کم شنوایی در کودکی ناشنوایی دربزرگسالی

به گزارش بولتن نیوز، طرح غربالگری شنوایی نوزادان سال ها است که در ایران انجام می شود و نتایج بسیار خوبی نیز در شناسایی و درمان به موقع نوزادان دچار کم شنوایی مادرزادی به دنبال داشته است. اما پس از این غربالگری، معمولا تا هنگام ورود کودک به مدرسه و انجام تست های اجباری سلامت، کودکان از نظر شنوایی دیگر بررسی نمی شوند. 

به گفته پزشکان در همین محدوده زمانی ممکن است مشکلات متعددی برای سلامت شنوایی کودک ایجاد شود که در بیشتر موارد ناشناخته باقی می ماند و می تواند منجر به مشکلات حادتر و ماندگاری برای آنها شود. 

به همین دلیل توصیه می شود که والدین با آگاهی یافتن از علائم کم شنوایی، به محض مشاهده این علائم کودک را به پزشکان مربوطه ارجاع دهند و همچنین در معاینات دوره ای کودکان، سلامت شنوایی آنها بررسی شود. 

دکتر مهدی خواجوی رییس انجمن جراحان گوش، گلو و بینی و سر و گردن ایران در مورد اهمیت این موضوع به خبرنگار علمی ایرنا گفت:پس از معاینه نوزاد در طرح غربالگری شنوایی در بدو تولد، دیگر معاینات گسترده و همگانی تا پیش از ورود به دوره ابتدایی در کشور صورت نمی گیرد؛ این درحالی است که بسیاری از مشکلات شنوایی دانش آموزان طی رشد آنها به وجود می آید که لازم است والدین به این موضوع توجه کرده و با مشاهده علائم به پزشک مراجعه کنند. 

وی با بیان اینکه حتی پس از ورود به مدرسه لازم است به صورت دوره ای و دقیق و با کمک پزشکان، شنوایی شناسان یا افراد آموزش دیده مانند مربیان بهداشت سلامت شنوایی دانش آموزان بررسی شود، افزود: البته برخی مدارس گاهی بررسی هایی انجام می دهند که کامل و جامع نیست و اگر دانش آموزان مشکل شنوایی داشته باشند با این بررسی های پراکنده شناسایی نمی شوند. 

وی توضیح داد: والدین، آموزگان و مربیان بهداشت در صورت مشاهده افت تحصیلی فاحش در دانش آموزان، کاهش توجه آنها به آموزش ها و یا نیاز به صداکردن او با صدای بلند باید این مسایل را جدی گرفته و آن را به حساب تنبلی و بی توجه بودن دانش آموز نگذاشته و بررسی های پزشکی لازم را در این زمینه انجام دهند. 

خواجوی گفت: شایع ترین مشکلات شنوایی در کودکان، کم شنوایی مادرزادی است که در هر هزار تولد، حداقل سه نفر دچار مشکلات شنوایی هستند که تعداد قابل توجهی است و رسیدگی به آنها ضروری است؛ اما در طول رشد نوزاد از زمان تولد تا سن مدرسه نیز می تواند مشکلات مختلفی مانند برخی بیماری های عفونی پیش آید که شنوایی کودکان را تحت الشعاع قرار دهد. 

** عفونت های تنفسی از عوامل کم شنوایی کودکان 

مدیرگروه گوش، حلق و بینی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نقش برخی بیماری ها در بروز کم شنوایی در کودکان را موثر دانست و گفت: بیماری های مختلفی در بروز این کم شنوایی ها موثر هستند که شایع ترین آنها عفونت های تنفسی است؛ عفونت های تنفسی فضای گوش میانی را درگیر می کند به گونه ای که هوا به خوبی به گوش میانی نمی رسد و سبب تجمع مایع در گوش میانی می شود. 

خواجوی افزود: پیشرفت این بیماری به آهستگی صورت می گیرد بنابراین تشخیص آن برای والدین کمی مشکل است؛ از این رو لازم است برای تشخیص به موقع، کودک تحت معاینه های دوره ای شنوایی قرار گیرد. 

وی خاطرنشان کرد: تب و درد و خارش در ناحیه گوش ازجمله علائم عفونت های گوش میانی است اما تجمع مایع در گوش میانی که منجر به کم شنوایی می شود، علامت خاصی ندارد و به صورت آرام و مزمن پیشرفت می کند. 

خواجوی در خصوص شیوع عفونت حاد گوش میانی گفت: تا سن هفت سالگی بیش از 90 درصد کودکان به این عارضه مبتلا می شوند اما باقی ماندن این عفونت و ایجاد مشکلات بعدی مانند تجمع مایع در گوش، شیوعی حدود 10 درصدی دارد.

وی با تاکید بر لزوم رعایت مسائل بهداشتی به منظور پیشگیری از عفونت هایی تنفسی فوقانی، اظهار کرد: علاوه بر مسائل بهداشتی، مسائل اقتصادی و فرهنگی خانواده ها، مصرف دخانیات توسط والدین در محیط خانه و تغذیه با شیرخشک می تواند در این زمینه تاثیرگذار باشد. 

به طور کلی آمارها نشان از شیوع 3 تا 5 درصدی کم شنوایی های متوسط تا عمیق در ایران دارد و اینکه سالانه چهار تا پنج هزار نوزاد کم شنوا در کشور متولد می شوند. ازدواج های فامیلی، یکی از علل اصلی بالا بودن کم شنوایی و ناشنوایی ژنتیکی در ایران نسبت به آمارهای جهانی عنوان شده است. 

** بدشنوایی در کودکان 

بدشنوایی نیز از دیگر مشکلات شنوایی کودکان و دانش آموزان دوره ابتدایی است که به عنوان اختلال پردازش مرکزی شنوایی و وجود نقص در پردازش محرکات شنوایی از آن نام برده می شود. در این حالت، دانش آموز صدای معلم یا دیگران را به راحتی می شنود اما در توجه کردن به صدا و تفکیک اصوات از یکدیگر دچار مشکل است. 

در بدشنوایی، آسیب ساختاری به گوش وارد نمی شود اما گوش دچار تنبلی می شود و در این حالت دانش آموز نمی تواند به صدای معلم در کلاس درس گوش دهد. 

دکتر سعید ملایری شنوایی شناس چندی پیش شیوع بدشنوایی در دانش آموزان را دو تا سه برابر کم شنوایی عنوان و گفته بود که این اختلال به دلیل پنهان بودن، تاثیر قابل توجهی بر مهارت های یادگیری دانش آموزان می گذارد؛ از این رو، والدین باید در صورت مشاهده علائم این اختلال، به پزشکان مربوطه مراجعه کنند. 

نقص توجه و حواس پرتی، توجه بیش از اندازه به برنامه های تلویزیونی و بلندکردن صدای آن، با صدای بلند صحبت کردن، خسته و کلافه شدن در محیط های شلوغ، مشکل در خواندن، تلفظ و یادگیری، ضعف در دایره لغات و حفظ کردن آنها، ضعف در یادگیری زبان دوم، درخواست دائم برای تکرار مطالب، مشکل در اجرای چند دستور کلامی پشت سر هم و ضعف در یادگیری موسیقی از مهمترین علایم بدشنوایی است. 

به گفته ملایری، با استفاده از درمان های توانبخشی می توان در دو تا سه ماه مهارت گوش دادن را در دانش آموزان تقویت کرد و به این طریق از بسیاری مشکلات تحصیلی پیشگیری کرد. 

به طور کلی به گفته پزشکان، بی توجهی به کم شنوایی و بدشنوایی نوزادان، کودکان و دانش آموزان در دوران ابتدایی و همچنین عدم تشخیص و درمان به موقع می تواند منجر به کم شنوایی های دائم با نیاز به استفاده از سمعک یا ناشنوایی مزمن شود.

هشتم مهرماه مصادف با 30 سپتامبر، روز جهانی ناشنوایان نامگذاری شده است. هدف از این نامگذاری، ارتقای فرهنگ ارتباط با ناشنوایان، دانسته هایی از زبان اشاره و آگاهی سیاستمداران و عموم مردم از مشکلاتی است که این قشر با آن رو به رو هستند.