از کجا بفهمیم فرزندمان معتاد شده است

به گزارش بولتن نیوز، از کجا بفهمیم فرزندمان معتاد شده است

با شیوع روز افزون اعتیاد، به‌خصوص در سنین نوجوانی و جوانی، لازم است والدین با علایم اعتیاد آشنایی داشته‌باشند تا در صورت مشاهده آنها بتوانند در مراحل اولیه، با اقدام به موقع و مشاوره با متخصصان، از وابستگی و اعتیاد جلوگیری کنند. 

نکاتی برای پیشگیری از اعتیاد نوجوانان تحقیقات نشان داده است، نوجوانانی كه با والدینشان درباره خطرهای مواد مخدر گفت و گو می كنند، در مقایسه با آنهایی كه چنین گفت و گویی ندارند، ۳۶ درصد كمتر در معرض مصرف حشیش قرار دارند. ضمن اینكه ۵۰ درصد كمتر احتمال دارد كه مواد استنشاقی مصرف كنند و ۶۵ درصد كمتر در معرض ابتلا به سایر مواد مخدر هستند. آیا هنوز هم فكر می كنید كه نیازی به گفت و گو با فرزندانتان در این باره ندارید؟

به‌طور متوسط 50درصد خانواده‌های ایرانی 5 سال بعد از ابتلای فرزندشان به اعتیاد از آن آگاه می‌شوند. لازم به ذکر است که هیچكدام از علایم به تنهایی نمی‌تواند تشخیص مصرف موادمخدر و اعتیاد را مسجل کند. این علایم گاهی نشانه‌های بیماری‌های دیگر مانند اختلالات دوران بلوغ، افسردگی و ... هستند. والدین هرگز نباید با مشاهده یکی از این علایم برچسب اعتیاد به فرزندشان بزنند بلکه بهتر است بیشتر مراقب او باشند و پس از دیدن چند مورد از رفتار‌های زیر، موضوع را با روان‌پزشک در میان بگذارند.

-

تجربه نشان می دهد، كودكان و نوجوانانی كه با والدین خود روابط صمیمانه تری دارند، كمتر به سوی رفتارهای مخاطره آمیز (استعمال سیگار، استعمال مواد مخدر، پرخاشگری و...) كشیده می شوند. بنابراین، هرچه بیشتر به نیازهای فرزندان خود توجه و به مسایلشان رسیدگی كنید احساس ارزشمندی بیشتری خواهند كرد و به خواسته های شما واكنش مثبت نشان می دهند.

-

اکثر نوجوانان احساس می کنند فناناپذیر هستند و توجهی به عواقب این طرز فکر و اعمالی که براساس این تفکر انجام می دهند مصرف مواد مخدر و نوشیدن الکل ندارند.

عواملی که تاثیر بسزایی در اعتیاد نوجوانان به مواد مخدر دارند عبارتند از:

•    خانواده ای که سابقه مصرف موادمخدر دارد

•    افسردگی

•    کمبود اعتماد به نفس

•    رفتار پرخاشگرانه ابتدایی

•    احساس طرد اجتماعی

•    فقدان نظارت اجتماعی

•    فقر

•    در دسترس بودن مواد مخدر

-

علایم ابتلا به اعتیاد را می‌توان به 3 دسته تغییر‌های عمومی، علایم اختصاصی ماده مورد مصرف و موارد مصرف تقسیم‌بندی کرد. 

در دسته تغییر‌های عمومی، شاهد تغییر‌های رفتاری و شخصیتی هستیم که عبارتند از: 

- تغییر در رفتار فرد مثل قفل کردن در اتاق و غیبت یا ترک بی‌دلیل خانه 

- درخواست مکرر پول از افراد با بهانه‌ها و دروغ‌های مختلف 

- خرج کردن پول زیاد در مدت کوتاه و گم شدن پول، طلا و وسایل منزل 

- طولانی‌شدن مدت ماندن در دستشویی 

- کم‌توجهی و بی‌توجهی به وضع ظاهر با تغییر واضح در نحوه لباس پوشیدن، آرایش مو و... 

- تمایل به کناره‌گیری از بستگان و ایجاد رابطه با دوستان ناباب و مشکوک 

- کاهش احساس مسوولیت، بدقولی و عدم وقت شناسی و غیبت و همچنین افت کارایی در خانه، مدرسه و محل کار 

- استفاده سرخود از داروهای آرامبخش و درخواست بی‌رویه داروهای مسکن 

- تغییر‌های شدید خواب(بی‌خوابی، خواب آلودگی و خوابیدن در طول روز، کابوس دیدن و...) 

- تغییر‌های شدید در عادت‌های غذایی (بی‌اشتهایی، کم‌خوراکی، پرخوری و...) 

- خشونت، پرخاشگری، قانون شکنی در علایم اختصاصی، برحسب نوع ماده مصرفی، علایم اختصاصی مصرف آن ماده را شاهد خواهیم بود. مثلا در مصرف الکل، مستی، تهوع و استفراغ، و ... دیده و بوی الکل نیز از دهان فرد استشمام می‌شود. 

در صورت مصرف مخدر‌ها شامل تریاک، هروئین و کراک علایمی مانند نشئگی، یبوست، کم‌اشتهایی و لاغر شدن و در صورت قطع مصرف به علت نداشتن پول برای خرید یا اقدام به ترک، علایم ترک شامل: آبریزش چشم و بینی، تهوع و استفراغ، عطسه و خمیازه، دل پیچه و اسهال، درد‌های عضلانی، بی‌قراری، تعریق و بی‌خوابی و ... مشاهده می‌شود.

مصرف محرک‌ها شامل کوکائین و شیشه (مت‌آمفتامین) پرفعالیتی، بلندپروازی، پرحرفی، پرخاشگری، کم‌خوابی و بی‌خوابی‌های شدید، کم‌اشتهایی و لاغری سریع و شدید، بدبینی و توهم را در پی خواهد داشت و در صورت قطع مصرف، پرخوابی شدید، پرخوری، کاهش انرژی شدید، بی‌قراری و افسردگی شدید دیده می‌شود. در صورت مصرف حشیش، شاهد قرمزی چشم، افزایش اشتها، خنده‌های بی‌مورد خواهیم بود. موارد مصرف، شامل دیدن فرد درحال مصرف، یافتن موادمخدر یا محرک و وسایل مصرف مثل زرورق، لوله خودکار، کبریت سوخته و فندک اتمی است.

عواقب مصرف موادمخدر توسط نوجوانان

اعتیاد نوجوانان به مواد مخدر می تواند عواقب منفی فراوانی به همراه داشته باشد که عبارتند از:

* اختلال در رانندگی

رانندگی پس از مصرف موادمخدر خطرناک است و باعث مرگ رانندگان خودروها و موتورسیکلت ها می شود و هزینه بسیار زیادی را به نظام بهداشت و قضا تحمیل می کند.

* وابستگی به مواد

نوجوانانی که معتاد هستند به احتمال بسیار زیاد در دوران بزرگسالی نیز به مصرف مواد ادامه خواهندداد.

* فقدان انگیزه

مصرف مواد مخدر انگیزه لازم برای تلاش و موفقیت در مدرسه و زندگی را از نوجوان می گیرد و او را به انسانی بی انگیزه و بی تفاوت بدل می کند.

* افزایش مشکلات

مصرف موادمخدر، مانند ماری جوانا، بر قسمتی از مغز نوجوان که کنترل حافظه، انگیزه، توجه و یادگیری را عهده دار است آسیب می زند و مشکلات عدیده ای در یادگیری، عملکرد شغلی و عاطفی برای نوجوان به وجود می آورد.

 

* ایجاد مشکلات جدی جسمی و روحی

مصرف مواد مخدر در دوز بالا، می تواند در اندام های حیاتی بدن مانند کلیه ها، ریه ها و قلب اختلال ایجاد کنند. مصرف متافتامین می تواند باعث صدمه دیدن قلب، سیستم عصبی بدن، ایجاد رفتارهای روانی و پرخاشگری شود. مصرف مخدرهای استنشاقی تاثیر مخربی بر مغز، قلب، ریه ها، کبد و کلیه ها می گذارد. علاوه بر این، اعتیاد به داروهایی که توسط پزشک تجویز شده اند باعث بروز افسردگی، بیماری های عروق قلب و تشنج می شود.

گفت و گو درباره اعتیاد نوجوان به مواد مخدر

گفت و گو با نوجوان درباره اعتیاد به مواد مخدر می تواند بسیار دشوار باشد. گفت و گو را در موقعیت و زمان مناسب آغاز کنید. اگر دلشوره دارید آن را با فرزندتان در میان بگذارید. 

هنگام گفت و گو با فرزندتان درباره مواد مخدر:

* از دیدگاه او نسبت به مصرف مواد مخدر بپرسید

نظرات فرزندتان را بشنوید و درباره مصرف مواد مخدر از او سوال کنید. پس از پایان گفت و گوی روشن و واضح با فرزندتان او را تشویق کنید.

* به پیام های رسانه ها توجه کنید

برخی از برنامه های تلویزیونی، سینماها، وب سایت ها و ترانه ها، نوجوان را به مصرف مواد مخدر ترغیب می کنند. درباره همه برنامه ها، فیلم ها و ترانه هایی که فرزندتان می بیند و می شنود با او گفت و گو کنید. 

* آماده گفت و گو درباره اعتیادتان به مواد مخدر باشید

به سوران فرزندتان درباره اعتیادتان به مخدر پاسخی منطقی و صحیح بدهید. اگر مصرف مخدر را کنار گذاشته اید صادقانه به او بگویید که به موفقیت بزرگی دست یافته اید.

هرگز از صبحت با فرزندتان درباره اعتیاد به مواد مخدر نترسید. گفت و گو درباره اعتیاد به مواد مخدر سبب نمی شود او به مصرف کننده تبدیل شود. صحبت کردن درباره اعتیاد به مواد مخدر به فرزندتان اجازه می دهد با دیدگاه شما نسبت به این موضوع آگاه شود و بداند که توقع شما از او چیست. 

استراتژی های گوناگون در پیشگیری از اعتیاد به موادمخدر

علاوه بر گفت و گو با نوجوان می توان روش های دیگری را نیز تجربه کرد:

* از فعالیت های روزانه فرزندتان مطلع باشید

به فعالیت ها و مکان هایی که فرزندتان به آنجا رفت و آمد می کند توجه کنید. برای افراد صاحب صلاحیتی که بتوانند فرزندتان را به فعالیت های سالم و مفید ترغیب کنند جایزه بدهید.

* وضع قوانین و اعمال مجازات

وضع قوانین و اعمال مجازات نشان می دهند اعتیاد به مواد مخدر را تحمل نمی کنید. ترک میهمانی هایی که در آن مخدر مصرف می شود، سوار نشدن به خودرویی که راننده اش موادمخدر مصرف کرده نمونه ای از قوانین وضع شده هستند. مجازات را نیز بلافاصله پس از تخطی از قوانین اعمال کنید.

 

* دوستان فرزندتان را بشناسید

اگر دوست فرزندتان به مواد مخدر معتاد است احتمالا او را برای مصرف مخدر تحت فشار قرار می دهد. برای پیشگیری از اعتیاد فرزندتان به مواد مخدر با دوستان فرزندتان و والدین شان آشنا شوید.

* محافظت از داروهای تجویزشده

درباره مخدربودن داروهای تجویز شده برای اعضای خانواده از پزشک سوال کنید. فهرستی از داروهای موجود در خانه تهیه و از آنها محافظت کنید. از معلم بهداشت مدرسه فرزندتان بخواهید تا فرزندتان را کنترل کند تا او دارویی مصرف نکند.

* حمایت کردن

فرزندتان را تشویق کنید و از موفقیت او شاد شوید. ایجاد رابطه دوستانه میان والدین و فرزند کمک زیاد به پیشگیری از اعتیاد فرزند به مواد مخدر دارد.

* ارائه مثال مناسب

اگر در گذشته مخدر مصرف می کردید و ترک کرده اید به فرزندتان بگویید.

شناخت نشانه های هشداردهنده مصرف مواد مخدر در نوجوانان

علایم هشداردهنده عبارتند از:

•    تغییر ناگهانی دوستان، عادات تغذیه ای ساعات خواب، فعالیت های فیزیکی و بدنی و عملکرد تحصیلی

•    عدم توجه به فعالیت های مورد علاقه

•    به وجود آمدن نگرش خصمانه

•    مشاهده وب سایت هایی که افراد را به مصرف موادمخدر ترغیب می کنند.

•    پنهان کردن اعمال و اموال

•    ناپدیدشدن غیرقابل توضیح و توجیه پول از خانه

•    وجود جعبه خالی داروهای گوناگون در اتاق نوجوان

•    شنیدن بوهای غیرعادی داروها و مواد شیمیایی در اتاق نوجوان

به منظور دست یابی به این هدف راهكارهای زیر توصیه می شود:

√ برای با هم بودن زمان خاصی درنظر بگیرید.

√ از سؤال كردن نترسید. 

√ سعی كنید هنگامی كه فرزندتان از مدرسه برمی گردد، در خانه باشید.

√ وعده های غذا را با یكدیگر و دسته جمعی صرف كنید.

√ برقراری ارتباط مؤثر را یاد بگیرید. آیا می دانید سرگرمی مورد علاقه فرزندتان چیست؟ فرزند شما در مدرسه از چه چیزی بیشتر لذت می برد و به آن علاقه مند است؟ ميگتا دات آي آر، ارتباط بیشتر باعث می شود آنها راحت تر درباره مسایل مختلف، ازجمله مواد مخدر و... با شما گفت و گو كنند. نوجوانانی كه با والدین خود روابط صمیمانه تری دارند، كمتر به سوی مواد مخدركشیده می شوند

√كاملاً واضح و روشن صحبت كنید. 

√ شنونده خوبی باشید.

√ واكنش نشان ندهید.

√ از فنون ایفای نقش استفاده كنید.

√ از اخبار رسانه های جمعی استفاده كنید. 

√ به پرسشهای آنان پاسخهای صادقانه دهید.

√ الگوی فرزند خود باشید.

√ در زندگی روزانه الگوی ارزشمندی برای فرزند خود باشید. 

√ به فرزندانتان القا نكنید كه آن چه را می گویم انجام بده، نه آن چه را كه عمل می كنم.

√ رفتار خودتان را مورد ارزیابی قرار دهید. 

√ مقررات وضع كنید.

√ برای رفت و آمد به خانه، محدودیتهای ویژه در نظر بگیرید. 

√ فرزندانتان را در بیرون از خانه كنترل كنید.

√ به رفتارهای خوب پاسخ دهید. 

√ بر رفتارهای مثبت تأكید كنید.

√ به ندای درونی خود گوش دهید.

√ تشویق و پاداش 

√ تأیید و تشویق والدین، مؤثرترین عامل برای ایجاد رفتارهای مثبت و مطلوب در كودكان و نوجوانان است. 

√ با خانواده ای كه فرزند شما برای مهمانی به منزلشان رفته است، تماس داشته باشید. 

√ به فرزندان خود بیاموزید تا به راحتی بتوانند میهمانیهایی را كه در آن سیگار و مواد مصرف می شود، ترك كنند. 

-

-دکتر امیرهوشنگ باقری - عضو کمیته روان درمانی انجمن علمی روانپزشکی-هفته نامه سلامت

-باشگاه خبرنگاران

- قدس آنلاين

- migna.ir