۴ نکته درباره پیروزی ایران در اوپک

به گزارش بولتن نیوز، رضا غبیشاوی با این مقدمه در «عصرایران» نوشت: سعودی‌ها تا قبل از این، کاهش تولید خود را منوط به کاهش تولید یا تثبیت تولید نفت ایران می‌دانستند اما با مقاومت و پافشاری ایران، ریاض از موضع خود عقب‌نشینی کرد و ایران برنده این رقابت شد.

در این‌باره می‌توان به چند نکته اشاره کرد:

۱- بازار نفت یکی از چند میدان رقابت جدی ایران وعربستان سعودی است. روابط دو کشور هم‌اکنون شاهد فهرست طولانی از رقابت‌ها و رویارویی‌ها در زمینه‌های مختلف است. از رقابت سیاسی (در لبنان) تا رقابت شبه نظامی و غیرمستقیم نظامی در سوریه و یمن. این بار در حوزه نفت با عقب‌نشینی سعودی‌ها در برابر خواسته‌های منطقی ایران، توافق در اوپک ممکن شد. هدف اوپک کاهش تولید با هدف افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی است اما هدف مهم‌تر ایران، بازگشت تولید نفتش به میزان قبل از تحریم‌هاست. براساس توافق اوپک، این مجموعه از ابتدای سال آینده میلادی باید در کل ۱.۲ میلیون بشکه در روز تولید خود را کاهش دهد اما ایران می‌تواند برخلاف سایر اعضا تولید خود را افزایش دهد. این یک موفقیت فوق‌العاده برای ایران است زیرا به صورت طبیعی، نفت کاهشی از تولید سعودی و دیگر تولیدکنندگان اوپک به سبد افزایش تولید ایران می‌رود. نکته اینجاست که عربستان سعودی در کنار عراق و امارات سه کشوری بودند که با افزایش تولید نفت خود در دوره تحریم‌های ایران زمینه را برای کاهش تولید نفت ایران و کنار گذاشتن گام به گام تهران از بازار نفت و جلوگیری از بروز شوک در بازارهای نفتی فراهم کردند اما امروز با سیاست‌های صحیح وزارت نفت مجبور به پس‌دادن سهم تولید ایران شده‌اند. عربستان سعودی با تولید حدود ۹.۵ میلیون بشکه در روز بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت اوپک است؛ در نتیجه بیشترین میزان کاهش تولید نفت در میان اعضای اوپک نیز سهم سعودی‌ها خواهد شد. به زبان ساده‌تر، با توافق اوپک، اعضای این سازمان تولید خود را کاهش می‌دهند تا ایران بتواند بدون چانه‌زنی و سعی و تلاش‌های معمول برای کسب مشتری، میزان بیشتری از نفت خود را در بازارهای جهانی به فروش برساند. اشاره به این نکته لازم است که تولید نفت ایران تا سال ۱۳۸۴ (آخرین سال دولت اصلاحات) به رقم حدود چهار میلیون بشکه در روز رسید اما پس از آن در  نتیجه ناکارآمدی‌های داخلی و تحریم‌های شدید آمریکا و اتحادیه اروپا این رقم به شدت کاهش یافت و تا سال ۱۳۹۱ شمسی به ۲.۵ میلیون بشکه در روز رسید. صادرات نفت ایران هم از بیش از ۲.۵ میلیون بشکه در روز به زیر ۸۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یافت. بعد از پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۲ و توافق هسته‌ای تهران و گروه ۱+۵ (برجام) و در نتیجه برداشته‌شدن تحریم‌ها به ویژه تحریم‌های نفتی،‌ تولید نفت ایران دوباره سیر صعودی گرفت و هم اکنون تولید نفت ایران به حدود ۳.۵ میلیون بشکه در روز رسیده است.

۲- این موفقیت در نتیجه برجام به دست آمد. اگر برجام نبود، تولید نفت ایران به شدت کاهش می‌یافت و صادرات نفت ایران هم به صفر می‌رسید. در این وضعیت حضور ایران در سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) بی‌معنی می‌شد.

۳- حضور بیژن زنگنه وزیر نفت به عنوان یک مدیر کارآمد و با تجربه در راس وزارت نفت، یکی از عوامل این موفقیت بود. وی در این مدت توانست با رایزنی‌های خوب، اهداف نفتی ایران را محقق کند و از چالش‌های اوپک و تولیدکنندگان نفت به سود منافع نفتی ایران سود ببرد. او سابقه دو دوره وزارت نفت در دولت اصلاحات را داشت و  توانسته بود تولید نفت ایران را به بالاترین میزان بعد از انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ تاکنون برساند یعنی تولید حدود ۴ میلیون بشکه در روز در سال ۱۳۸۴.

۴- با هزار تاسف باید گفت همه تلاش‌های سه سال اخیر دولت و وزارت نفت، در راستای بازگشت تولید نفت ایران به قبل از تحریم‌های شدید و به معنی دقیق‌تر به سال ۱۳۸۴ است. تحریم‌ها و ناکارآمدی داخلی هر دو منجر به کاهش تولید و صادرات نفت ایران شد. قطعا اگر در هشت سال  بعد از سال ۱۳۸۴ مجموعه کارآمدی در راس وزارت نفت ایران قرار می‌گرفت و دولت وقت زمینه جلب تحریم‌های شدید را فراهم نمی‌کرد، روند صعودی تولید و صادرات نفت ایران در آن سال‌ها ادامه می‌یافت و امروز ایران می‌توانست درباره تولید بیش از پنج میلیون بشکه‌ای صحبت کند، نه اینکه بر سر بازگشت تولید نفتش به میزان سابق در تلاش باشد.