راضی ترک کردند و کسی از وسط فیلم بلند نشد. امیدوارم در ادامه، سالن‌های بیشتری به فیلم ما اختصاص یابد و نحوه اطلاع‌رسانی آن بهتر شود.

فضاهای مجازی از مهم‌ترین اثرات جهانی شدن است. گرچه این فضاها می‌توانند تاثیرات مثبتی بر زندگی امروزی داشته باشند، اما در جوامع در حال گذار می‌توانند باعث بحران هویتی و شخصیتی نیز شوند. در ایران بر اساس آمار اعلام شده از سوی نهادهای مختلف نوجوانان بیشترین کاربران فضاهای مجازی هستند که استفاده بی‌رویه از آن گاهی باعث ناهمگونی هویتی در آنها شده است. بهرام کاظمی «مشکل گیتی» را با محوریت فضاهای مجازی ساخته است. از این منظر فیلم سوژه خوبی دارد، اما به زیر و بم داستان آنچنان که باید و شاید پرداخته نشده و معلوم نیست با یک ملودرام اجتماعی طرف هستیم یا یک کمدی؟ آشفتگی و پا در هوا ماندن میان انواع و اقسام ژانرها باعث ایجاد ملغمه‌ای آشفته می‌شود که مخاطب نمی‌داند برای آن بخندد یا گریه کند! موضوع مشکل گیتی یک سوءتفاهم ساده است که گیتی (با بازی رویا نونهالی) دچارش شده. در واقع توهمی فانتزی است که فیلمنامه‌نویس می‌خواهد بگوید به‌خاطر غرق شدن در شبکه‌های اجتماعی دچارش شده. درست است که این روزها بعضی از خانم‌ها بیشتر وقتشان را صرف شبکه‌های مجازی، مد، لباس، زیبایی و... می‌کنند، اما این‌که به خاطر افراط در استفاده از اینها سراغی هم از زندگی شخصی‌اش نگیرد بعید و دور از ذهن است. مشکل اصلی فیلم در واقع آن است که فیلمنامه نتوانسته موضوع به روزی مثل فضاهای مجازی را بپروراند.