کابوس انفجار بمب نقدینگی در بازار ارز/ شوک ارزی چقدر جدی است؟

گروه اقتصادی: در حالی حجم نقدینگی از مرز 1138 میلیارد تومان گذشت که همچنان رکود عمیقی بر اقتصاد حاکم است، بیشتر صاحبان این نقدینگی ترجیح داده‌اند که پولشان را در بانک‌ها بگذارند و به نرخ‌های سود عمدتاً بالای 20 درصد قناعت کنند.
به گزارش بولتن نیوز، بررسی‌ها نشان می‌دهد که این میزان نقدینگی در بانک‌ها مانده و وارد اقتصاد نشده است، به‌طوری‌که این امر یکی از دلایل اصلی عدم افزایش تورم باوجود افزایش نقدینگی بوده است.

کارشناسان می‌گویند، جا خوش کردن نقدینگی مردم در بانک‌ها گر چه دستاورد تورم پایین را برای دولت رقم‌زده است، اما هرلحظه احتمال دارد که این نقدینگی به سمت بازارهای دیگر سرازیر شود. بازارهایی که شروع به حبابی شدن (افزایش شدید قیمت به دلیل تقاضای سفته بازانه) کنند یا انتظار مردم حبابی شدن آن‌ها باشد، شانس بالاتری برای جذب این نقدینگی خواهند داشت. به‌طوری‌که این امر شکل‌گیری حباب را سریع‌تر و اندازه آن را بزرگ‌تر خواهد کرد. این اتفاق به‌قدری خطرناک است که حتی توسط مشاور رئیس‌جمهور بمب ساعتی تورم لقب گرفته است.

متأسفانه به دلیل سیاست ارزی نامناسب در کشور ما، بازار ارز از استعداد بالاتری برای جذب نقدینگی فوق برخوردار است.

رابطه مستقیم ارز و تورم

بر اساس منطق علم اقتصاد، نرخ ارز در حالت طبیعی رابطه مستقیمی با نرخ تورم دارد. به‌طوری‌که بالاتر بودن تورم داخلی از تورم آمریکا به این معنی است که کاهش قدرت خرید تومان بیشتر از کاهش قدرت خرید دلار بوده است. به‌بیان‌دیگر، ارزش تومان در برابر ارزش دلار کاهش‌یافته است. در سال‌های گذشته، دولت‌ها عادت کرده‌اند که برای جلوگیری از این اتفاق، با تزریق ارزهای حاصله از فروش نفت به بازار، با این نیروی طبیعی مقابله کنند.
درواقع، پایین نگه‌داشتن تصنعی نرخ ارز، منجر به ذخیره شدن این نیرو مانند فنری فشرده خواهد شد. هرگاه چند سال متوالی باوجود تورم، بانک مرکزی نرخ ارز را ثابت نگه دارد، مانند این است که فنر مذکور را فشرده‌تر کرده است. پس از چند سال، معمولاً بانک مرکزی دیگر ارزی بابت ثابت نگه‌داشتن فنر مذکور یا فشرده‌تر کردن آن نخواهد داشت.

اقتصاددانان می‌گویند، در این شرایط باید انتظار رها شدن فنر (شوک ارزی) را داشته باشیم.

صعود ناگهانی قیمت دلار و سایر ارزها سبب شده تا سیگنالی قوی به صاحبان سپرده‌های بانکی مبنی بر شروع آزاد شدن فنر نرخ ارز و ایجاد حباب در آن ارسال شود که به گفته کارشناسان این اتفاق در غیاب تنظیم گری مناسب بازار ارز، نگرانی بابت انفجار مهیب نقدینگی در این بازار به‌شدت احساس می‌شود. امری که دستاورد تورمی دولت را نیز با تهدید جدی مواجه خواهد کند.

اگرچه عده‌ای افزایش ناگهانی نرخ ارز را به انتظارات شکل‌گرفته در اثر افزایش قیمت ارز در بودجه سال آتی نسبت می‌دهند تا اگر چنین استنباطی منطبق بر واقعیت باشد، باید به دست‌اندرکاران دولتی دست‌مریزاد گفت!