اضطراب عملکرد در ورزش

به گزارش بولتن نیوز، گرگوری جان نورمن (Gregory John Norman)، معروف به گرگ نورمن، گلف بازی استرالیایی است که برای مدت 1 سال جایگاه اولی جهان را در رده بندی برای خود حفظ کرد. سبک بازی تهاجمی او و طرز نگاه کردنش، نام مستعار "کوسه‌ی ‌بزرگ سفید" را برای او به ارمغان آورد. او سابقه‌ای درخشان داشت، از بیش از80 مسابقه قهرمانی پیروز بیرون آمده بود. با این حال، شهرت او تنها به مهارتش در گلف بر نمی‌گردد. او را هم چنین برای مسابقات سال1996 آگوستا به خاطر می‌آورند. مسابقاتی که در آن، این بازی کن حرفه‌ایِ کارکشته تسلیم اضطراب می‌شود.

این روی داد یکی از ده روی داد معروف در تاریخ ورزش است که در آن اضطراب بر ورزشکاری غلبه می‌کند و او را از میدان به در می‌کند.

سؤالی که در این‌ جا مطرح می‌شود این است چه چیزی باعث می‌شود که او و یا هر ورزشکار دیگری این چنین در برابر اضطراب از پای دربیاید؟

جهان ورزش بسیار تغییر کرده است. ورزش دیگر صرفاً به هدف سرگرمی نیست بلکه مبدل به حوزه‌ای برای ستیزه جویی شده است. در یک بازی رقابتی ورزشکار از نظر روانی و جسمی به چالش کشیده می‌شود. فشاری که به یک ورزشکار می‌آید تا جایگاه خود را در بالای جدول حفظ کند و بهترین عمل کرد را در رقابت‌ها از خود ارائه دهد، گاه او را به زانو در می‌آورد.

اگر بدن شما در حالت تنش باشد انجام حرکات هماهنگی که برای روی دادهای ورزشی مورد نیاز است دشوار می‌شود. البته قدری نگرانی مفید است و می‌تواند به عمل کرد بهتر شما کمک کند. اما اگر این نگرانی از حد بگذرد، می‌تواند افکاری منفی به شما القا کند و روی اعتماد به نفستان اثری مخرب بگذارد. اگر میان عمل کرد شما در طول جلسات تمرین و مسابقات تفاوت عمده‌ای وجود دارد، ممکن است دلیل آن اضطراب باشد. گر چه ممکن است هرگز نتوانید کاملاً بر اضطرابتان غلبه کنید، اما در این جا پیشنهاداتی برای کاهش آن به شما ارائه می‌شود.

اضطراب عملکرد چیست؟

احساس بی ‌قراری و بر افروختگی که به تدریج منجر به عدم اعتماد به نفس می‌شود را به عنوان اضطراب عمل کرد می‌شناسند. این مسئله در میان هنرمندان صحنه و ورزشکاران که بایست مهارتشان را در مقابل جمعیت کثیری ارائه دهند، شایع است. اعتقاد بر این است که اضطرابی که در دست یابی به انتظارات بالای تماشاگران بر ورزشکار تحمیل می‌شود، می‌تواند او را به زانو در آورد.

به نوشته‌ی نشریه "بینش ورزشی" که مجله‌ای با موضوع روان شناسی ورزش است، اضطراب را می توان به دو دسته تقسیم بندی کرد: اضطراب حالت (state anxiety) که یک واکنش هیجانی است و از موقعیتی به موقعیت دیگر تفاوت می‌کند و اضطراب صفت ( (trait anxiety که یک ویژگی شخصیتی است و فراوانی و شدت واکنش هیجانی شخص نسبت به فشار را منعکس می کند، این اضطراب خصیصه‌ی شخص است نه ویژ‌گی موقعیتی که شخص با آن رو به رو است. اضطراب حالت موقعیتی است که در شرایط بازی ورزشی خود را نشان می‌دهد. در این حالت سیستم عصبی مختار ورزشکار تحریک می‌شود که واکنش طبیعی هر فردی است. از سوی دیگر، اضطراب صفت را می‌توان جهان ‌بینی شخصی هر فرد برای مقابله با استرس دانست.

در ورزش، افرادی که در موقعیت‌های دشوار، دچار اضطراب حالت می‌شوند و اضطراب صفت در آن‌ها پایین است، اغلب به طور مداوم عمل کرد خوبی ارائه می‌دهند. از سوی دیگر، ورزشکارانی که دارای سطوح بالاتری از اضطراب صفت هستند، زمانی که در معرض اضطراب حالت هم قرار بگیرند، بسیار پایین تر از انتظارات ظاهر می‌شوند.

چه چیزی باعث اضطراب عملکرد می‌شود؟

روان شناسان مختلف تلاش کرده‌اند که در بیابند چرا مغز ما در شرایطی که تنش زیاد است نمی‌تواند به درستی مقابله کند و اثرات سوئی بر عمل کرد ما می‌گذارد. تحقیقات نشان داده است که ورزشکاران حرفه‌ای وقتی تحت فشار باشند هم چون آماتور‌ها رفتار می‌کنند.

محیط نا آشنا : تمرکز هر ورزشکار در زمان تمرین و آماده شدن برای مسابقات روی بهبود مهارت‌های خود در یک مکان آشنا است. در نتیجه تمام تلاش‌ها و تمرین‌هایی که انجام می‌دهد در حافظه رویه‌ای یا روندی (procedural memory، حافظه‌ای که مربوط به اطلاعات رفتاری است) ذخیره می‌شود. با این حال، در زمان یک مسابقه‌ی واقعی هوشیاری خود آگاهِ ورزشکار از این که در میدانی نا آشنا و در حضور جمعیت بازی می‌کند بر حافظه‌اش اثر می‌گذارد. هم چنین محققان دریافته‌اند که هرچه تماشاگران مشتاق‌تر باشند و بیشتر تشویق بکنند، فشار بیشتری بر ورزشکار می‌آید تا مطلوب‌ترین عمل کرد را از خود نشان دهد و این موجب می شود او به توانایی خودش شک کند.

برداشت نادرست از بر آشفتگی: یکی دیگر از سر چشمه‌های اضطراب شدید، برداشت نادرست از بر آشفتگیِ پیش از رقابت است. بدن ما برای تطبیق با موقعیت هیجانی‌ای که در شرف وقوع است تمهیداتی می‌اندیشد و هورمون‌های خاصی را آزاد می‌کند که باعث تند شدن ضربان قلب و عرق کردن کف دست‌ها می‌شود. یک ورزشکار اغلب از این نشانه‌ها برداشتی اشتباه می کند و می‌پندارد اینها نشانه‌ی ترس و عدم توانایی او هستند. غلبه بر افکار منفی‌ای که پس از این به وجود می‌آیند بسیار دشوار است. اندیشیدن بیش از حد و وسواس فکری و تلاش برای کنترل این اتفاقات می‌تواند منجر به آغاز شدن یک حمله‌ی تمام عیار وحشت بشود.

دست کم گرفتن خود: بعضی از ورزشکاران در زمان تمرین اهداف غیر واقعی برای خود تعیین می‌کنند و شکست در دست یابی به این اهداف را حاکی از عدم مهارت خود می‌دانند و این گونه پیش رفت و بهبود خود را انکار می‌کنند. حتی اگر کاملاً برای یک رقابت آماده باشند، توانایی های خود را دست‌ کم می‌گیرند. چنین واکنش‌هایی می‌تواند هر بازی کن حرفه‌ای را به یک تازه کار بدل کند و در نتیجه باعث افت عمل کردش بشود.

چگونه می توان بر اضطراب عملکرد غلبه کرد

از آن جا که بسیاری از بازی کنان منتخب طعمه‌ی روان شناسی‌های نادرست در مورد اضطراب پیش از بازی می‌شوند. تیم‌ها و مقامات ورزشی دست به اقداماتی در جهت به حداقل رساندن این تأثیرات زده‌اند.

روان شناسان حرفه‌ای که در این زمینه تخصص دارند بازی کنانی را که در خطر فرو پاشی عصبی هستند شناسایی کرده و به آن‌ها مشاوره می‌دهند.

منحرف کردن توجه خود: 

برای هر ورزشکار، بسیار ضروری است که احساس بر افروختگی و وحشت پیش از بازی و حین بازی را بشناسد و بپذیرد که این احساس ترس و آشفتگی کاملاً طبیعی است. یکی از بهترین راه‌ها برای غلبه بر چنین شرایطی منحرف کردن توجه است. به محض این که احساس اضطراب کردید توجه خود را به چیز دیگری معطوف کنید، مثلاً آواز بخوانید یا با دیگر ورزشکاران درمورد چیزی غیر از مسابقه، صحبت کنید.

یکی از چنین مثال‌هایی را می‌توان در لحظات پایانی سوپر باول سال 1989 یافت. جو مونتانا Joe Montana)) بازی کن خط حمله‌ی تیم سان فرانسیسکو متوجه شد که هم تیمی‌هایش تحت فشار شدیدی هستند. او به جای تسلیم شدن با اضطراب با آن مقابله کرد. او جان کندی، کمدین و بازیگر کانادایی، را در میان جمعیت دید و او را فرا خواند. همین حرکت ساده کاملاً نقطه‌ی تمرکز تیم را تغییر داد. آن‌ها فشاری را که بر روی خود احساس می‌کردند فراموش کردند و بازی فوق العاده‌ای از خود ارائه دادند.

غلبه بر اضطراب: ورزشکاری که در ذهنش اضطراب را شکست تفسیر می‌کند اغلب در انتها بازنده است. بازی کنان غالب و برتر اضطراب خود را تبدیل به هیجان می‌کنند، که باعث تحریک و ترشح هورمون‌های مثبت ‌شده و به برنده شدنشان در مسابقه منتهی می‌شود. آن‌ها اضطراب را به عنوان عاملی تسهیل کننده در دست یابی به یک عمل کرد بهتر می‌دانند.

گام های کوچک مؤثر

اقدامات کوچک اما مؤثر دیگری هم وجود دارند که می‌توانند به غلبه بر اضطراب عمل کرد کمک کنند.

• تمرین، تمرین و تمرین

• کاهش مصرف کافئین و شکر. صرف یک وعده غذایی غنی از کربو هیدرات قبل از بازی برای کمک به حفظ انرژی

• بر آن چه می‌توانید در زمین انجام دهید تمرکز کنید نه آن چه ممکن است اشتباه پیش برود.

• همیشه در شرایطی مشابه شرایط مسابقه‌ی ‌اصلی تمرین کنید.

• از افکاری که اعتماد به نفس شما را تضعیف می‌کنند دوری کنید. در مورد نقاط قوت و توانایی‌های خود فکر کنید.

روان شناسی ورزشی به حوزه‌ای بدل شده است که در آن مطالعات و پژوهش‌های زیادی انجام می‌گیرد. رقابت‌ها به ویژه اگر در سطح بین المللی باشند باعث ایجاد مشکلات زیادی می‌شوند که منشأ آنها اضطراب است. بازی‌ها در دو میدان انجام می شوند؛ میدان بازی و میدان ذهنی. برای مثال ورزشکارانی چون رافائل نادال )تنیس روی چمن)، مایکل فلپس )شناگر) یا تیم بسکتبال ایالات متحده در رشته‌ی خود جزء بهترین‌ها هستند؛ نه صرفاً به خاطر استعداد و توانایی شان، بلکه این حالت روانی متعادلشان است که در مقابل رقبایی هم تراز و یا حتی بالاتر از خودشان به آنها برتری می‌بخشد.

متخصصان معتقدند که توانایی و استعداد تنها می‌تواند شما را به سطح معینی در ورزش برساند. در واقع پس از این که عمل کرد شما از یک آستانه‌ی مشخص عبور کرد؛ دیگر استعداد تقریباً برای پیش رفت بی فایده می‌شود چرا که غرور، خوشنودی از خود و در نتیجه جهل را پرورش می‌دهد. تنها ذهن‌های سخت کوش و پایدار که جرقه‌ای از استعداد در خود دارند، بر ورزش حکومت می‌کنند.

در دنیای امروزین ورزش، آن چه بیشترین اهمیت را دارد این است که فرد آن چه در توان دارد انجام دهد، چرا که به شکل گسترده‌ای در معرض رسانه‌ها قرار دارد. در سرتاسر دنیا ورزش در قله‌ی محبوبیت قرار دارد و از مرزهایی هم چون ثروت، فقر، ملیت، نژاد و یا مذهب فرا می‌گذرد. برای اقناع انتظارات هواداران و نیز برای کسب رتبه‌های برتر در عرصه‌ی بین المللی، عمل کرد خوب، حائز اهمیت است. اعتماد به نفس، اراده‌ی قوی، تواضع برای قبول شکست، و تجربه بهترین ابزار برای مقابله با اثرات اضطراب هستند. اضطراب یک بیماری نیست که ورزشکار بتواند یک بار و برای همیشه از شر آن خلاص شود. باید از آن به عنوان تقویت کننده‌ای در جهت بهبود عمل کرد استفاده کرد تا بتوان به افتخار و سر بلندی در ورزش دست یافت.

 

تألیف و ترجمه: حمید وثیق زاده انصاری