پيامبران هم از حيوانات نگه داري مي كردند اما بعضي دنبال فخرفروشي با حيوانات هستند

گروه اجتماعی: ارتباط انسان با حيوان از قديمي ترين نوع ارتباطات است كه در تاريخ ثبت شده. حتي اينكه بسياري از پيامبران مشغول به دامداري بوده اند نيز خود مويد اين ارتباط است. روايات و دستوراتي كه دين اسلام در خصوص حقوق حيوانات برشمرده، نشان دهنده اهميت اين ارتباط است. اما نكته بسيار مهم در ارتباط سنتي انسان با حيوانات اين است كه اين ارتباط هيچ گاه جايگزين ارتباط انساني نبود. اما متاسفانه در دنياي امروز شاهد اين هستيم كه اين مقوله به انحراف كشيده شده و در حال ايجاد نوع جديدي از اين ارتباط هستيم كه دارد حيوان را بجاي انسان نشانده و قرار است خلا آنرا پر كند. هرچند هنوز هم هستند بسياري افراد كه استفاده مثبت و مفيد از حيوانات دارند اما در كنار ايشان، ديگراني مشاهده مي شوند كه داراي چنين انحرافاتي هستند و روي سخن ما در اين مطلب، با اين افراد است.
به گزارش بولتن نیوز، محققان و جامعه شناسان علل گوناگونی را برای این اتفاق عنوان کرده‌اند. از تنهایی تا کهنسالی و از فخر فروشی و تجمل تا تمایز و خاص بودن. برای بیان بهتر هر کدام از این دلایل تک تک آن‌ها را مورد بررسی قرارمی‌دهیم و به زوایای گوناگون شیوع گرایش به حیوانات خواهیم پرداخت.

یک آسیب شناس مسائل اجتماعی هشدار داده است که کاهش محبت در بین اعضای خانواده باعث گسترش نگهداری از حیوانات خانگی شده است. ضعیف شدن روابط بین فردی، حذف گرد هم نشستن بر سر سفره غذا، اشتغال زنان در بیرون از منزل و حذف معنویت در خانواده‌ها نیز از دیگر عواملی است که اعضای خانواده را ترغیب به ارتباط با عضوی خارج از خانواده می‌کند.  فاصله گرفتن از مذهب و معنویت و باورهای اخلاقی و کم رنگ شدن ماهیت اعتقادات دینی نیز از مسائل موثر بر افزایش نگهداری حیوانات در خانه است.  یکی از اعضای انجمن حمايت از حيوانات نیز گفته است که زندگي در هزاره سوم، سبب تنهايي انسان‌ها و دورشدن آنان از يکديگر شده است. نگهداري از حيوان خانگي، افزون بر دورکردن انسان از زندگي سراسر ماشيني، اوقات فراغت دور از افکار پريشان را به همراه دارد. رسيدگي روزمره و آب و غذا دادن به يک موجود زنده که غير از اين توقع ديگري ندارد، لذت‌بخش است.

امروزه انسان‌هايي‌که به سببي تنها مانده‌اند، احساس بي‌فايده بودن مي‌کنند. وابسته بودن‌ يک پرنده يا حيوان خانگي به همين انسان تنها، به او احساس ارزشمندي مي‌دهد و احساس‌هاي بد را در او از بين مي‌برد. افزایش مداوم علاقه به نگهداری از حیوانات مختلف در خانه، گزینه‌ای است برای رفع خلأهای احساسی که از کاستی گرفتن روابط عمیق عاطفی در جوامع مدرن ناشی می‌شود، در این مورد به‌ویژه پدیده کم فرزندی و بی‌فرزندی می‌تواند نقش ویژه‌ای داشته باشد. تحقیقات نشان داده است که نحوه ارتباط صاحبان حیوانات خانگی با آنها و واکنش به این حیوانات، بسیار شبیه به پاسخ والدین به فرزندانشان است و حتی احساسات و تغییرات فیزیولوژیکی که در این افراد در اثر زندگی با این حیوانات برانگیخته می‌شود، بسیار شبیه به واکنش والدین به فرزندان است.

گروه پرستاري دانشگاه علوم بهزيستي و توانبخشي، پژوهشی انجام داده تا از تاثیر نگهداری حیوانات خانگی بر افسردگي سالمندان ساکن در آسايشگاه‌هاي سالمندان آگاه شوند. براساس این پژوهش، افسردگي از مسائل شايع دوره سالمندي است که ميزان آن در سالمندان مقيم آسايشگاه‌هاي سالمندان سي تا پنجاه در صد می‌شود. روش‌هاي بسياري از جمله دارودرماني براي درمان افسردگي به‌کار مي‌رود ولي با توجه به اينکه معمولا سالمندان به علت مشکلات متعدد، داروهاي زيادي مصرف مي‌کنند، استفاده از روش‌هاي غيردارويي مانند درمان به کمک حيوانات مي‌تواند مورد توجه قرار گيرد. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که ميانگين افسردگي سالمندان گروه مداخله از ۵۵/۸ قبل از مداخله به ۷۹/۴ بعد از مداخله کاهش يافت. اين در حالي است که در گروه شاهد، قبل و بعد از مداخله تفاوت معني داري مشاهده نشد. يافته‌هاي پژوهش نشان داد که اين مداخله مي‌تواند سبب بهبود محسوس و معنادار افسردگي سالمندان شود. بنابراین انجام مداخلات غيرتهاجمي نظير نگهداري از حيوانات توسط پرستاران مي‌تواند علاوه بر بهبود افسردگي سالمندان زمينه را برای حضور فعال‌تر آنها در محيط، فراهم کند.
مهم‌ترین دلیل نگهداری حیوانات شاید همان چیزی باشد که جامعه‌شناسان به آن تمایز می‌گویند. تمایز، ناظر به تلاش و تکاپویی است که قشرها و طبقات مختلف اجتماعی، از طریق نوع مصرف خود، برای متمایز کردن خود از دیگر قشرها انجام می‌دهند. از این جهت می‌توان خرید و نگهداری حیوانات خانگی را تمهیدی برای تشخص و تمایز بخشیدن به خود نسبت به دیگران دانست. البته خرید و نگهداری حیوانات خانگی در ایران، شاید تا ۱۵-۱۰ سال پیش به طور عمده ذائقه‌ای طبقه بالایی محسوب می‌شد و طبقه متوسط و پایین علاقه بسیار کمی به این امر نشان می‌دادند، اما در حال حاضر به نظر می‌رسد نشانه‌های فراگیر شدن این علاقه در جامعه ایرانی به چشم می‌خورد. گویی خرید و نگهداری حیوانات خانگی، در حال تبدیل شدن به یکی از مظاهر تجمل‌گرایی و مصرف نمایشی در ایران است و نیز به عنوان یک «نشانه»، خوش ذوقی و خوش سلیقگی نگه‌دارنده را می‌رساند.
             
اما در وضعیت عمومیت یافتن این پدیده، دیگر نفسِ نگهداری حیوانات خانگی نمی‌تواند کارکرد تمایز‌بخشی را بین طبقات اجتماعی ایفا کند؛ در این وضعیت، آنچه اهمیت می‌یابد، نوع حیوان نگهداری شده است

نگهداری کدام حیوان می‌تواند نشانه ثروتمندی و رفاه، یا خوش‌ذوقی و خوش قریحگی باشد؟ قیمت حیوانات یا هزینه نگهداری آنها در اینجا فاکتور اصلی در تمایزبخشی خواهد بود و در واقع هر چه حیوان خاص‌تر باشد، تمایز نیز بیشتر است و صاحب حیوان نیز خاص‌تر می‌شود. حیوانات گران‌تر و پرخرج‌تر، سهم طبقات بالا می‌شوند و حیوانات ارزان‌تر و کم خرج تر، سهم طبقات پایین.
البته دلالت و معنای طبقه ای پیدا کردن تصاحب و نمایش حیوانات، می‌تواند این پیامد را نیز داشته باشد که افرادی از طبقات پایین بخواهند حتی با وجود فشار مالی که به آنها وارد می‌آید، با خرید و به رخ کشیدن حیوانات خانگی خاص طبقه بالا، سعی در تشبه جستن به آنها را داشته باشند. برای پر کردن این خلأهای رفتاری جامعه‌شناسان و روان‌شناسان و متخصصین امر می‌بایست چاره‌ای بیندیشند زیرا اگر وضعیت به همین شکل پیش برود، هم نسل حیوانات منقرض خواهد شد و هم مردم و علی‌الخصوص جوانان با مشکلات مالی گسترده‌ای رو در رو خواهند شد.