اعلام جزئیات حساب‌های بی هویت بانکی

بعد از اعلام نظرات و آمار متفاوت از سوی مدیران و مسئولان در رابطه با حساب‌های پرحاشیه بی هویت بانکی، تازه‌ترین گزارش‌ها حاکی از کاهش حدود هشت میلیونی مجموع حساب های فاقد شناسه و کد ملی بوده و به حدود ۳۰ میلیون حساب رسیده است، در این بین تعداد حساب های فعال فاقد هویت که از اهمیت ویژه ای برخوردار است تا ۶۶ درصد کاهش دارد.

به گزارش ایسنا، مرداد ماه سال گذشته بود که رئیس کل بانک مرکزی از وجود حدود ۳۰۰ میلیون حساب در نظام بانکی خبر داد و اعلام کرد که در این بین حدود ۳۸ میلیون حساب با شماره شناسه و کد ملی تطبیق داده نشده و راکد است به عبارتی عملیات در این حسابها تا زمانی که صاحبان آنها کد ملی ارائه نکنند، متوقف شده است سیف، گفته بود که از این ۳۸ میلیون، ۳۰ میلیون شناسایی شده و ۸ میلیون شناسایی نشده هستند این در حالی است که الزامات مبارزه با پولشویی برای کل نظام بانکی لازم الاجراست و باید دارنده تمامی حسابها از هویت کامل قابل شناسایی برخوردار باشند.

به دنبال این موضوع نظرات متفاوتی در رابطه با چرایی وجود این حساب‌ها که اغلب فاقد کد ملی و یا شماره شناسه طرف صاحب حساب بوده و هویت وی مشخص نبود مطرح می‌شد. به گونه‌ای که به اعتقاد برخی کارشناسان و مدیران بانکی معلول نبودن مشخصات صاحبان این حساب‌ها که عمدتا مربوط به سال‌های خیلی دور است می‌تواند در مواردی موجبات ایجاد فضایی برای پولشویی و یا برخی تخلفات دیگر در شبکه بانکی شود.

 این در حالی است که اخیرا پورمحمدی -وزیر دادگستری-  در اظهارات خود از آمار تازه و متفاوتی از وجود حساب‌های بانکی مخدوش و مجهول الهویه سخن گفته و اعلام کرده بود ۵۰ میلیون حساب بانکی با این مشخصات وجود دارد که موجب وارد آمدن ضربه به اقتصاد و نظام بانکی کشور خواهد شد.

اما با توجه به آمار متفاوتی که از سوی مسئولان در رابطه با تعداد حساب‌های جعلی و مجهول‌الهویه اعلام شده، پیگیری  ایسنا از بانک مرکزی در رابطه با آمار واقعی و مشخص این حساب‌ها با توضیحاتی همراه بود.

تازه‌ترین گزارش بانک مرکزی نشان داد که تا پایان تیرماه سال جاری تعداد کل حساب‌های بانکی که بالغ بر ۴۴۷ میلیون و ۲۶۲ هزار و ۳۵۷ مورد متعلق به اشخاص حقیقی و حقوقی ایرانی و خارجی است. از این تعداد ۴۱۶ میلیون و ۷۸۷ هزار و ۴۲۷ حساب دارای شماره ملی، شناسه ملی یا شماره اختصاصی اتباع خارجی است، بنابراین تعداد حساب‌های فاقد شماره ملی، شناسه ملی و یا شماره ملی اتباع خارجی حدود ۳۰ میلیون و ۴۷۴ هزار و ۹۲۷ حساب است که از این تعداد تنها ۸۱۴ هزار و ۱۵۳ حساب فاقد شماره، فعال هستند که البته بانک مرکزی برای مسدود کردن این حساب‌ها اقدام کرده است. از سویی دیگر ۲۹ میلیون و ۶۶۰ هزار و ۷۱۴ حساب هم فاقد شماره است، اما مسدود شده و در اولین مراجعه مشتریان به بانک‌ها و موسسات اعتباری شماره یا حساب آنها اخذ و در سوابق ثبت می‌شود.

اما جزئیات بیشتری از آمارهای حساب‌های بدون هویت از این حکایت دارد که با وجود این‌که در تیرماه سال جاری نسبت به تیرماه سال گذشته حدود ۹ درصد در کل حساب‌ها افزایش وجود داشته و از ۴۱۰ به بیش از ۴۴۷ میلیون حساب افزایش یافته، اما در تعداد حساب‌های فاقد هویت در بخش‌های مختلف بین ۲۰ تا ۶۶ درصد کاهش وجود دارد.

دلایل شکل گیری حساب های مجهول الهویت

توضیحات دریافتی از مسئولان بانک مرکزی حاکی از آن است که نداشتن شماره ملی، شناسه ملی یا شماره اختصاصی اتباع خارجی نباید به انجام عملیات پولشویی از طریق آن حساب‌ها منجر شود. پولشویی ممکن است از طریق حساب‌هایی که دارای تمامی شماره حساب‌ها باشد، انجام شود.

 اما این‌که چرا حساب‌های فاقد هویت اکنون در شبکه بانکی وجود دارد می‌تواند دلایل متفاوتی داشته باشد. در این باره بانک مرکزی عنوان کرده برای مثال برخی بانک‌ها و موسسات اعتباری مجاز که در راستای ساماندهی موسسات غیرمجاز اقدام به جمع‌آوری آنها کرده‌اند، حساب‌های فاقد شماره یا شناسه ملی یا شماره اتباع خارجی را نیز به ارث برده که در بسیاری از موارد دارندگان این حساب‌ها هنوز برای تکمیل این اطلاعات برای پرونده‌های خود به موسسات ادغام شده مراجعه نکرده‌اند.

 دلیل دیگر این است که بسیاری از این حساب‌ها راکد و غیرفعال هستند و دارندگان آنها مدت‌هاست که به بانک‌ها مراجعه نکرده‌اند. در این باره بانک‌ها و موسسات اعتباری موظفند در اولین مراجعه شخص به بانک اطلاعات حساب وی را براساس مقررات ابلاغی از سوی بانک به وی اعلام کنند، به عنوان مثال برخی اشخاص دارای حساب‌های متعددی هستند که قبل از الزام به اخذ شماره یا شناسه ملی در کشور این حساب‌ها افتتاح شده است، ولی در این مدت شخص برای تکمیل اطلاعات خود به بانک مراجعه نکرده و با دیگر حساب‌هایش کار می‌کند. این حساب‌ها از یک سو فاقد شماره یا شناسه ملی هستند و از سوی دیگر دارای فعالیت نبوده که در آمارها ارائه شده، احصاء می‌شود. براین اساس مهم آن است که این حساب‌ها فعال نباشند و بانک‌ها و موسسات اعتباری نقص مدارک و اطلاعات مشتریان را در اولین مراجعه آنها درخواست کند و ارائه خدمات بانکی را منوط به اخذ این اطلاعات از مشتریان بدانند.

 اما درباره‌شکل‌گیری حساب‌های بدون هویت باید این را هم گفت که بخشی از آن مربوط به اشخاصی است که سال‌هاست در ایران حضور ندارند. همچنین برخی از این حساب‌ها ممکن است مربوط به کسانی باشد که فوت کرده‌اند لیکن که وارث شخص مراجعه‌ای به بانک نداشته است، در مجموع می‌توان به مشکلات ناشی از سایر نهادها و موسسات نیز اشاره کرد.

 بانک مرکزی اعلام کرد که با وجود همه مشکلات و چالش‌هایی که در رابطه با حساب‌های مجهول‌الهویه وجود دارد، اما برای اجرای قانون مبارزه با پولشویی و آیین‌نامه‌های اجرایی آن هم در زمینه‌ی سیاست‌گذاری یا همان تهیه مقررات اقداماتی انجام داده و هم در زمینه ابلاغ و اجرای مقررات بخشنامه‌های متعددی برای شبکه بانکی صادر کرده است که بر لزوم احراز هویت مشتریان تاکید داشته و با انجام بازرسی‌های متعدد و حسن اجرای آن نظارت می‌شود.