پیامد شوک ارزی افزایش قیمت ارزها به اقتصاد ایران

گروه اقتصادی: گزارش های رسمی بانک مرکزی نشان می دهد  در نیمه اول سال جاری نسبت پول به شبه‌پول در اقتصاد افزایش یافته است.
به گزارش بولتن نیوز، اگرچه بانک مرکزی علت افزایش نقدینگی را مطالبات به جا مانده از دولت قبل مثل مسکن مهر و مطالبات معوق عنوان می کند اما فشار باعث اضافه برداشت بانک‌ها از بانک مرکزی سبب رشد پایه پولی شده، و در نتیجه رشد نقدینگی در سطح 30 درصد ناشی از رشد پایه پولی است که کارشناسان عنوان می کنند این موضوع می تواند موجب افزایش نرخ تورم در پایان نیمه نخست سال جاری شود.

طی سالهای گذشته کاهش نرخ سپرده قانونی، ایجاد خط اعتباری جدید برای ساماندهی اضافه برداشت بانک‌ها و سایر سیاست‌های بانک مرکزی باعث شده که رشد پایه پولی نسبت به سال قبل از آن در مسیر صعودی قدم بگذارد،به طوری که  سال گذشته نرخ رشد نقدینگی به 30 درصد رسید و رشد پایه پولی نیز معادل 17 درصد گزارش شد. این روند تقریباً در سال جاری تداوم یافته و  آنطور که گزارش ها نشان می دهد از سطح رشد نقدینگی کاسته نشه است.

کارشناسان هشدار می دهند که اقتصادی که حجم بالایی نقدینگی دارد، بسیار آسیب‌پذیر است و باید توجه داشت که دلیل عمده ثباتی که در شرایط فعلی بر اقتصاد ایران حاکم شده، ناشی از اطمینان جامعه به سیاستگذار است. این اطمینان چنانچه از بین برود، نقدینگی موجود، می‌تواند به فاصله چند ساعت اقتصاد را به هم بریزد.به طوری که به گفته کارشناسان  تکانه نقدینگی از مسیر افزایش پایه پولی اثرات تورمی قوی‌تر و اثرات تولیدی ضعیف‌تری در مقایسه با تکانه نقدینگی از مسیر افزایش ضرایب فزاینده پولی دارد.

اگر مردم تصمیم بگیرند بخش بیشتری از پول خود را به‌صورت «اسکناس» یا «پول نقدشونده به شکل حساب‌های جاری» نگهداری کنند، در این صورت بخش کمتری را به سپرده مدت‌دار اختصاص داده و بانک‌ها منابع مطمئن کمتری برای وام دادن و ایجاد تکاثری پول اعتباری خواهند داشت و به تبع آن، حجم نقدینگی کمتر خواهد شد،اما گزارش ها نشان می دهند این روند به خصوص با کاهش نرخ سود سپرده ها کاهش یافته است.
تغییرات نرخ ارز در هفته ها اخیر موید این نکته است که نقدینگی در حال سرایز شده به بازارهای ثانویه و سوداگری است و تمایل افراد به پول دارای نقدشوندگی بالا رفته است.

پیش از تغییرات نرخ ارز در سه ماهها اول سال،آمارها نشان می‌دهد که 9 /12 درصد از سهم نقدینگی پول تشکیل داده و 1 /87 درصد آن به شبه‌پول تبدیل شده است.

به گفته کارشناسان این آمار به تنهایی و بدون در نظر گرفتن تغییرات نرخ ارز در دو ماه گذشته،حکایت از آن دارد که سهم پول در اقتصاد افزایش یافته  و اگر این موضوع در ماه‌های آتی نیز تداوم یابد، می‌تواند اقتصاد کشور را با چالش روبه‌رو کند. خطری که با کاهش نرخ سود بانکی در نیمه نخست امسال نیز،سبب  تغییر رفتار سپرده‌گذاران و علامت‌دهی نرخ سود در بازار شده بود.

کارشناسان به دولت توصیه می کنند که  یا بدون در نظر گرفتن این رفتار سپرده‌گذاران، کاهش دستوری نرخ سود را در دستور کار قرار دهد، یا اینکه با شناورسازی نرخ سود در بانک‌ها، هم زمینه افزایش رقابت بانک‌ها را پدید آورد و هم از سوی دیگر، از خروج منابع مدت‌دار از بازار پول جلوگیری کند و در نهایت بتواند اهداف تورمی خود را با اطمینان خاطر بیشتری دنبال کند.