پنج رویداد غیرمنتظره برای اقتصادی جهانی در سال ۲۰۱۶

ریزش بازارهای مالی چین

بازار سهام چین در روزهای ۴ و ۷ ژانویه، شاهد ریزش شدید حدود هفت درصد بود که به سرعت در سراسر جهان طنین انداز شد. از ۴ تا ۱۵ ژانویه، بازار سهام چین حدود ۱۸ درصد سقوط کرد. ارزش یوان به پایین‌ترین سطح از مارس سال ۲۰۱۱ سقوط کرد که صادرات چین را در بازار جهانی رقابتی‌تر ساخت و در مقابل، سرمایه‌گذاریهای خارجی را بسیار گرانتر کرد. ریزش بازار سهام چین امواج شوک را در سراسر جهان ارسال کرد و به بازارهای سهام اروپا و آمریکا لطمه زد. نوسانات شدید در بازارهای مالی جهان که به دلیل ریزش بازار سهام چین بود، تردیدی بر جای نگذاشت که چین اکنون سهم بزرگتری در اقتصاد جهانی ایفا می کند.

کاهش تولید اوپک

برای نخستین بار از دسامبر سال ۲۰۰۸ که اوج بحران مالی جهانی بود، اوپک برای کاهش تولید گروهی در نوامبر توافق کرد. این توافق کاهش که اندکی بعد از سوی کشورهای تولیدکننده نفت غیرعضو اوپک شامل روسیه دنبال شد، به بالاتر رفتن قیمتهای نفت کمک کرد. نفت خام در بازار نیویورک پس از توافق اوپک برای محدود کردن تولید روزانه به ۳۳ میلیون بشکه، بیش از پنج درصد صعود کرد. با وجود اینکه این توافق دورنمای صنعت انرژی را روشن‌تر کرده و به اقتصاد کشورهای متکی به صادرات نفت رونق خواهد داد، اما به معنای قیمتهای بالاتر است. اُفت شدید قیمت نفت کشورهای تولیدکننده متعدد مانند برزیل و ونزوئلا را با رکود شدید مواجه ساخت و حتی عربستان ناچار به کاهش هزینه شد.

بریگزیت

مردم انگلیس در یک همه‌پرسی که اواخر ژوئن برگزار شد، به خروج از عضویت اتحادیه اروپا رای دادند. اکنون انگلیس باید پس از ۲۳ سال عضویت در این بلوک، وضعیتش را دوباره تعریف کند. افزایش چشمگیر ارزش دلار آمریکا در برابر یورو تاثیر منفی بر بخش تولید آمریکا خواهد داشت. این امر به نوبه خود فشار نزولی بیشتری بر روند رشد آرام اقتصاد آمریکا وارد می کند. خروج انگلیس از اتحادیه اروپا سرمایه را از منطقه یورو خارج کرده و به بازارهای مطمئن‌تر مانند اوراق خزانه آمریکا هدایت می‌کند و به قوی‌تر شدن دلار آمریکا کمک می کند. قوی‌تر شدن دلار آمریکا چین را ناچار خواهد کرد نرخ شناور یوان را کمتر کند، زیرا در نرخ مبادلات ارزی غیریکسان میان دو بازار بزرگ صادراتش – آمریکا و اتحادیه اروپا – گرفتار می شود.

پیروزی ترامپ

دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب آمریکا از توافقهای تجارت بلندمدتی انتقاد کرده که ممکن است به لغو آنها اقدام کند. نخستین این توافقات، ممکن است توافق تجارت آزاد آمریکای شمالی باشد. اقدام چین در پایین بردن ارزش یوان در برابر دلار آمریکا خشم ترامپ را برانگیخته و وی وعده داده است پکن را برای این کار مجازات کند. وی همچنین تهدید کرده است از شرکتهای آمریکایی که مشاغل را به خارج می برند، مالیات بیشتری دریافت کند. ترامپ همچنین قصد دارد تدابیر مالی اجرا کند که به ایجاد فرصتهای شغلی بیشتر و بالا بردن تورم کمک می‌کنند.

لغو تحریمهای هسته ای علیه ایران

توافق هسته‌ای میان ایران و شش قدرت جهانی، به لغو تحریم‌ها علیه ایران منتهی شد. برداشته شدن این تحریم‌ها پیامدهای گسترده‌ای برای اقتصاد جهانی داشته است. ایران می‌تواند درآمدش از صادرات نفت را به میزان ۱۰ میلیارد دلار تا سال آینده افزایش دهد. اتحادیه اروپا به محدودیت‌هایش برای بخشهای تجارت، کشتیرانی و بیمه ایران پایان داده است. آمریکا هم تحریم‌های هسته‌ای علیه اقتصاد ایران به خصوص محدودیت‌های بانکی را رفع کرده است. بانک مرکزی ایران اعلام کرده است برداشته شدن تحریمهای بانکی این امکان را فراهم می‌کند که ۳۰ میلیارد دلار از ذخایر ارزی خارجی بلوکه شده در حسابهای خارجی، به کشور برگردانده شوند.