"روی ریل میایستم و اجازه ورود واگنهای روسی را نمیدهم" این آخرین اظهارنظر محمدرضا نعمتزاده – وزیر صنعت، معدن و تجارت – درباره بحث فاینانس روسیه برای واگنهای جدید باری است، موضوعی که به نظر میرسد هر چند در اصل آن تردیدی نیست، اما جزییات برنامه راهآهن برایش متفاوت است.
به گزارش بولتن نیوز، با لغو تحریمهای اقتصادی ایران آماده میشود تا بار دیگر جایگاه خود را در ترانزیت منطقه بهبود بخشیده و نسبت به افزایش توان به خصوص در حوزه ریلی برنامهریزیهای کلان داشته باشد.
یکی از اصلیترین مسائلی که در این حوزه اهمیت دارد، بحث تامین ناوگان جدید در عرصه ریلی کشور است. در طول سالهای گذشته با توجه به اینکه ارتباطگیری مستقیم با شرکتهای خارجی امری سخت تلقی میشد و البته نقل و انتقالات مربوط به خرید واگن نیز دشواریهای زیادی داشت، گزینه ساخت واگنهای داخلی به عنوان یکی از اصلیترین رویکردهای ممکن شناخته شد.
قدرت گرفتن چند شرکت واگنساز داخلی و قراردادهایی که به دنبال آن راهآهن و شرکتهای ریلی با آنها بستند باعث شد، ساخت واگن به دنبال یک گزینه جدی در کنار واردات مطرح شود. البته این موضوع با یک ابهام مهم روبهرو بود و آن تفاوت شرایط واگنسازان داخلی با طرفهای خارجی قلمداد میشد. زمانبندی دقیق، قیمت ارزان و کیفیت تضمین شده سه موضوعی بود که شرکتهای ریلی داخلی را ترغیب میکرد با طرفهای خارجی مذاکرات خود را آغاز کنند.
با وجود تمام این ابهامات شرکت راهآهن در دولت یازدهم اعلام کرد هرچند این شرکتهای ریلی هستند که باید مذاکرات مستقیم برای خرید واگن را انجام دهند، اما راهآهن سیاستهای حمایتی خود برای واگنسازان داخلی را ادامه خواهد داد و در این راستا توافقهای خارجی نیز قطعا با مشارکت طرف های داخلی انجام میگیرد.
بابک احمدی – معاون ناوگان شرکت راهآهن – چندی پیش در گفتوگو با ایسنا، رسما اعلام کرد: شرط اصلی این شرکت در مذاکره با طرفهای خارجی تضمین مشارکت قطعی شرکتهای واگنساز داخلی است و هر توافق برای فاینانس و یا وام باید با مشارکت قطعی آنها صورت گیرد.
این رویکرد در حالی است که چندی پیش مدیر عامل شرکت واگنسازی ایریکو نیز در گفتوگو با ایسنا، رسما اعلام کرد: تامین منابع مالی برای ساخت واگنهای جدید یکی از اصلیترین گزینههاست و در صورتی که ساخت واگن به عنوان یک اولویت داخلی که از حمایتهای گسترده بهرهمند میشود بهشمار نرود، شاید دریافت فاینانس از کشورهای خارجی تنها گزینه باشد.
توافقهای مربوط به فاینانس معمولا این پیش شرط را دارد که کشور خارجی فاینانسور لااقل سهمی از قرارداد بسته شده را برای تولیدکنندگان کشور خود بر میدارند و مابقی را به ایران میدهند، موضوعی که احتمالا در بحث 5000 واگن فاینانس شده از سوی روسیه نیز مطرح خواهد شد.
با این وجود معاون ناوگان راهآهن اعلام کرده تنها منابع مالی مربوط به این واگنها از سوی روسها تامین میشود و سه شرکت واگنساز داخلی در مشارکت با یک شرکت روس ساخت این واگنها را در داخل ایران پیگیری خواهد کرد.
هرچند راهآهن به طور دقیق اعلام نکرده چند درصد از این توافق در ایران ساخته خواهند شد، اما بررسی ظرفیت واگنسازان داخلی که در طول سال به حدود 2000 واگن باری میرسد نشان از آن دارد که راهآهن قصد دارد این ظرفیت مغفول مانده را بار دیگر به کار گیرد. قطعا یکی از اصلیترین ابهامهای باقیمانده در این مسیر منابع مالی است تا 25 درصد ظرفیت فعال واگنسازان به لااقل بالای 50 درصد برسد و این امر جز با دریافت فاینانس اجرایی نخواهد شد.
از اینرو شاید دقیقتر شدن روی نقشه وزارت راه و شهرسازی نشان از آن دارد که نگرانیهای وزارت صنعت، معدن و تجارت در این حوزه قابل مدیریت خواهد بود و میتوان با همکاری چند جانبه میان شرکتهای داخلی هم منابع مالی مدنظر را از خارجیها گرفت و هم در کنار تامین نیازهای داخلی تولید را نیز بار دیگر گسترش داد.