مبهم و غیرقابل پیش بینی

گروه بین الملل: مصطفی مطهری*در یادداشت پیش رو که به بهانه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نوشته شده، معتقد است عدم آشنایی «دونالد ترامپ» با روندها و ساختار و مناسبات سیاسی به عنوان رییس جمهور منتخب ایالات متحده آمریکا هر روز بر خبر سازی های رسانه‌ای و سیاسی ناشی از بی تجربگی او در عرصه داخلی آمریکا و جهانی منجر می‌شود.

به گزارش بولتن نیوز، متن این یادداشت که به صورت اختصاصی در اختیار خبرنگار ما قرار گرفته به شرح زیر می باشد:

در واقع سخن و اظهارات ترامپ با کلیت تبلیغاتی محور بودن آن دلیلی برکه چارچوب گریز بدون آن است؛ به عبارتی ترامپ در اظهار نظرهای خود نه تنها قاعده مند نبوده و در چارچوب قواعد سخن نمی‌گوید بلکه بیشتر شائبه تبلیغاتی بودن و محرک بودن را در هیجانی کردن مخاطبان فراهم می‌کند. در نتیجه کسی قادر به درک احتمالی تأثیر این نحوه کنش اقتضایی ترامپ بر رفتار و اعمال حال و آینده او به عنوان رییس جمهور نیست.

ترامپ ابتدا با شعارهای رادیکالی دگرگون خواه و تغییر دهنده (نه تحول خواه) تبلیغاتی در دوران انتخابات به آینده سرشار از تغییرات، وعده‌های خود را بنا ساخت؛ آینده‌ای که با او جهان و مسئولیت‌های کشورش با توجه به تمرکز به عرصه و مسائل داخلی در آمریکا تغییر خواهد کرد. از این رو قابل ذکر است که ارتباط گیری آسان از طریق وعده‌های مطالباتی و مورد توجه عمومی در آمریکا توسط ترامپِ کاندید ریاست جمهوری با یک دور سهل و پیچیده ولی بسیار خطرناک ظرفیت عملیاتی شدن را با ترامپِ رییس جمهور را دارا است.

در واقع با نگاهی به سخنان، اظهارات و وعده‌های رویدادی، در زمان گفته شده ترامپ می‌توان به ناهمزمانی آن‌ها با زمان بیان آنها از سوی او پی برد.

او در ادامه تور «سپاسگزاری» بعد انتخاب شدنش به عنوان رییس جمهور در شهر «سینسیناتی» واقع در «ایالت اوهایو» در جمع طرفداران خود با اظهار نظرات مختلف در باره آنچه که او از آن با نام سیاست داخلی و سیاست خارجی‌اش نام می‌برد سخن گفت. با این بیان تحلیلی که ترامپ درباره طرح بیمه موسوم به «اوباما کر» که قبلاً در روزهای اولیه بعد از انتخاب شدنش به عنوان رییس جمهور بر خلاف شعارهای انتخاباتی‌اش که آن را غیر مفید می‌دانست، بر حفظ آن به عنوان یک طرح مفید و سامان یافته سخن گفت؛ این بار در «اوهایو«یک بار دیگر در یک چرخش کاملاً نظرگاهی در میان هوادارانش در این ایالت از ملغی کردن آن و جایگزینی طرحی دیگر به جای آن حرف زد. او در عرصه سیاست خارجی نیز سخنانش را با پیوند دادن این عرصه به امنیت در آمریکا آغاز کرد. بطوریکه ترامپ اولویت خود را امن نگه داشتن آمریکا عنوان کرد. وی در ذیل امنیت سازی در آمریکا موضوع مهاجران و تروریسم را مورد سؤال قرار داد و بر قوانین ممنوعیت و محدودیت برای مهاجرت به آمریکا از خاورمیانه و جاهای دیگر جهان سخن گفت. در واقع ترامپ با مطرح ساختن مفروضاتی چون تصمیمش برای بازسازی آمریکا (در داخل و خارج) و تأمین امنیت در آن عنوان کرد سیاست آینده کشورش در جهان بویژه خاورمیانه نه تنها توجه به ثبات است بلکه از ایجاد آشوب نیز جلوگیری بعمل خواهد آورد و بر اتحاد کشورش با هر کشور دیگری برای مبارزه با تروریسم و داعش و حتی نابودی آن تاکید کرد.

اما از آنجا که ترامپ با وعده شورش بر کانون‌های سنتی قدرت در واشنگتن توانست در جلب آرا و توجه مردم موفق باشد در میان مردم (اوهایو) از پایان بن بست سیاسی در کشورش از تلاش برای همراه ساختن دمکرات‌ها با خود خبر داد. هر چند او تاکید کرد مجلس، سنا و کاخ سفید را در اختیار دارند اما همراهی دمکرات‌ها را حیاتی قلمداد کرد. با توجه به این رویکردهای اتخاذی حزبی از سوی او و نیز تاکید بر همراه ساختن دمکرات‌ها با خود و ساختار قدرت در آمریکا (سنا و مجلس نمایندگان) این سخنان وی به نوعی می‌تواند ناقض همه وعده‌های او بر علیه گروههای قدرت و سیاست سنتی در واشنگتن دانست. به عبارتی این فرآیند سیاستی در پیش گرفته شده «ترامپ» در همسویی با فرآیند سنتی قدرت در واشنگتن و آمریکا با شعارهای او برای خشکاندن «باتلاق واشنگتن» (محدودسازی جریان‌های اصلی قدرت در امریکا) بوضوح تداخل دارد.

با این حال نمونه مهم و حساس این رفتار و عملکردهای ترامپیِ ترامپ که به غیرقابل پیش بینی بودن و بی تجربگی و عدم شناخت او از جایگاه کنونی‌اش صحه می‌گذارد تماس تلفنی ترامپ به هر دلیلی با رهبر تایوان و نقض سیاست 37 سالهٔ واشنگتن مبنی بر عدم تماس مستقیم رؤسای‌جمهور آمریکا با تایوان بعد از تیرگی روابط با این جزیره در سال 1979 در چند روز گذشته بود که اعتراض شدید و حتی شکایت چین مبنی بر موضوع سیاست مورد توافق طر فین با نام «چین واحد» همراه شد می‌باشد که می‌توان آن را محصول چالشی غیر مسئولانه و ناآگاهانه ترامپ نامید. بطوریکه عده‌ای از تحلیلگران این رفتار غیر مسئولانه رییس جمهور منتخب را که بدون هماهنگی با کاخ سفید نشینان فعلی (دولت اوباما) انجام شده است ر ا نشان‌دهندهٔ تغییری عمده در سیاست خارجی آمریکا می‌دانند.

بهره سخن اینکه از آنجا که ترامپ با وعده‌های تغییرات دگرگون ساز و مقابله با کانون‌های سنتی قدرت در آمریکا توانست حمایت عمومی را برای رفتن به کاخ سفید بدست آورد امروز بر پاشنه دیکته‌های حزبی می‌چرخد؛ چرخشی که به اصلاح و یا تغییر سخنانش انجامیده است. اما نکته مهم این است که ترامپ در اظهاراتش گاهی از مطالب مروری و تمرین شده عبور کرده و به رفتار نهادینه شده از وعده گذاری‌های برنامه ریزی نشده تبلیغاتی و شعاریش روی می‌آورد. با این حال باید تاکید داشت که همین سخنان و اظهارات و موضع گیری‌های غیر قابل پیش بینانه او بود که بر انتخاب غیر قابل پیش بینی او منجر شد و این غیر قابل پیش بینی بودن ترامپ سیاستمدار و رییس جمهور است که ترس از موضع گیری‌های سریع و تنشی او را در آینده به چالشی تبدیل کرده است. در واقع مبهم بودن مرد شماره یک کاخ سفید آینده سیاست جهانی و برنامه‌ها و اهداف دنبال شده آمریکا را در عرصه بین المللی با ابهام مشمئزکننده‌ای همراه کرده است.

*دکتری علوم سیاسی