چگونه "خون دماغ" را بند آوریم؟

خون دماغ از جمله مشکلات شایع در کودکان است. دلایل آن چیست؟ چه روش‌هایی برای درمان آن وجود دارد؟ چه زمانی باید نگران خون دماغ شد؟

بند آوردن خون دماغ کاری نیست که همه در آن خوب باشند! البته چند قلق وجود دارد که اگر آن‌ها را بلد باشید، به خوبی می‌توانید از پس این کار برآیید.

خون دماغ تقریبا می‌تواند برای هر کسی پیش آید اما در کودکان بیشتر شایع است. همین مسئله گاهی اوقات موجب نگرانی یا حتی گریه آن‌ها شود. البته بازتاب این اتفاق در والدین نیز چیزی جز سراسیمگی نیست.

آناتومی بینی به شکلی است که رگ‌های خونی داخلی در سطح آن قرار گرفته‌اند. مخاط بینی نیازمند رطوبت است و اگر رطوبت کافی به آن نرسد، احتمال خونریزی بیشتر می‌شود. خون دماغ بیشتر در قسمت پایینی بینی رخ می‌دهد؛ یعنی همان‌جایی که بیشتر قابل دسترس است. بنابراین، اگر برای مثال به یک بیابان بروید، احتمال خشک شدن قسمت پایینی بینی بیش از قسمت بالایی آن است. علت خون دماغ شدن در خواب نیز با این قضیه بی‌ارتباط نیست.

• دلایل خون دماغ شدن چیست؟
خون دماغ علاوه بر تروما چندین دلیل دیگر نیز دارد که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت:

1. خشکی بینی
همانطور که قبلا گفتم، هوای خشک باعث خشکی بینی شده که در نهایت موجب خونریزی بینی می‌شود. بنابراین افرادی که در آب و هوای خشک، برای مثال کالیفرنیای جنوبی در ایالات متحده، زندگی می‌کنند، بیشتر مستعد خون دماغ هستند.

2. انواع ویروس
هر چیزی که به محیط داخلی بینی آسیب برساند می‌تواند عامل خون دماغ باشد. برای نمونه، «عفونت دستگاه تنفسی فوقانی» به خاطر وجود انواع ویروس موجب خونریزی داخلی بینی می‌شود. بنابراین، ابتلا به سرماخوردگی یا آنفلوانزا می‌تواند موجب خون دماغ شود.

3. آلرژی
یک علت دیگر خون دماغ وجود ترکیبات آلرژی زا در هوا (مثل چمن، گرده افشانی، غبار، قارج و غیره) است که موجب ملتهب شدن مجرای داخلی بینی و متعاقبا خون دماغ می‌شود.

4. انگشت کردن داخل بینی
احتمالا این مورد را حدس زده باشید: انگشت کردن داخل بینی؛ این اتفاق علاوه بر کودکان حتی بین بزرگسالان نیز دیده می‌شود. بنابراین هیچ جای توضیح برای این مورد وجود نداشته و باید این ماجراجویی را کنار بگذارید!

5. رقیق کننده‌های خون
آسپرین، داروهای ضد التهابی (ایبوپروفن، ناپروکسن و غیره)، کومادین، و دیگر رقیق کننده‌های خون که برای درمان ناراحتی‌های قلبی خاص و همچنین اختلالات انعقادی استفاده می‌شوند، باعث رقیق شدن خون و در نهایت خون دماغ می‌شوند. نکته دیگر این که هرگز آسپیرین را به کودکان ندهید زیرا خطر سندرم ری و سمی شدن کبد وجود دارد.

6. مصرف انواع داروها
داروهایی مانند آنتی هیستامین که موجب خشکی بینی می‌شوند.

• نحوه درمان خون دماغ
قاعده کلی این است که هرگز دستپاچه نشوید. این مسئله به ویژه زمانی که کودکتان دچار خون دماغ شده، از اهمیت بیشتری برخوردار خواهد بود. سپس این کارها را انجام دهید:

اول- تنظیم موقعیت
فرد (کودک یا بزرگسال) باید مستقیما به روبه‌رو نگاه کند. البته کمر باید کمی انحنا داشته باشد. به هیچ وجه سر نباید به سمت پایین قرار گیرد زیرا موجب تسهیل جریان خون به پایین سوراخ‌های بینی می‌شود. از سوی دیگر سر را بیش از حد خم نکنید زیرا خون از انتهای دیگر وارد گلو می‌شود که آزاردهنده خواهد بود.

دوم- اعمال فشار
فشار نسبتا کمی را به قسمت جلویی بینی وارد کنید. این فشار باید ممتد و بین 5 تا 10 دقیقه باشد. می‌توان گفت که تقریبا در هر نوع خونریزی، اعمال فشار به کار می‌آید زیرا موجب لخته شدن خون می‌شود. حتما زمان را از روی ساعت نگاه کنید زیرا هنگام اضطراب، دو دقیقه مانند 10 دقیقه می‌گذرد! از طرف دیگر، اگر پیش از موعد بینی را رها کنید، خونریزی ادامه خواهد یافت.

سوم- دستگاه بخور
دستگاه بخور یا رطوبت‌ساز بسیار مناسب است زیرا همانطور که گفتیم خشکی یکی از عوامل خون دماغ است. بهتر است آب بدون هیچ افزودنی دیگری داخل دستگاه بخور ریخته شود و در طول شب داخل اتاق خواب کودک قرار گیرد.

چهارم- رطوبت
استفاده از روغن‌های چرب کننده در زمان‌هایی که رطوبت هوا کم است و هنوز خونریزی وجود ندارد، موثر است.

پنجم- استفاده از دستمال کاغذی
قرار دادن نوک دستمال کاغذی بر روی محل خونریزی نیز می‌تواند مفید باشد. سپس کمی از روی بینی فشار اعمال کنید. البته حواستان باشد که نهایتا نصف دستمال کاغذی را داخل بینی کنید.

• خون دماغ چه زمانی خطرناک است؟
در غالب موارد هیچ جای نگرانی وجود ندارد اما گاهی اوقات مشورت با پزشک توصیه می‌شود.