رسانه هاي روز دنيا چگونه درآمدزايي مي كنند؟

گروه فرهنگي: خوب است موضوع خود را با چند سوال شروع كنيم: آيا رسانه های پیشرفته و کارتل‏های رسانه‏ای علاوه بر آگهی، فروش خبر و عکس از چه روش دیگری برای درآمدزایی استفاده می‏کنند؟ به نظر مي رسد رسانه‌ها نخست آنکه همانند شرکت‌های تجاری عمل می‌کنند و دو دیگر آنکه، رفتار رسانه ای خود را بر مبنای مدل‌های رسانه ای تجاری توسعه می‌دهند و به همین دلیل هم به دنبال توسعه روش‌ها جدید درآمدزایی‌اند.
به گزارش بولتن نيوز، سوال ديگري که در خصوص درآمدزايي رسانه ها مطرح مي شود اين است كه چه عاملی سبب می‏شود که خبرنگاران رسانه‏هایی مانند بی.‏بی.‏سی، سی.‏ان.‏ان، رویترز، خبرگزاری فرانسه، آسوشیتدپرس و مانند این‏ها از تخصص‏ها و ویژگی‏‏های برجسته‏ای نسبت به دیگران برخوردار باشند؟ و اين تخصص ها چگونه باعث درآمدزايي مطبوعات مي شود؟

از دیگر پرسش‏های قابل طرح اين است که چه تفاوتی میان کلاس‏های آموزش روزنامه‏نگاری، مدرسان و منابع آموزشی کشورمان با اروپا و آمریکا وجود دارد؟ علاوه بر این، شیوه‏های جدید کسب درآمد از راه فروش محتوا، برون‏سپاری امر آموزش به هاب‏های بزرگ آموزشی و رسانه‏ای و تبدیل شدن آموزش رسانه‏ای به صنعتی نرم‏افزاری در اقتصاد رسانه‏ای از جمله موضوعات اند.

آن‏چه که به نظر مي رسد اين است که رسانه‏ های بزرگ و اقتصادی جهان که در اینجا ما آنها را به عنوان کار تل‌های رسانه ای ـ اقتصادی دسته بندی کرده‌ایم، شیوه‏های جدیدی را برای کسب درآمد انتخاب کرده و علاوه بر استفاده از آگهی‏ های تجاری و رپورتاژهای خبری از این شیوه‌های جدید نیز سود می‌برند. از آن جمله می‌توان به "فروش محتوای آموزشی" اشاره کرد که در رسانه ‏هایی مانند رویترز، بی.‏بی.‏سی، تامسون، خبرگزاری فرانسه و مانند آن، استفاده می‌شود. این شیوه در سال‏های اخیر که امر آموزش و روزنامه ‏نگاری حرفه‏ای اهمیتی دوچندان برای رسانه‏ ها پیدا کرده است درآمدهای هنگفت میلیون دلاری را نصیب این گونه رسانه‏ ها کرده است.
بحث اقتصاد رسانه‌ای این است که گردانندگان رسانه‌ها با بهره‌گیری از منابع موجود چگونه خواسته‌ها و نیازهای اطلاعاتی و سرگرم کننده مخاطبان را برآورده می‌کنند؛ ین علم عوامل مؤثر در تولید خدمات و کالاهای رسانه‌ای و تخصیص این تولیدات را برای مصرف بررسی می‌کند.

در عصر حاضر رسانه‌ها یا سازمان‌های مطبوعاتی برای کسب درآمد سبک‌ها و شیوه‌های مختلفی را به کار می‌برند:

برخی مدیران در کنار چاپ روزنامه با راه‌اندازی و تهیه دستگاه‌های چاپ و تأسیس سازمان چاپ و انتشارات سعی دارند از طریق چاپ سایر جراید و مجلات به سمت درآمد‌زایی حرکت کنند. برخی با ادغام یا چند سازمان مطبوعاتی یک شرکت مطبوعاتی را راه‌اندازی می‌کنند و با توجه به امکانات متفاوتی که هر یک از شرکا دارند، سعی می‌کنند به‌نحوی به کسب و کار و درآمدزایی بپردازند.

شیوه‌های جدید برای مدیریت بر اقتصاد رسانه، ظهور سازمان‌های مطبوعاتی در قالب هلدینگ یا کارتل‌های مطبوعاتی است که سعی دارند نه فقط در زمینه روزنامه بلکه در شاخه‌هایی همچون چاپ کتاب، چاپ و توزیع روزنامه و مجله، تولید و توزیع کاغذ و... فعالیت کنند. اینگونه از مدیریت بر اقتصاد رسانه برای نخستین مرتبه در دهه70 میلادی یکی از ابتکارات برادران راکفلر در آمریکا بود. آنچه به‌عنوان راهبرد و راهکار رهایی مطبوعات ایران از کمند مشکلات مالی و اقتصادی مطرح است، بهره‌گیری از سبک‌های رایج یا استفاده ترکیبی از این شیوه‌هاست.

روزنامه‌داری و مدیرت رسانه شبیه باشگاه‌داری در عرصه ورزش است. همچنان که باشگاه فعالیت‌های اقتصادی و تبلیغاتی می‌کند تا نیازهای تیم را در عالی‌ترین وجه ممکن تأمین کند، باشگاه هواداران را تشکیل می‌دهد و برای هواداران خود کارت هواداری صادر می‌کند، حامی مالی می‌گیرد و یا بازیکن خرید و فروش می‌کند، مدیریت مطبوعاتی و رسانه‌ای نیز با کمک اقتصاد رسانه چنین رویکردی را در پیش می‌گیرد. متأسفانه مدیران مسئول نشریات ما با مقوله اقتصاد رسانه بیگانه‌ هستند.

ذهنیت منفی و درک ناصحیح از سرمایه، سرمایه داری، ضعف تفکر اقتصادی و محاسبه سود و زیان چاپ و نشر در بین برخی از مدیران مطبوعاتی و رسانه‌ای وجود دارد. دوام و بقای اقتصادی اساسی‌ترین چالش حال حاضر مطبوعات در ایران است و آگهی به‌عنوان مهم‌ترین منبع درآمد برای نشریات می‌تواند استقلال اقتصادی را به ارمغان بیاورد. در مقطع کنونی تاریخ ایران، ضعف مالی نشریه‌های محلی و فقدان سازوکارهای حمایتِ مالیِ جدی و موثر دولت‌ها از مهم‌ترین عامل‌هایی ‌است که چراغ این نوع نشریه‌ها را بدون سر و صدا، خاموش می‌کند. مرگ اقتصادی، برخلاف مرگ سیاسی، مرگی خاموش است! تعداد نشریه‌هایی که تاکنون بر اثر مشکلات اقتصادی تعطیل شده‌اند، بیش از نشریه‌هایی است که دچار مرگ سیاسی شده‌اند.
پرسش‌هایی اساسی وجود دارد که اقتصاد رسانه‌ای به آنها می‏پردازد. از جمله اینکه چگونه سازمان رسانه‏ای (مطبوعات) از دیگر سازمان‌های رسانه‌ای پیشی می‏گیرد؟ چگونه سازمان رسانه‌ای مخاطبان بیشتری جذب می‌کند؟ رسانه مسائل مالی خود را چگونه حل و فصل می‏کنند؟ این مقاله در پی آن است تا با پاسخگویی به این پرسش‌ها و سؤالاتی از این دست، به اقتصاد رسانه، کارکردهای آن و ضمن کالبد شکافی اقتصاد رسانه به‌ویژه مطبوعات در ایران، به ارائه راهکارهای درآمدزایی مطبوعات بپردازد.

در مورد تولید و عملکرد رسانه‌ها باید گفت: نخستین بازار کالایی که رسانه‌ها در آن شرکت دارند بازار تولیدات رسانه‌ای است که شامل سرگرمی و اطلاعاتی است که در روزنامه، مجله، کتاب، برنامه‌های رادیویی، تلویزیونی و خدمات کابلی عرضه می‌شود و به مصرف‌کنندگان و مخاطبان داده می‌شود.

در اقتصاد رسانه‌ای منظور از تولید، خلق کالاها و خدمات برای مصرف‌کنندگان است؛ مصرف به معنی استفاده از کالاها و خدمات و برطرف کردن نیازها و خواسته‌هاست. بازاریابی تولیدات رسانه‌ها، با جلب توجه مصرف‌کنندگان برای صرف وقت یا پول برای استفاده از اینگونه تولیدات همراه است. برخی از رسانه‌ها مثل رادیو و تلویزیون در قبال پخش برنامه‌های خود از مصرف‌کننده پول مطالبه نمی‌کنند اما برخی دیگر مثل مجلات، کتاب، نوارهای ویدئویی و فیلم‌های تلویزیونی پول دریافت می‌کنند.

تمامی رسانه‌ها با عرضه اطلاعات و سرگرمی در بازار، تولید مطالب می‌کنند. با اینکه روزنامه‌ها و مجلات و دیگر وسایل ارتباط جمعی مطالبی با موضوعات مشابه منتشر و پخش می‌کنند اما روزنامه‌ها و مجلات بیشتر نیاز مخاطبان به اطلاعات را رفع می‌کنند و سینما، نوارهای ویدئویی و تلویزیون کابلی بیشتر نقش سرگرم‌کنندگی دارند و هیچ وقت نمی‌توانند جایگزین هم شوند.

شبکه‌های تلویزیونی اغلب از طریق جذب بازیگران سرشناس و افزایش بودجه برنامه‌ها هزینه‌های تولید برنامه خود را برای ساعات پربیننده افزایش می‌دهند، چون هزینه‌های تولید بسیار زیاد است. تولیدکنندگان برای کسب بیشترین سود ممکن تلاش می‌کنند. مفهوم سودآوری 2تعبیر متفاوت را شامل می‌شود؛ نخستین تعبیر سود عادی و دومین تعبیر سود خالص است. سود عادی حداقل بازده به ازای داده‌هاست که به شرکت یا فرد امکان تولید را می‌دهد.

با فراگير شدن موبايل ها از يكسو و تمايل افراد به كار در خانه، پديده جديدي شكا گرفته و آن زايش رسانه هاي شخصي در شبكه هاي اجتماعي است كه وجه درآمدزايي نيز دارد. اين رسانه ها، با توليد و بازنشر مطالب مختلف و بعضا غير اخلاقي، افراد مختلفي را جذب كرده و پس از بالا رفتن تعداد دنبال كنندگان، دست به دريافت و پخش آگهي مي زنند. اين روش نيز تا جايي فراگير شده است كه برخي رسانه هاي رسمي نيز سراغ آن رفته اند.

---

منابع: